Welsh Journals

U EUPBAWN WESLEYJUDD. GOEPHENHAP, 1896. COFIANT Y PARCH. DAYID RICHARDS. GAN Y PARCH. J. PEIGE EOBEETS. VII.—Y Dyn a'r Cbistion—Y Pbegethwb lIìWYddiànus—y Meddymwb a'r Myfybiwb—Y Teefnydd manwl a doeth—Rhai nodweddion eeeill. fwi^4E fy ngwaith yn adrodd hanes yn awr ar ben. Prin y teimlaf, ÍIMjJ eto, fy mod wedi cwbl orphen heb roddi pennod arall i geisio «Ç*n tynu darlun o'r diweddar Barch. David Eichards, a'i roddi i'w gadw i'r oes a ddel. Ni raid son dim rhagor am y gweithiwr a'r bugail, canys mae y llinellau hyny yn rhedeg yn ddigon amlwg drwy ei hanes o'r dechreu i'r diwedd. Mae genyf amryw lythyrau gwerthfawr y methais wneyd lle iddynt yn nghorff y Cofiant, oddiwrth frodyr a chyf- eìllion a gawsant bob mantais i ffurfio syniadau cywir am neillduolion y dyn, y cristion, a'r pregethwr. Nis gallaf wneyd yn well na gadael iddynt hwy yma draethu eu barnau amdano yn eu ffyrdd eu hunain. Rhwng yr oll, dichon y seir darluniad lled gyflawn a chywir o brif nod- weddion y cymeriad yn ei wahanol weddau. 1. Y Dyn a'b Ceistion. Dyma fel y dywed y Parch. T. M, Jones (M.C.), Penmachno:— "Cefais lawer o gyfleusterau i ymwneyd âg ef; a da genyf allu dyweyd ei fod, yn mhob engrafît, yn ddieithriad, wedi cael argraff dda arnaf—ei fod yn ddyn o ddifrif, yn ddyn crefyddol iawn, didwyll, ac yn llwyr ymroddedig i'w waith fel gwas i Grist. Bum ar un adeg, am oddeutu dwy flynedd [yn Bagillt], yn cael cyfleustra i gyfeillachu âg ef bron bob wythnos yn ddidor......Cawsom laweroedd o oriau gyda'n gilydd: ac yr ydwyf yn edrych, y foment hon, ar yr oriau hyny gyda chysegredig- rwydd, a daliaf i ddyweyd fod dyfod i gysylltiadau annghyhoedd a phersonol fel hyn âg unrhyw ddyn yn rhoddi mantais arbenig i wir adnabod y dyn hwnw yn ei wir gymeriad. Mae yn bosibl i un fod yn gyhoeddus boblogaidd, ond eto rhyw elfenau yn perthyn iddo (yn dyfod i'r golwg yn y cylch bychan a chyfrinachol), pe gwybyddid hwy, a fuasent yn tynu llawer oddiwrth werth y poblogrwydd. Ond amdano ef, mor bell ag y mae yn wybyddus i mi. yr oedd gwybod am ei wir gymeriad annghyhoedd yn grymuso ei fywyd cyhoeddus. " Un o'r pethau a fyddai yn ei boeni fwyaf oedd gweled dynion yn proffesu crefydd, ae eto yn byw yn annheilwng ohoni. Byddai hyn yn boen iddo, a sicr genyf ei fod, yn enwedig yn rhai o'r cylchdeithiau, wedi cael ei drallodi lawergan y ilacrwydd a'r diffrwythdra hwn. Byddai wrth ei fodd yn gweled dynion yn fywiog a gweithgar gydag achos crefydd, a deall eu bod yn ddifrifol a chywir; ac, o'r ochr arall, byddai yn bryderus ac anesmwyth—yn gofidio mwy n* mwy—os gwelai arwyddion gwahanol. Siaradai yn eofn ar hyn, a diau y byddai ei eiriau yn dwysbigo y rhai euog, nes y dymunent lonydd ganddo. Yr oedd ef, fel ei Peistr, am «fwrw allan gythreuliaid'— allan o ddynion, allan o'r eglwysi, acallan o'r bydyn gyfan-gwbl; a byddent hwythau mewn oanlyniad yn yscrechian oherwydd ei lymdra. Yr oedd yn un plaon iawn, ac yn ddyn pur i'r carn, a chanddo gasineb dwfn a gelynol at bechod." u Cyp. 88.