Welsh Journals

•Rhif. 359.] AẀST, 1845. [Cyf. XXVIII. BYR IIANES 0 FYWYD MARGARET JONES, PENYRIIEOLGERRIG, MERTHYR TYDFIL. MARGARET JONES,gwrthddrych y cof- iant hwn, a anwyd Hj-drefy 30ain, 1701, roewn Ue a elwir y Cyll-lleiaf, yn nihlwyf Pen- derj'n, (neu fel y mỳn rhai ei alw, ac yn fwy priodol lawer, debj*gwn i, Pen-y-deri,) swydd Frycheiniog. Yr oedd yn un o saith o blant - rieni parchus a duwiol, o'r enw Edward a Mary Harry, pa rhai oeddynt aelodau heirdd gyda'r Undodiaid ar (Jefn-coed-y-cynimer. Gwnaethant eu gorcu i ddysgu eu plant yn llwybrau rhinwcdd acnniondeh, trwy gynghor a siampl; a'r hyn a gai lyn a ddengys na ddaría iddynt lafurio yn ofer,%'r hyn leiaf gyda golwg ar Margaret, yr hon yrt unig sydd a fynom â hi yn hresennol. Yr oedd Margaret o dymher addfwyn a >er- chog, a phoh amser hytrach yn dawelach a dys- tawach (os oedd lle) nag un o'r plant. Nid oedd j-n blentyn anufydd idd ei rhieni; eithr j-n hollol yn y gwrtbwyneb,—yn wastad gyda pharch a pharodrwydd o'r mwyafyn ostyngedig ac ufydd i'w heirchion,—ac o ymddygind sirioì a cliaredig tuag at bawb yn gyffredinol. Rhodd- odd brofion eglur idd ei rhieni ei bod hi j-n der- byn budd mawr oddiwrth y cynghorion a"r hyfforddiadau duwiol a roddent hwy iddi, a'u hod yn cael yr argraff dyladwy ar ei meddwl, o herwydd y parch mawr a roddai i Dduw n'i ddeddfau, j*n nghyd â'r hoffdcr a'r aidd mawr a ddangosai mewn clywed a siarad am ei lyw- odraeth, a chanu ei gìod, yr hyn a wnelai gyda medrusrwydd a melj-sder hynodol. Pan yn leuanc yr oedd o chwaeth nodedig at gerdd- oriaeth, yr hyn oedd braidd ei hyfrydwch penaf. Tan j-n ìieg oed, yr oedd yn gwneyd un o'r côr perthynol i gj*nnulleidfa yr Undodiaid, yn Hen-dŷ-Cwrdd Cefo-coed-y-cyramer; yr oe'dd ganddi lais o'r melýsaf, eithr hytrach yn wàn nag yn gryf, ac ymddangosai yn un o'r cantor- esau medrusaf, ac ystyried ei hoed. Yn v «wyddyn 1792, íFurfiwyd VFgol gân vn vr add- 2.9 oldy a nodwyd gan D. Price, yr hwn a gyfrif- id yn wr bj-ddysg iawn mewn rheolau cerdd- oriaetli ; a darfu i Margaret gj-nnyg ei hun j*n ysgolheiges iddo, a chafodd dderbyniad groesawgara gwresog ganddo ef i'r còr.* Yr oedd hi gyda'r mwyaf gwrcsog a ffyddlawn yn yr ysgol, a chj'mmaint oedd ei hawydd dros j* canu, fel na chollai, os byddai posibl peidio, neî) rhyw gyfarfodydd o eiddo y cantorion. Nid oedd un dôn na fuasai hi yn ei dysgu, ond ei clilywed ychydig weithiau ; ac mor fedrus a chy.stal ei chwaeth ydocdd, fel ag j*r oedd, nid yn unig yn dysgu y part a elwid jT pryd hwnw Treble, eithr hetyd j*n wastad yr Air a'r liass ; ac yn wir fynychaf dvsgai y pedicar llais. Yn mhlith rhai o'r tônau cj'ntaf a ddj*sgodd D. Price iddj-nt oedd dwy Antlw.m lled ffaith, un gwedi ei chymmeryd o'r 104 Psalm, yn dech- reu fel hyn,—"Praise the. Lord,'1'' &c.; a'r llall, " / icillalwaysfjice tlianhs unto tha Lord,n &c, a darfu i Margaret drysori j*n ei chôf dri llais o bob un o'r ddwy hyn, sef yr Air, Bass, a'r Sccond. Hi a ddysgodd j* gyntaf o'r dwy liyn yn drwvadl oll idd ei mcibion, cyn iddj*nt dyfod yn alluog i wnej*d hynj* eu liunain wrth y nôdau. Rhag blino y darllenydd â hj*n, awn yn mlaep at bethau ereill mwy eu pwys. Yr oedd Margaret â'i holl ymgais ar rodioyn weddaidd a diargyhoedd yn y byd—ymliyfrydai mewn gwneuthur d.aioni, a bod yn ddefnj-ddiol a gwasanaethgar i ereill. Dangosodd yn amser boreu ei bywyd, yr atgasrwydd mwj*af at eiriau ac iaith anfoesgar, a fiìeiddiai i'r eithaf ffyrdd pechod ac annuwioldeb j*n wastad ; ei hyfryd- wch penaf, ie, ei lianwyl bwnc hi, ydoedd gwrandaw a siarad am Dduw a'i lywodraeth. Pan yn líì mlwydd oed, tueddwyd hi i wneyd * Nid anghymhwys sylwi yma, ei fod yn arferiad y pryd hyn pan y buasai rhyw un yn chwennyeh ynuino fi'r cantorion. i'r Athraw ei "gymmeryd'o'r neilldu i gasl clyweù sut lais fyddai ganddo, cyn y cawsai uno â hwynt.