Welsh Journals

SEEEN GOMER. JIhip. 522.] MAWRTH, 1859. [Ctf. XLII. NODION BYWGRAFFIADOL AM Y DIWEDDAB BAECH. JOHN EDWAEDS. (Parhad o Tud. 52.) Yr ydym wedi cymmeryd brasolwg ar wrthddrych ein nodion yn nhymhor ei arosiad yn y Gogledd ; testun yr ysgrif bresenol yw TYMHOR J. EDWARDS YN T DEHEU. Fel y nodwyd, cynnwys y tymhor hwn 23 mlynedd, sef ugain cyn ei symudiad i Landegfan, Mon, a thair wedi ei ddychweliad, pan sefydlodd yn Nhroedyrhiw, ger- Uaw Merthyr, Morganwg. Symudodd o Dreffynnon i Hennon, Nantyglo, Mynwy, yn 1829, tua diwedd. y flwyddyn. Yr oedd yr eglwys hon yn gangen o Lanwenarth, a than ofal y Parchn. J. Lewis, a F. Hiley, hyd oni sefydlwyd J. E. yn fugail arni. Bu diwygiad pwysig yn Nantyglo ychydig cyn hyn. Yr oedd yr ychwanegiad gyiu- maint, fel y gorfuwyd tynu i lawr yr hen addoldy, ac adeiladu un llawer helaethach yn ei le. Öorffolwyd yr eglwys a sëfydlwyd J. E. yn weinidog arni yr un diwrnod. Yr oedd ef bryd hyny wedi ei alw i Langollen i gladdu ei dad, a dywedwyd wrthym iddo gerdded o Henftbrdd ddydd o'r blaen, drwy ddyfnder o eira, i'r dyben i gyr- haedd y cyfarfod. Llwyddodd i synmd dros J300 o'r ddyled erbyn cymmanfa 1834. Er íbd y diwygiad raawr wedi |)asio, a'r llanw anarferol yn troi ahi drai, ]jan ddaeth J. E. i Hennon, ni bu ei lafur heb fendith Duw arno i gael ychwanegiadau sefydlog :i pharhaus at yr eglwys. Yn y cyfnod hwn y bedyddiwyd y Parch. Nathaniel Thomas, yn awr o G-aérdydd. Tybiem, oddiwrth yr hyn a gh'wsom, fod gweinidog- í^eth J, E. yn fendithiol neillduol i " wreiddio a seilio" dychweledigion Sion. Sylwai un o'r brodyr goreu yn yr eglwys, fod clywed J. E. yn peri iddo arfer hunan-yiiûiol- iad dunjs ; tra yr oedd clywed y Parch. F. Hiley }rn peri iddo rodio yn ddiofal ar ei uchelfanau. Pregethu oedd elfen yr ymadawedig, nid yn unig yn maes union- gyrchol ei lafur, ond hefyd yn y cymmydogaethau cylchynoL Pregethai lawer ; ac yi' ydoedd yn hynod boblogaidd. pa un bynag ai cartref ai oddicartref y byddai. Pregethwr a gweinidog oedd efe, nid oedd a fynai â'r byd a'i helynüon. Gwir fod 'i enw mewn cyssylltiad â masgnach, a ddygid yn mlaen gan ei briod, (yr hon oedd wedi arí'er ei hun felly yn hir cyn priodi,) eithr ni bu John Edwards erioed yn fasg- nachydd. Prawf digonol o hyn yw, ei fod pan mewn mw rn nghysswllt masgnach eai}g, mewn gwirionedd yn "ddyfal yn y weinidogaeth "—yn pregethu o 200 i 250 o weithiau yn y flwyddyn, neu o bedair i bum gwaith yn yr wythnos. Trwy ei fod ielly yn Uwyr ymroddol i'w hoff' waith, ac yn hollol estronol i'r drafodaeth y cyssylltid ei enw â hi, a thrwy fod.ei briod yn rhy dueddol i osod ymddiried mewn dyeithriaid,