Welsh Journals

flfcRm-ẄM ftOMlül. Rhif. 247.] EBRILL. [Cyf. XIX. BYWGRAFFIAD RICHARD LEWTS, PENLLWYN, YN NGHEREDIGION, Yr hwn a fu oddeutu50 mlynedd yn aelod gyddr Trefnyddwn Calfin- aidd, ac afufarw Gorphenaf 1-1 j 1829, yn.77 oed. GWHTHDÖRYGH y Cofiant càn- lynòl,a anwyd mewn lle a eíwir Rhiw.arthen-Isaf, yn m.hlẃyf Llanbad- árn-Fawr, yn swydd A.berteifi, yu y flwyddyn 1752. Ei rieni oeddynt ûdmliaià Xir itfanfljibldcrs,) a.buoht yn 'trin tÿddytí' a- ëlwir Pwllclai, yn Οyffryn Rheidiól, áin lawer o flyn- yddoedd. Óeddýnt ddyhion call a dichlynaidd. Yji nechreu éu' Ìioes oejddynt ÿn ýmiynwyr selog wríh yr .Èglwys' Sefydledi.g, àc, arferent fỳnéd, yn .gysspn.ac. yn jpheo^aidd ,i: eglwys' eu plwyf ary Súliau^ òdd'igerth i ryw ynt ymuno fel aelòdau egTẃysig gy'd Trefnyddiorí C,alfiaajdd.,. ,., .. t Bu iddýnt'cnwech ó '.bl'aìít, séf tri' mab a thair o ferched. Yr hynaf o honyat ydoedd desjun, y cofìant hwn. lVáhfönwýd ef yn moreü eib'es i Lau'- fihangel-y-Croyddyn i'r ysgol, lle y cafodd ei hyffprddi gyutaf i ddarllen, ysgnfenu,* ac'mewn'rhifyddiaéth; ac fe fu wedi nyhý' ara amsef byr'm'ewn' ysgol yn nhref Aberystwyth. Yr oedd jfnddo, pan oedd yn faohgen, duedd- rwjrdjî çryf Àit'bpb rhýw ddŴyrwch a digrify?ôh.dàeárbl, ac awý'd^ ríid bych- an- j fejjt,hr*n .eCdpedd^dáù; llygrédig. Cyrchai ýn fýnych i neithiorau, gwyl- , mabsantau,, ac j boh rhyw gampiau a chw^reyddia^iháíu, p'échadürus öedjd yn' yr ardaíoedd byh yr ó'es hòiio; ac yrí y cyfryw leoedd yr oedd ei hyfrydwch penaf. Fel hy« fe dreulipdd y rhan foreuaf o'i oés yrí'ány^tyw anghpf ò Dduẃ.; jac[ ni, c^rçfòdtì"'fawr b ^ttalfa ì ddgyj»fl du^di^âáu^liy^red- ig oddiẁrth afiechýd "corfforoi. Pan 13 ydoedd tua 17 óed, fe frofodd y frech wen ; a dymä yr'unig glefyda gaf- odd yn nyddiau ei.iéuénctyd. Wedi i Richard Lewis ymadael â'r ;ysgol, fe dreuliodd y rhan 'araH ö'i oes ì anweddog„" gyda'fc;' rieni, yn frin tir ; . ac yn y nwyddyrí 1774, éfe a brìododd Elizabeth, trydédd' rríérch* i-Harri a •]VŴry ÉdWartìsỳ o íRtfiwartherí-^chaf, ac fe fJ"Bbrí ÿn'" ymgëíedá'gyníhwys'' iddo. Hwy^à aëthaTJCf fyẃ wbtìi pri-ì ' odi i dyddyhcLj^bychŵn'* à'- elwír Nant-* ^r*ŷdd • gerlläw N"ântỳbènglog. Yh fuan 'ẃedi' priòdi aeth Richàrd, ar foreu dydd Sul, i Rhiwarthen-Uohaf, i ym- weled à'i dylẃyth yh "'rígh.y'lràitb', ac i'r dyberí i drelilio'r'dydd yn Uawen gyda hwynt. Ac ar y ffordd wrth fyn- e'd yiib',Vef ar1 ý1 'rhiw, yr'hon a elwir Rhiwarthen, cyfarfù ä" bagad o bobl yn myned tua Chynon i'r addoliad; ac-' ar eu gwaith hwý yn éi bassio, cafodd^ ei daro yn ddisymmwth â'r ystyriaeth canlynol, sef i ba le yr oeddynt yn myned. Yna fe safödd yn y fan hòno am rỳw'eríyd, gan ddwýs fyfyrio ar hyny; a phan ddeällödd haai i'r addol- iad y r oeddy n t yn myned, holçdd ei hun, pa unoreú oedd iddo ÿntau fyned ar' eü liòr i'r addpliad, neú fyned yn ralaen at èi'deùlu'yn nghÿtfraith. Ar làis ÿ cnawd1 ý gẁrarídäwòdd Richard y tro hwn, ac aeth yu mlaen i Ähiw- arthfen, On'd.e.i'gýdwýbòd a'i rhwystr- òdd'efi gaèl• yno;urírhyw hyfrydwch ý.di'whiod h'wríẅ'; àc?o'r dwthwnhwnw ni chafodd lonyddwch na thawelwch i' ^y ^"^ydwýoòdi' hỳd": ne'sVàéth"í ^f at GtÌsí. Tyuysbg tängnéfẃldi lle'c^r'odd ^ỳi he^dwch hÿfly, yr hwn nî allhi'r byd " ei roddi.' s' Wedi"hyh," pàn elài i nos-