Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

SEREN GOMER. Rhif. 340.] IONAWR, 1844. [Cyf. XXVII. COFIANT Y DIWEDDAR BARCH. BENJAMIN THOMAS, GWEIMDOG V BEDYDDWYR YN I'RESCOTT. SWYDD DYFNNAINT. " B'le mae'r prophwydi (cewri cywrain), Gweis tangnefedd y Mawredd mirain? Mae'r bedd yn dir hedd i'r rhai'n,—a digof Ydyw ogof yr hen dadau hugain." H. Ddu. jV/î~AE y parch dyledus i Gristionogion a •L". hynodasant eu hunain trwy eu duwiol- deb tuag at Dduw, eu cariad at Grist, a'u gwasanaethgarwch yn yr eglwys ac yn y byd, yn galw ara drosglw}'ddo cu henwau a'u cym- mériadau i'w gorfucheddwyr trwy ryw gyfrwng cyhoedd, a thyna ddyben y braslun canfynol o fywyd un, am yr hwn y gellir dywcdj'd, " His walk so steady, and his hope so high, He ncither blush'd to live, nor fear'd to die." Mr. Benjamin Thomas oedd fab henaf y di- weudar hj'barch Zechariah Thomas,*o"r Llwyn> ac un o weinidogion eglwys y Bedyddwyr yn Abcrduar, a'i changenau. Ganwj'd ef ger Llandyssil, swydd Gercdigion, jrn 1761. Yr oedd j-n blentyn o j*mddj'giad difrifol a pbrysur, ac j-n fwy dystaw a thawel nâ phlant o'i oed yn gyffredin ; yr ocdd j-n rhaid ei weled ef cyn y gwyddai neb ei fod gcrllaw ; ac nì roddai ofid ond anfynycli i'w riaint. Rhoddodd ei dad a"i fam iddo bob cyfarwyddyd rheidiol er ei feitbryn i fyny yn ofn yr Arglwydd ; a phan oedd j'n dra icuanc rhoddwj'd ef jm jt ysgol oreu yn y gymniydogaeth yr amser hwnw. Pa bryd jr daeth i feddwl j-n ddifrifol am ei gj-flwr nid yw wybodus i'r ysgrifcnj-dd, na thrwy ba foddion y cafodd ei argj'hoeddi, ond yn y flwyddyn 1777, pan oedd j-n 16 oed, y bedydd- iwyd ef yn Mwlchyrhiw, swydd Gaerfyrddin, gan Mr. David Davies, Aberduar, a*r Sabboth canlynol derbyniwyd ef yn aelod, a chafodd ei le wrth fwrdd yr Arglwydd. Yr oedd y dydd hwn yn ddj-dd o lawenj'dd iddo ef ac i'r eglwys. Deallodd ei f'rodyr yn ebrwydd fod ei ddeall yn yr ysgrytbjTau j*n ddwfn ac eang, a'i gof yn afaelgar, a thrwy fod ei jroarweddiad * Gwel hanes ei fywyd vn Seren Gomer am Ragfyr, 1820. yn audurn i'w broffes, cymhellwyd ef i arfer ei ddoniau mcwn cj'feillachau gyda bwriad i'w ddwjm jrn mlaen i'r weinidogaeth ; ac wedi troi yn ei feddwl bwjrsigrwydd y gwaith jrr annogid ef ato, efe a benderfynodd, jrn ofn yr Arglwjrdd, i gj-dfrurfio â'u llais. Yn 1779, pan oedd yn 18 oed, dechreuodd bregethu j-n gyhoeddus ; ac er nad hj-rwj'dd iawn oedd ei leferjrdd, jt oedd jti hj-nod o fanwî a chywir ei olj-giadau, a chafodd annogaeth gyffì-edinol i j-marfcr ei ddawn. Yr oedd jm hj-nod dder- byniol yn jt eglwys a"i changenau, ac jrn yr eglwysi cymmydogaethol. Cywirdeb ei olj-g- iadau, harddwch ei fywyd, a'i ymddj-giad hun- anj-mwadol, a ennillodd iddo barch anarferol, fel y penderfynwyd ei anfon i"r athrofa i Gaer- odor, y pryd hwnw dan ofal Mr. Hugh Evans, A.C., a"i fab Mr. Caleb Evans, D.D., a derbyn- iwyd ef i mewn jrno \-n y flwyddyn 1781. Yno y myfyriodd dros bedair blj-nedd er llawer o fantais iddo ei hun, a boddlonrwj-dd i"w athrawon. Yn yr amser hwnw cafodd alwadau i amryw fanau, ond tueddwyd ei leddwl i fyned i Haworth, j-n swj'dd Gaerefrawg. Gwedi treulio blwyddj-n yno, efe a briododd â merch ieuanc syml a duwiol ; ond nid oedd jt undeb hwnw i barhau ond ychydig, gan i"r Arglwydd, yr hwn sydd jrn gwneyd pob peth jrn ol cynghor ei cwyllys ei hun, ei symud trwj' angeu i'r byd ma.wr tragywjrddol cyn pen tri mis. Effeithiodd hjrn yn ddwys ar ei feddjdiau, ac nid oedd dim a allasai ysgafnhau ei faich a'i ofid, ond ei lafur yn ngwinllan ei Arghrydd. Oddeutu y nadolig canljmol, gadawodd Haw- orth, a symudodd am chwe mis i swydd Gaer- wrangon. Yn yr haf canlynol ymadawodd â swydd Gaerwrangon drachefn, mewn trefh i ddjrch-