Welsh Journals

SEREN" GOMER. Rhif. 321] MEHEFIN, 1842. [Cyf. XXV. EGIWJTS WLADWaiAETHOI. VMT ANGHySWESDOL A'Ä- TESTAMENT NEWr3D- " Fy nheyrnas i nid yw o'r byd hwn."—Crist. DYLAI pawb ag }'dynt yn proffesu Crist- ionogaeth ystyried pa ddull o gynnal addoliad Dwyfol a ddysgir yn y Bibl, fel y mwyaf derbyniol gan Dduw. Dylai pawb ag ydynt yn yr arferiad o gyrchu i gapeli neu eglwysi plwyfol, chwilio yn ofalus am y gwirionedd yu y mater hwn. Moddion gwybodacth ydynt yn awr o fewn eu cyrhaedd, ac os ydynt yn ddifater, neu yn aros yn wir- foddol mewn anwybodaeth, y maent yn feüus,— cytìawnant weithred o anghyfiawnder yn eu herbyn eu hunain ; os na allant roddi rheswm paham y maent yn myned i gapel, yn hytrach nag i eglwys y pìwýf, y maent yn wir yn anwybodus iawn; a dyiai dyn fod yn alluog i roddi rheswm dros ei ymddygiadyn mhob peth, oìtd vn neilidiiol mawn materion crefyddol. Dylai fod gan ymneillduwyr resymau i ddang- os paham y dewisant yr addoliad yn eu capeli eu hunain, yn hytraeh nâ'r hwn a gyflawnir yn yr eglwys wladwriaethol. ■ Dylai fod y rhiant yn barod bob amser i roddi rheswm i"w blant, a'r meistr i'w wasan- aetliyddion, paliam y mae yn pcidio myned i eglwys y plwyf, Ue y mae y gweinidog yn cael ei dalu gan y wladwriaeth am ddysgu crefydd yn unol â'r gyfraith wladol. Dyben y llinellau hyn yw gosod y cyfryw resymau yn eglur gerbron y darllenyddion,"ac hyderwn y dcrbyniaut yr ystyriaeth a dcil- yngant. Pe na byddai ymneillduaeth oddiwrth yr eglwys wladwriaetliol yn sylfaenedig ar egwydd- or, yn cacl ei amddinyn gan reswm. a'i gyiiawn- hau gan yr ysgrythyr, buasai gwrthwy'nebiad, dallbleidiaetn, a maìais yr eglwyswyr "wedi ei lwyr ddifodi o"r byd er ys amser maith yn ol. Ond nis gallant d'dymehwclyd ymneillduaeth ; y mae wedi myned yn mlaen gan orchfygu, a pharha i orchfygu hyd Òni syrtliio pob cglwys wladwriaethol o'i flaen ; ac fel y mae anwyb- odaeth yn cael ei ddifodi gan wybodaeth, a thywyllwch yn Cá^ ei ymlid ffwrdd" gan olcuni, í'ellyy bydd i sefydliadau eglwysig gwladawl ddiflanu wrth oleuni tanbaid rheswm, gwybod- aeth drylwyr o\ ysgrythyrau santaidd, ac iawn hyfforddiad y meddwl dỳnol. Gwrthwyncbwyr mawrion yr egwyddor wir- foddawl y'dynt anwybodaeth, rhagfarn, coel- grefydd, arferia.lau boreuol icuenctyd, a defodau ccnedlaethol a thculuol. Yr Ÿmneillduwyr ydynt bob amser wedi bod yn nodedig fel cefn- ogwyr penaf gwyboda!»th, ac y maent er ys oesoedd yn llafurio i gvfranu addysg ysgrythyroi ' 21 i'r bobl ; ond nid y w eu gwrtliwynebiad gym- maint yn erbyn unrhyw ddull o addoliad, cref- yddol, ag yn erbyn undeb crefydd âY wladwr- iaeth ; canys y maent yn wastad yn dra pharod i ganiatâu i ereill yr h}m a honant iddynt eu hunain, sef yr Itaicl ibob dyn addoliBuw yn y ffordd a dybia efei hun sydd oreu. Os yw eglwys wladwriaethol yn cael ei gorchymyn yn y Testament Newydd, yna ni ddylai neb gefnogi yr egwyddor wirfo'ddawl; onä os nad yw y Testament- Ne wydd ;,ü H> 8 d j un math o gefnogiad na chymrûeradwyaeth i cglwys wedi ei seíyd'u gan y gyfraith wla ., a"i chadw yn mlaen ganycledd v '. duwyr ydynt yn gwiicydyn iawn wrth hysby.su yr hyn a gredant sydd" wir ; ac mor bell ag y gall y llais dynol gyrhaedd, neu y pin ysgrifenu g}rlioeddi, y maent yn rhwym i wneyd eu hegwyddorion yn adnabyddus i'r byd. Dyìai dynion gymmeryd Llyfr Duw yn eu llaw eu hunain, barnu drostyiìt eu hunain, a phender- fynu yn eu meddyliau eu hunain, pa un ai addoliad syml ac ysgrythyroî y capeí, a gedwir i fyny trwy yr egwyddor wirfoddawl, ynte seremoniau eglwys y plwyf, a godwir i "fyny tr\vy drethi a degymau, ywy mwyaf cydweddol â'r ysgrythyr, a'derbyniol gyda Duw.. Hwn yw y pwnc sydd i bob dyn benderfỳnu yn ei feddwl ci hun, a throsto ei hun, â'r Bibl yn ei law, a dydd y farn fanwl o flacn ei lygaid. Cristionogaeth wedi ei sefydlu gan gŵeith- iau dynol a ymddangosa yn afresymol ac anath- ronyddol, yn gystal ag yrì anysgrythyrol. Pa fodd y dichon i grefydd o'r nef, yr hon y mae Duw yn awdwr iddi, ac wedi ei phrofi yn wir trwy arwyddion, a rhyfeddodau, a gwyrthiau, gael ei sefydlu a'i phlanu yn meddyliau dynion trwy gyfreithiau breninoedd, penderf}miadau cynghorau, ac awdurdod -llywodraethau ? Onid yw Cristion yn fòd rhesymol, ac yn greadur cyfrifol ? Onid y w ei gymmeriad yn cael ci ffurno gan Awdwr mawr Cristionogaeth trwy offerynoíiaeth dyag? Pa bryd y darfu i Dduw ddefnyddio deildf seneddol fcl ofteryn i wncyd Cristionogion? Ynmha lyfr, pennod, neu aclnod yn y Testament Newydd yr ydym yn cael awdurdod dros cçlwys wîadwfiaẁiöl ? Pa le y mae cyfarwyddiadau yn caei eu rhoddi i freninocdd a llywodraothau pa fodd i ffimì > ncu sefydlu eglwys gencdlaetho! ? Y rhieni a'r plant a ganfyddant eu dyle/lswyddau hwy yn y Testament Newydd, y nuîistr n."r gwas a gn-.i fyddant eu dyledswyddau, aV gweinidog" aV egl wys a ganfyddant eu dyíedswyadau hwythau;