Welsh Journals

3*8 ACHAU CRIST. gyffredinol yr eglwysi. O! na welwn i etto yr hen awenau nefol hyn, a fu gyda mi yn dringo mynydd Parnassus, yn fy ieuenctyd, yn y Gogledd-dir. Goronwy Fawr Mon a ddy weda,— " Bn gan Homer gerddber gynt, Awenyddau, naw oeddynt;" ond merched Ffydd a Chariad ydynt oll y rhai a ddyninnwn i Brutus gyfodi â'i bin ysgrifenu. Bu enwog am gyfodi mòr- nadroedd gyda'i bin, nes yr aethant dan swatpio i fynu i'r Ueuad ;—bydded raor en- wog i godi i fynn y pyssî da er Ues dyn. Syntiod gweled seiiff yn cwyinpo i lawr o'r lleuad. i wenwyno trijíolion y ddaear. Unwaith etlo cyfarfyddaf à'r Adolygwr yn y Greal, yr hwn a baichaf fel dyn call a dysgedig; ond methn angliofio yr wyt ei eiriau, Pa anrhydedd yw fod Ëglwys Loegr yr uii farn â'r Bedyddwyr am Fed- ydd ? Mae Brntus yn dy wedyd nad trochi yw íìedydd; ac un araU, can ddysgediced, yn dywedyd, Nid oes genym un adnod dros daenellu; a titfor tat, nid oes genych chwithati un adnod dros drochi. Ah! tit for tat. A ydy w ddìm yn anrhydedd i ni tod rhyw dý cyfarfod gan Gristionogion, lle y gweinyddir yr ordinhad o Fedydd fel y golygwn ni mae y Bibl yn gofyn ? Ofer ydyw ceisio y fath olygfa gyda'r dnwiolion yn ueb o d<tt cyt'arfodydd Cymrn a Lloegr erys can mlynedd, ond ambell dro yn Eg- lwys Loegr; ond dyweda liawer o'n brod- yr, yr Auyinddibynwyr, y trochent bwy pe ceisid ganddynt; ond ni chlywais am un siampl etto o hyn; ond cafwyd yn ddi- weddar siamplau oddiwrth flaenoriaid dys'. gedicafyr Eglwys Sefydiedig, o fedyddio y crediniol trwy drochiad, yr hyn sydd yn anrhydedd i ni yu wyneb gwawdio trochi fel didl bedydd. Caerdyf. Hen Weinidog. G»n 1 tni çyrhaeddyd Caerfyrddin mewnpryd i anerch fy Nhapysgrifwyr yn y Serhn hon, crefaf gaaiaUd i hysbysu iddynt, yn ugodre'rAdolygiad hwa, fod yr Ail Argratliad, gydag Ychwanegiadau, yn awr ar ei daith i'r lioll fànau ag yr archwyd e'f; a'm bod innau, y dyddiau hyn, yn cyrchu ar el ol trwy Went a Morganwg, gan gwbl hyderu arffydd- londeb /y nghydwladwyr, er mwyn y rhai yr aed i'r draul bon, yn ol fy nghrybwylliad yn SkRjsn Mal diweddai'. Hysby» yw i boll Gymru am farw- olacth yr Argraftydd yn y dyddian hyny, yr hyn yn anocheladwy a oedodd beth ar ddygiad ymlaen y gwaith drwy y wa*g; eithr nid cymmaint ag y meddylia yr anwybodùs o'r gelfyddyd o argraffn, *negy» y tystia barmoyr ywaith bod y Llyfr yn ddwyg a chynnwysfawr, er yn fychan; ac fel y dy- wedais o'r blaen, annichonadwy oedd cyflawni gal- wad yr holl Danysgrifwyr heb ohiriad yn yr Ail ArgralRad hwn. Mae y Llyfr à gwaith da arno drwyddo, wedi ei rwytno yn hardd mewn Byrdd- au; ac yr wyf yn ei gyflwyno i'r darllenydd, gyda phob byder, fcl y cyflawniàd goreu a alUtswn gyfan- soddi, o fewu yr un terfynau, ar y testun. ACBAV CÄIST. Mr. Gomer,—Clywais lawer oddadlti rhwng Cristionogion o wahanol enwadau, mewn perthynas i achau ein Hiachawdwr, yn ol fe\ yr olrheinir hwynt gan Efenuyl- wyr y Testament Newydd ; ond wedì y cwbl nid wyf ronyn nes i gael boddlon- rwydd ar y pwnc. Llawenychais pan welais fod y pwnc yn myned i gael ei drin yn eich Seren, a meddyíiais na tuasai raid i mi mwyach flino yn ei gylch, yn enwedig pan ganfyddais fod eich gohebydd W. Lewis, Trelech yn niyned i'w egluro; eithr wedi darllen ei sylwadan ef, nid wyf etto wedi derbyn nnrhyw olenni adnew- yddol ar y mater, ac y gaddtiglen dywell gynt sydd etto yn gorchuddio ei wyneb, er yr holl ymdrech a wnaetb eich Goheb- wr doniawl i'ẁ thynn ymaith. Gobeitliiaf Íparha eich amynedd chwi, a'r eiddo W. ewis, tra fyddwyf yn gwnenthur ych\dig sylwndait, fel yn rhaglithiol i rai gofyniad- au a fwriadaf uyflwyno i'w sylw, ar yr ys- grif a ymddangosddd ganddo yn Seren Hydref diweddaf, mal atebiad i Dewi ab Dewi o Lanelli. Dechrena trwy bysbysu ei benderfyniad i roddi ateb serchoglawn i'r gofynydd, o herwydd iddo ef ddangos cymmaint o fwyneidd-dra wrth ofyn eglnrhad ganddo; a chan y tybiaf oddiwrth hyn mai arfeiiad cyffredin W. Lewis yw " talu pawb yto eu coia eu hunain," fel y dywedir yn gyfî- redin, minnan a fyddaf mor fwynaidd ag y galíwyf, fel y byddo i mr gael ateb serchnglawn, yr hyn wyf bob amser yn garu yn fawr;*ond yn fwy ná hyny,canys ni wna geiriau traws dorí asgwrn nac ys- igo blewyn, dymunwn gael boddlonrwydd ar y pwnc dan sylw. Ymdrecha duar- bwyllo Dewi ab Dewi fod gweithiau yr Esbonwyr ar y pwnc hwn yn rhy faith i'w holrhain mewn cylch roor gyfyng ag a gynnygir yn y Seren, ac y caiff y gòfyn- ydd well boddlonrwydd trwy ymgynghori â Fhool, Doddridge, &c. Nid wyf yn am- mau ei haeriad diweddaf, gan nad beth am y cyntaf; ond rhag nad yw yn ngallu Dewi ab Dewi, a llawer ereill o ddarllen- wyr y Seren, Ì ymgynshori à'r awduron enwedig, byddai yn dda i'ch gohebwr ddyfynn y boddlomwydd gwelì a grybwylla, allan o hcuynt, i'w osod ger gwydd eich darllenyddion. A phe bai pawb yn çaüu cyrhaedd yr Esboniadan anghenrbéìdiol, y mae yn dra anhawdd iddynt wybod pa rai ydynt, gan nad oes ond dau yn cael eu crybwyll, sef Pool a Doddridge. ac am gynnwysiad yr &c, nen yr awduron a feddyltr wrthio, rhy anhawdd i un dyn wy- bod íiyny. .' Ymddangosa eich Gôhebwr ei fod yn ammheuol ei hun meẃn perthynas i'i ddwv linach, gan nad yw yn y diwedd yn dyfod i nnrhyw bcnderfyniad ag sydd yu