Welsh Journals

NEWYDDIO*. 287 arno: yr oedd y dwfr yn ddwy lathen o ddyfnder ynddo, a llawer o'r eisteddleoedd wedi eu mànddryllio, a cheryg mawrion yn gorchuddio y drysau, ac y mae yn ym- ddangos nas gallun addoli ynddoam lawer o amser. Cynaliwyd cyfarfod diolchgâr- wch yn nghapel yr Annibynwyr, can yr holl ymneiUduwyr yn y lle, ani y waredig- aeth ryfedd ; ac y mae yn deb\<r mai yn eu capel hwy y gwnawn gynal moddion nes y cawn ein capel ein hunain i drefn, trwy eu bod mor garedisî a'i roi. Boed i'r amgylchiad a fu fod yn foddion effeithiol er dwyn yr anystyriol yn y Ue i gotio mai yr Arglwydd sydd yn teyrnasu. J. R. C. Y dymhestl ddiweddar.—Bu yr haf diw- eddaf yn dymor rnwy trychinebus gan dy- mhestloedd melU a tharanau nag ydys yn cofio clywed am danynt erioed o'r blaen ; ac ni esgor rhai parthau am fiynyddoedd y golled a'r dinystr a wnaed. Dechreuodd y stormydd ei heífeithiau yn gynar, pan y lladdwyd un Jenkins,llyfrwerthwr teithiol, ar gefn Hirwaen Wigant. ger MerthyrTyd- fil, ac y mae yr awyr yn dangos yr un ar- Wjdriion,fel pe byddai heb glirio ac ymlan- hau hyd yn hyn. Ond tua'r ail wythnos yn y mis diweddaf y gwnaed y galaaastramwyaf ofnadwy. Teimlodd rh.ii manau o Loegr, yn enwedig y brifddinas, ei heffeithiau yn dradinystriol; ondyn Nghymru y gwnaeth fwyaf o ddrygau. Ymddengys ei bod yn ymdaenedig tros yr holl dywysogaeth, o Gaergybi i Gaerdydd. Disgynodd cenllusg o faiiit anferth yn nghymydogaeth Caer- gybi, fel y niweidiwyd Uawer o wydrau, yn enwedig y gwydrau yn ngardd palas Mr. Stanley, Penrhos. Yn mhlwyf Llan- fachreth, disgynodd mellten drwy sim- dd;n, tra yr oedd y gŵr a'r wraig yn eis- tedd wrth y tân, gan ladd ci oedd yn gorwedd jn eu hymyl, ac ymchwythai allan trwy y drws, heb wneyd rawy o ni- waid na'u gorchuddio âhuddugl trostynt. Yn sir Dinbych yniddengys i gwmwl dori ary mynydd goruwch ysbytty Ifan,gan or- lifo yr holl wlad. Er fod pont gerllaw yn chwe Uath o uchder i'r bŵa. yr oerid yr afon dros y bont. Cludwyd olwyn ddwfr factory yn ymyl, a gwnaed colled o dros gan punt ar yr adeilad a'r peirianau. Disgynodd y fath orlifiant i lawr o fynydd Berwyn nes oedd Llandrillo, Cynwyd, Llangar, &c, yn foddfa hollol. Collodd gwraigdlawd ei bywyd wrth geisio achub ei phlant. Ymchwyddodd yr afon fawr Dyfrdwy dros ei glanau, gan wneyd y niweidiau mwyaf arsw.\dus. Yr oedd rneini mawrion dunelli o bwysau yn cael eu treiglo gan y Uifeiriant i lawr i ganol tref Corwen. Bernir fod v golled jn £2000. Ond yn y Deheudir y bu y galanastra mwyaf,—Yn sir Aberteifi y mae yn anmhosibl darlunio arswydol- rwydd y dymhestl a'i heffeithiau. Dinystr- iwyd lluawa o bontydd,—13 o dai yn Llanddewi Aberarth, a'u holl ddodrefn; ysgubwyd tri thý yn Llanon ymaith, a niweidiwyd yn fawr gapel y Methodistiaid Calfinaidd. Cludwyd schooner oedd ar y blocks jn barod i'w gollwng i'r môr, a j thatìwyd hi yn uchel ar y traeth y tu hwnt j i'rafon. Vn Peunant, aetb 6 neu 7 o dai, j gefeildy gof, buuch, 3 o foch, a gwerth I tuag£20 o ddodrefn, \n yspail y Uifeiriant. ; Tynwyd C neu 7 o goed ỳn mawr o'r j gwraiiid fel pe buasent chwyn disylw. I Yn mhentref Talsarn, rhwng Llanbedr- pout-stephanac Aberystwyth.bu y gyflafan I yn arswydus. Yma collodd meddyg a'i ! was ei bywydau. Y'r oedd y meddyg, j Dr. Rogers, o Abermeirig, yn dj chwelyd o ymweled â gŵr claf, a'i was, D. Jones, yn ei ddylyn—y ddau arfeirch. Wediaros am beth ainser mewn tỳ i ymochel, anturias- ant yn mlaen, ond cymaint oedd nerth y i Uîf fel y cludwyd Mr. R. ymaith, gan i'r I anifail ymollwng tros dorlan a wnaethai y Uifeiriant: aeth y gwas yn union yr uu modd : ac er fod pobl Talsarn yn eu gweled yn cael eu cludo heibio eu drysau, nis gallasent wneyd unrhyw gynorthwy. Llefodd y gwas ar ŵr a welai, ond nid allai hwnw roddi ymwared. Yr oedd teimladau y trigolion j n annarluniadwy— gweled eu cj mydogion yn cael eu cludo i angeu felly heb allu rhoddi dim braich o ymwared. Teimlir y golledyn ddwys am y meddyg, gan ei fod yn foneddwr yn byw ar ei eiddo ei hun, ac o dueddiadau haelionus ; yr oedd yn gwasanaethu ei gymydogion yn rhad. Cafwyd corff Dr. R. dranoeth, a chorff y gwas ddydd Sad- wrn. Yn Llansantffraid drylliwyd pedwar o dai, a rhan o gapel newydd y Methodist- iaid Calfinaidd. Hefyd cludwyd darn anferth o'r fynwent, gan ddwyn ymaith yr eirch—rhai yn gyfan a'r cyrff yuddynt, ac ereillyn ystjllenod.a'r cyrtf'yn wasgaredig ar hyri yr afon a'r môr. Yroedd ytrigol- ion yn eu badau yn ymdrechu achub do- diefn&c, ac yn enwedig yr eirch a'r cyrff, a llwyddasant i gael pump o'r eirch dryll- iedig—un oedd yr hwn a gynwysai gorff Mr. J. Erans, gynt cadben yr Enterprise. Cafwyd y corff hefyd, ond heb ei ben ac un fraich. Adnabyddwydef gan ei wraig, trwy fod rhwymyn am ei goes pan ei claddwyd, ac yr oedd hwnw yn ei le. Y mae yn anmhosibl darlunio teimladau y trigoüon, ac nis gallwn well na diweddu yn ngeiriau bardd yn ei ohebiaeth i un o Bapyrau y Newyddion Deheuol, yr hwn a ddywed; — ' Yn mlilith y damweiniau sy'n fynych yn dy- Yn cipio dynolion o gôl eu carenydd, [gwydd, Trwm ddolur i'r meddwl a chleddyf i'r galon Yw'r hanes alaethus o Sir Geredi'gion. Y fellten ddychrynllyd a'rdaran efrawchus, A'r gwlaw megys diluw'n ymruthraw'n ar- swydus;