Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

SEREN GOMER. Rhif. 360.] MEDI, 1845. [Cyf. XXVIII. COFIANT IARLL GREY. " A geir adrodd gwrhydri Ein gwychion henafion ni?" Tluwí "" on ni r Dewí Wyn. YPENDEFIG urddasol ac oedranus hwn, fel y crybwyllasom yn fyr yn ein Rhifyn diweddaf, a ymadawodd â'r fuchedd bresennol ar nos Iau, y l7eg o Orphenaf, jti ei dŷ ei hun, a elwid Neuadd Howick, yn swydd Northum- berland, lle y buasai yn preswylio dros y mis- oedd olaf o'i oes, gj'da'r Iarlles ei wraig, a rhai o aelodau ieuengaf ei deulu ardderchog. Er ys cryrt amser yn ol, jt oedd ei iechyd wedi bod mor ddrwg, fel yr ofnai ei deulu fod amser ei 3'mddattodiad yn agosâu ; ond trwy ofal mawr ac ymdrech egniol ei feddj'gon a'i deulu, efe a welihaodd ryw j-chydig, a bu yn alluog, dros amser byr, i gymmeryd ei le fel arferol yn ei gylch teuluaidd, er mawr lawenydd i'w ber- thynasau, a phawb ag oeddynt jm arferol o gael ymgyfeillachu ag ef. Parhaodd i wella yn ei iechyd hyd j' 12fed o Orphenaf, pryd y can- fyddwyd arwyddion fod ei anhwj'ldeb, sef ym- osodiad o'r parlys, wedi ei ail gymmeiyd. Dydd Mercher canlynol efe a aeth yn llawer gwaeth ; a'i henaint mawr, ynghyd â natur a ffj'rnigrwydd ei glefyd, a ddifodent bob gobaith am ei adferiad ; ac felly soddodd yn raddol hj;d nos Iau, pryd y bu farw yn dawel, a diboen, (yn oìpob ymddangosiad,) yn mhresennoldebei wraig, ei fab henaf, sef yr Is-Iarll Howick, (Iarll Greyyn bresennol,) jt Anrhj'd. Ga ben Grey, ac amryw ereill o'i berthynasau galarus. Enw Charles Iarll Grey sj-dd jrn anwahanol gyssylltiedig à choffadwriaethau gwroniaid en- wog a dygwj-ddiadau hj-gof y genedlaeth sydd wedi myned heibio, yn gystal ag â'r ymdrechiori niawrion ac aml a gymmerasant le mewn llyw- odyddiaeth trwy gydol ei oes hirfaith. Ganed ei arglwyddiaeth ar y I3eg o Fawrth, *764, a mab ydoedd i'r Iarll Grey cyntaf, (yr hwii, pan yn Syr Charles Grey, oedd yn llyw- ydd milwraidd enwog, a darfu iddo gyflawni gorchestion mawrion yn mrwydr Minden, ac yn ngwarchâe a gorchfygiad Cluebec dan y Cad- 33 fridawg Wolfe.) Ei fam oedd ferch i George Grey, Yswain, o Southwick. Derbyniodd ei ddysgeidiaeth yn gyntaf yn Ysgol Eton, ac yn ganljmol yn Ngholeg y Brenin, Caergrawnt. Pan oedd ei arglwyddiaeth ond 18mlwydd oed, efe a ymwelodd â'r Cyfandir, ac a deithiodd trwy amryw o'r gwledydd Ewropaidd ; a dj-ch- welodd i'w fro enedigol yn y flwyddyn 1786, pryd y dewiswj'd ef yn aelod o'r Senedd dros swj-dd Northumberland, yn lle Argl. Lovaine, yr hwn a dderchafesid i Dŷ y Pendefìgion. Pa fodd bynag, nid oedd wedi cj'flawni ei 2lfed flwj'dd hyd o fewn i ddau neu dri diwrnod cyn iddo gj'mmeryd ei le jm y Senedd ; ac yn ddi- oed wedi hyny efe a unodd â phlaid y Whig- iaíd, y rhaì oeddjmt yr amser hwnw mewn gwrthwynebiad i'r Llywodraeth, dan lywydd- iaeth neu arweiniad yr Anrhyd. Charles James Fox. Argl. Grey a draddododd ei araeth gyn- taf yn y Senedd, mewn dadl ar gytundeb masg- nachol Mr. Pitt â Ffrainc ; ac ar yr amgylchiad hwnw, rhoddodd rag-arwyddion eglur o'r dawn a'r medrasrwydd mawr a'i hynodasant yn ol Uaw yn y Senedd Brydeiniaidd. Yr hyawd- ledd anarferol a ddangosoddaryrachlysurhwn, a sicrhaodd iddo le uchel iawn yn meddwl y Tŷ; ac yn ystod yr un eisteddfod, (yr hon oedd y gyntaf iddo ef,) enwyd ef yn un i ddwyn yn mlaen y cyhuddiadau yn erbjm Warren Has- tings, am ei gamjinddygiadau fel Llywodraeth- wr yn yr India Ddwyreiniol; ac ok amser hwnw allan, ei arglwyddiaeth a gymmerodd ran helaeth iawn yn yr holl ddadleuon a gymmeras- antle jm y Senedd. Yn y flwyá^i 1792, Mr. Grey a ddaeth yn aelod o'r Clwb Whigiaidd, ac yn fuan wedi hyny o'r Cynghrair llywodyddawl mawr a elwid " Cyfeillion y Bobl," dyben cyhoeddedig yr hwn oedd dwjm oddiamgylch ddiwygiad yn nghynnrychioliad y bobl yn y Senedd Amher- odrol; ac fel blaenorwyr a llywyddion yn j