Welsh Journals

SERE.N.GOMER. RHIF. 90.] MAWRTH, 1823- [CYFÌ VI. COFIANT : ■ ■ - ■ <}? Ÿ DIWEDDAR BARCH. MORGAN EFANS, TY YK Y CWHt, Gweinidog y Bedyddwyr, yn Mhant y Célyn, Brycheiniog. Mr. Morgan Efans oedd fab i Efan Morgan, yr hwn oedd yn byw yn Nant y Brain, yn mhlwyf Llan- ddewi AberGwesyn,swyddFrychein- iog. Ganwyd ef yn y lle nchod, MawrthlS, 1733. Dysgodd ddarllen Cymraeg pan yn iauanc iawn; go- sododd ei dad ef mewn ysgol Saesneg pan oedd o amgylch 12 oedj daeth i ddarllen yn ganolig yn y tri mis cyntaf; ar ol hyny dechreuodd ys- grifenu; a phan oedd o amgylch 13 oed, dysgodd rifyddiaeth i ryw gy- maint o" raddau, ac ychydig ar y Ieith- adnr Lladin. Barnodd ei dad ci fod bellach yn ddigon dysgedig i fod yn dyddynwr, neu yn ysgrifenydd plwyf; yr hon swydd a gyflawnodd tra bu ef byw yn y plwyf hwnw, ac amryw flyn- eddau wedi syraud i blwyf arall. Yn yr amser hwnw daeth ychydig o gyffro yn mhlith y Trefnyddion yn y gymydogaeth, a Mr. Wiliams, o Bant y Celyn, swydd Caerfyrddin, i fod yn ddarllenydd yn Aber Gwesyn. Ymneillduwr cymedrol oedd tad Mor- gan Efans: byddai yn rhoi galwad i Mr. Wiliams, ac ereill,i'w dý ar bryd- iau; yr oedd en hareithian yn cael rhy w fesur o argraff ar dymherau ei fab pan oedd yn ieuanc; ond pan elai at éi gyfeillion ofer, byddai y cwbl yn myned drosodd yn ebrwydd. Pan oedd yn agos i 22 oed, yr oedd ei dad CYFLYFR VI, II- (Efan Morgan) yn glaf yn y ddarfod- edigaetb, a phob argoel nas byddai ond ychydig amser ar y ddaear; medd- yliai ynddo ei huny caffai fwy o rydd- id i ddilyn ei wagedd ar ol marw ei dad; ond fel mae olwyn fawr arfaeth yn dyfod â'i thro o amgylch, aeth i'w wely ar nos Sadwrn, fel arferol, yn ddigon dideimlad mewn perthynaa V\r gyflwr a'r byd a ddaw; ond yn ei gwsg a feddyliodd iddo glywed llais yn ei rybyddio i fod yn barod i ymddangos ger bron brawdle Crist; ar hyny efe a ddeffröodd mewabraw a dychryn; ac a dybiodd iddo gly wed y llais wedi iddoddibuno, gangymainto ddychryn a gafodd. Yna daeth lliaws o'i droion pechadurns i'w olwg, fel nas gwyddai beth i wneuthur gan yr euogrwydd. oedd yn ei wasgu i lawr; meddyüodd nad oedd iddofawr amser ar y ddaear, ond y byddai rhaid iddo ymddangos mewn' byd arall, i roddi cyfrif am ei weithredoedd, gan ei fod wedi ei ry- byddio mor eglur; rhwng y dychryn, y braw, a'r euogrwydd, nid oedd yn bosibl i gysgu rhagor y noswaith hòno, ond penderfynodd fyned i'r cwrdd y Sabbath caulynol, os caffai nerth i rodio daear; cododd yn fore, ac a aeth tua'r Trallwm, lle yr oedd y cyfarfod- ydd yn cael eu çadw y pryd hwnw, ac yn hir wedi hyny, hyd nes adeilad- adwyd Panty Celyn. YParch,Rhyg