Welsh Journals

^EREN GOMER. RHIF. 87-] RHAGFYR, 1822. [llyfr V. COFIANT Y DIWEDDAR BJRCH. PETER ROBERTS. —»* «» GaNWYD Mr. Roberts yn mhlwyf Rhiwabon, yn swydd Dinbych, yn nghylch y flwyddyn 1760. Yr oedd ei dad, John Roberts, yn fab ieuangaf i rydd-ddeiliad yny plwyf hwnw, ac yn liann o dylwyth a feddiannasent, dros genedlaethan lawer, eu treftadaeth fechan,a elwid Tai'ny Nant, heb fawr cyfnewidiad yn eu hamgylchiadau.— Yr oedd ef ei hun yn awrleisydd o ran ei grefTt, ac ymsefydlodd yn yr alwad liòno, yn gyntaf yn ei bentref gened- igol, Rhiwabon, ond arolhyny symud- odd i Wrecsam. Yn y lle olaf hwn, hys- bysodd crefftwr gwrthwynebol iddo, mewn modd rhwysgfawr, er bychanu ei gydymgeisydd gwledig, ei fod yn "Awrleisydd o Lundain:" gwawdiodd Roberts. ef, trwy osod arwyddfwrdd uwchben ei fasnachdŷ eihun, yn myn- egn ei fod ef yn " Awrleisydd o Riw- abon." Yr oedd yn ddyn addwyn a cliyfrifol; ond er bod ganddo foddion, esgeulosodd y cyfleusdra o sefydlu ei «ieulu mewn cyflwr diangen. Perth- ynai ei wraig yn agos i hen deulu y Midletoniaid o Gastell y Waun. ftanfonwyd eumab a'u hunigblent- >'ö, Peter Roberts, yn ieuanc iawn, 1'1' Ysgol Ieithadnrol yn Ngwrecsam, )"«• hon oedd y pryd hwnw mewn bri niawr dan ofal y Parch. Mr. Dafis, ar 01 "yny. Períglor Llanarmon Dyffryn ^eiriog. Amlygìd «i fedrusrwydd HYFR V. yn fuan iawn, a rhöddai, hyd y nod yr amser hwnw, arwyddion diymwad o'i enwogrwydd canlynawl. Arferai a Ilanw ei orian rhyddion yn nghylch cywreinion celfyddyd, at y rhai yr ymddangosai bod ganddo awydd neili- duol. Ymhoffai yn fawrmewn peror- iaeth, a galluogwyd ef, yn ieuanc iawn, i fwynhan ei ddifyrwch hoff, trwy ganu ar feldaint (dwsmel) o'i wneuthnriad ei hun. Ymdrechodd hefyd i wneuthur yspienddrych. Ar yr aniser hwn yr oedd yn hynod o goelgrefyddol. Ar ol trigo yn Ngwrec- sam, nes oedd yn 15 nen 16 oed, ymsymndodd i'r Ysgol Ieithadurol yn Llaa Elwy, yn ysgolhaig a chynnorth- wÿydd, fel y credir yn gyffredin. Yr oedd yr y.sgol yn Llan Elwy yn dra blodeuog ar yr arpser hwn, dan olyg- iaeth y Parch. Peter Wiliams, ar ol hyny yn Erbrwyad Betws Abergele, ac heblaw nifer fawr o ysgolheigion o'r swyddi cymydogol, cynnwysai lawer o'r Iwerddou. Rhoddwyd Mr. Roberts ar waith fel athraw gwahan- red i rai o'r olaf; a dygwyddodd am- gylchiad yn yr araser hwn a dueddai i barhau y gyfeillach rhyngddo ef a'i ysgolheigion ieuainc. » Yr amser hwn daeth Dr. Üsher, (y pryd hwnw yn Gyfaill o Goleg y Drindod, Dulyn, ac ar ol hyny yn Athraw Cadeiriog Seryddiaeth yn y 2Z