Welsh Journals

NEWYDDION. 125 yddion diweddärafo'r America yn dango.s fod'y tebygolrwydd am derfyniad hedd- ychol o'r ddadl yn nghylch Oregon yn myned yn llai o hyd. Y mae cyuygion heddychol Lloegr i adacl i'r ddadl gael ei therfynu trwy gyfryngoliaeth rhyw allu- oedd ereill, wedi cael eu gwrthod mewn modd pcndant ac anfoneddigaidd gan yr Americaniaid. Iaith chwyddedig a hun- an-ddibynol y llywydd Polk yw,—"na allai yr Unol Dalaethau gydsynio i adael i hawì o'r fith ag sydd ganddynt hwy i wlad Oregon gael ei benderfynu gan un gallu, pa mor barchus neu ddealhs bynag y gall fod, na chan un coifi'o ddinasydd- ion." Vr ydys hefyd wedi pasio y pen- derfyniad yn Senedd America, fud y deu- ddeng mis rhybudd i gael ei roddi yn ddi- oedi i Loegr, l'od y cytundeb rhwng y ddwy wlad i gydfeddianuOregon i derfynu, ond ar yr un pryd, nad oes dim. yn hyn i attal awdurdodau priodol y ddwy wlad rliag ymgynghori er dwyn y ddadl i der- fyniad heddychol. Peth go hynod yw hyn. Fel y dywed un Newyddiadur, y maent yn ysgwyd eu dyrnau wrth ein danedd, ac eto yn dywedyd nad ydynt hwy yn medd- wl dim drwg. Byddai rhyfel rhwn? Lloegr ac Ameri- ca yn farn o'r fath fel naall na thafod nae ysgrifell neb ddysgrifio ei heffeithiau di- nystriol. Y mae yn wir mai wrth ddrws yr Urjol Dalaethau yr erys y cyfrifoldeb. neu yr euogrwydd, o ddwyn oddi amgylch y fath farn, ond ni fydd erchylldra rhyfcl yn llai o herwydd hyny. POLAND. Y mae hanesion dychrynllyd wedi dy- ì fod yn ddiweddar o'r wlad hou am der- fysgoedd pwysig ag ydynt wedi dygwydd yuo. Y mae yr hanesion mor amrywiol a gwrthdarawol hyd yn hyn, fel y mae yn anhawdd dyfod o hyd i'r gwirionedd. Hiraeth ac awydd am ryddid yw yr achos cynhyrfiol o'r gwrthryfeìoedd hyn ; acun o agweddau mwyaf hỳnod y terfysg, fel yr I ymddengys i ni, y w, mai y gwŷr mawrion sydd yn cynhyrfu y werin i gyfodi yn erbyn y llywodraeth ; ac fe ddywedir i ni fod y bohl gyffredin, mewn rhai manau, wedi troiyn erbyn y mawrion a Uadd can- oecld o honynt Gallwn ddysgwyl hanes helacthach a chywirach am y pcthau hyn cJ'n em nesaf. CARTREFOL. Y SENEDD. DEDDFAO YR YD. • Nid oes nemawr o bethau pwysig iawn ^cdi bod dan sylw y Scncdd er ein diw- ™uaf hcblaw Deddfuu yr vd. Yr ydys wedi bod yn dadlu liawer ar hyn. Buwyd yn taeru am ddeuddeg noswaith hirfaith cyn i'r cwestiwn gael ei gymeryd i'r Pwyllgor o holl Dỳ y Cyffredin. Cafodd y Gweinidogion fwyafiaeth o 97 ctros eu cynygiad cyntaf; a chau fod holl nerth y ddwy blaid yn y Senedd wedi cael ei ddangos yn y frwydr hon, gellir ystyried fod y cwestiwn o Ddeddfau yr Yd wedi ei benderfynu. Gellir dysgwjl llawer ys- garmes eto, ac yn wir yr ydys wedi cael hyny yn barod yn y Pwjllgor ; ond y mae y frwydr fawr wedi ei hymladd, ac y mae y fuddugoliaeth wedi troi o blaid rhydd- fasnach. Y mae yn gwestiwn o gryn bwys pa dderbyniad a ga y mesur yn Nhỳ yr Arglwyddi. Tybir yn gjffredin y cy- mer yr Arglwydd Stanley y tiaenoriaeth jn ei erbyn, ac y mae hyn yn debyg o effeithio vn lled anffafriol i'r mesur. ADDISG YN NGHYMRU. Dygwyd y pwngc hwn i sylw Tŷ y Cy- ffredin gan Mr. Williams, nos Fawrth diweddaf, y lOfed o Fawrth. Efe a gy- nygiodd ddeisjfiad ar fod i ymchwiliad gael ei wneyd i sefyllfa addysg yn Nghy- mru, gyda golwg yn neillduol ar y cyfleus- derau a fedd y tlodion i gyraedd gwy- bodaeth o'r iaith Seisonig. Efe a siar- adodd gryn lawer am yr anwjbodaeth sydd yn ffynu yn y Dywysogaeth, ac a achwyn- ai yn arw am nad oedd mesurau mwy effeithiol wedi cael eu mabwysiadu er ei symud. Addefai Sjr J. Graham wirion- edd haeriadau Mr. "Williams, a dywedai ei deimlad ei hun gyda golwg ar y pwys- igrwydd o addysgu y Cj mry yn yr iaith Seisonig. Galwwyd sylw y llywodraeth at y pwngc yn y flwyddyn 1839, ac fe ddywedir fod cryn gynydd wedi cael ei wneyd yn y gwaith er hyny. Y mae y llywodraeth yn awr, meddir, yn ymdrechu diwygio sefyllfa gymdeithasol trigolion yr Unol Deyrnas, ac fe fydd i'w sefyllfa foes- ol a chrefyddol hwy wthio ei hunan yn fwy beunydd i sylw y Senedd. Yv oedd ef yn foddlon i ymchwiliad pellach gael ei wneyd i sefyllfa addysg yn Nghymru ; ond ni allai gydsynio â'r apwyntiad o Ddir- prwyaeth neillduol i'r pwrpas. Eí'e a gy- nygiodd fod i Bwyllgor Addysg y PHvy Council anfon dau o'i ymwelwyr i wneyd yr ymchwiliad. Gellid cael gwybodaeth yn fuan fel hyn, ac o bosibl y gellid mab- wysiadu rhyw fesur yn ystod eisteddiud prcsenol y Scnedd. Ni fyddai dim yn fwy dymunol nag ymchwiliad diduedd i'r mater. Ond rhaid i ni addef ein hofnau. Ofni yr ydym mai ymchwiliad i mewn i feiau yr ymneilldu- wyr ac i ragoriaethau yr Bglwyswyr a fydd hwn, ac y cawn ni ail Education Bìll gan Syr ). Graham, cyffehb i'r cyntaf.