Welsh Journals

SEREN GOMER. Rhif. 336.] MEDI, 1843. [Cyf. XXVI. PREGETH AR GAL 6, 14. Eithr na atto Duw i mi ymffrostio ond yn nghroes ein Harglwydd Iesu Grùt, trwy yr y croeshoeliwyd y byd i mi, a minnau i'r byd." hwn GAN Y DIWEDDAR BARCH. CHRISTMAS EVANS.* MAE Paul wedi dywedyd hyn yn wyneb ymffrost yr athrawon Iuddewig yn yr enwaediad, fel nod o wahaniaeth: ond nid oedd Paul am ymffrostio mewn dim nad oedd ynddo rinwedd i'w gyfiawnhau a'i santeiddio. Cafodd ef groes Crist a nerth ynddi i'w ryddhau oddi- wrth ddamnedigaeth, ac i groeshoelio holl drachwant y byd iddo ef, a chroeshoelio ei feddwl yntau i drachwant y byd, fel y syniai ci fod yn gweled tri chastell Belial, chwant y cnawd, y llygad, a balchder y bywyd, wedi eu cymmeryd yn gaethion gan Fab Duw, a'u crogi i fyny wrth ei groes fel arwyddion concwest; ac yntau ei hunan wedi ei ddal yn nhrachwant ei galon, a'i grogi i fyny wrth yr un groes, a chasineb wedi magu rhyngddj-nt â'u gilydd, fel nad allant wneyd ail gyfeillach á'u gilydd mwy. Nid allant fyw jm ddedwydd gyda'u gilydd fel y buont, er eu bod yn dra agos i'w gilydd. Mae rhagrithwj-r yn adgymmodi, wedi ymddangos iddynt gwj-mpo allan â chwantau y byd, ac yn troi i ail-groeshoelio Crist, ac yn gwneuthur eu hunain yn wyr rhj-ddion, ac yn myned i ddilyn helj-nt y byd, fel pe na buasent wedi bod yn agos ì r groes erioed. " Na atto Duw" sydd air ag sydd yn arwyddo y fBeidd- dod mwj-af o un peth ; fel pe y dywedasai, Yn mhell oddiwrthyf y byddo y fath feddwl, i mi droi fy wyneb oddiwrth groes Crist, i geisio dim tuag at iechydwriaeth dragywyddol. I. Beth a feddyliwn am y groes ? II. Y berthynas a'r Uewyrch y mae yn roddi ar holl gangenau duwinjTddiaeth. I. Beth a feddylir wrth y groes ? Gobygir * Wrth chwilio dros ein hen ysgrifau, cawsom afael yn y Bregeth hon o eiddo ein hen gyfaill parchus C. Evans; a chan na fu erioed yn argraffedig o'r blaen, meddyliasom y byddai yn dda gan ein d«rllenvddion ei gweled.—GoL. 33 weithiau y preu, yr hwn a gariodd Crist i Gal- faria, ac ar yr hwn yr hoeliwyd, ac wrth yr hwn y bu yn crogi am oriau meithion, ac ar yr hwn y bu farw. Hanes wag yw hono am Helena, mam Cystenyn Fawr, yn cael y groes. Bu o elw mawr i anghrist, canys ffugient eu bod j-n gwerthu darnau o'r pren am arian mawr. Ond colhvjTd hwn. Weithiau gelwir cystudd- iau Cristionogion, wrth ddilj-n Iesu, yn groes iddo ef; oblegid eu bod yn eu dyoddef er ei fwyn ef, ac ar ei orchj-myn ; ond mae pethau yn ei groes i j-mffrostio pan na bydd poen na chystudd mwjr. Wrth y groes y deallir yr athrawiaeth am berson, cj-mmod, grâs, con- cwest, a threfn iachawdwriaeth trwy Grist ; canys geiriau cyffelybiaethol ydynt, j-n cyfeirio at y groes, o herwydd mai croeshoelio ydoedd dull ei farwolaeth ef. 1. Mae j-n cjmnwys yr athrawiaeth am ei berson ef. Croeshoeliwyd myrddij-nau heblaw Crist; ond nid oes bj-wj-d o groes neb ond ei groes ef ei hun. Duw Israel, a Barnwr Israel, a darawyd â gwialen ar ei gern j-n natur djm, oedd efe. Yr hwn yn awr sydd yn dwjm ei groes i'r brjm ; os mynwch wj-bod, efe yw y Llywydd a ddaeth allan o Bethlehem, a'r hwn oedd wedi tori allan mewn gweithredoedd nerthol er cynt, er dj-ddíau tragywyddoldeb\ 2. Y cymmod a wnaethwyd jm ei farwolaeth ef. Pa beth a wnaethwyd ? Heddychu gelyn- ion â Duw. Trwy beth? Trwy farwolaeth ei Fab ef. Pa beth a wnaeth Duw ar y groes ? " Wedi iddo gymmodi pob peth ag ef ei hun." Trwy beth ? Trwj- waed ei groes ef. Pwy ydyw yr Efe yma ? Gwir lun person y Tad mewn cnawd, a dyscleirdeb ei ogoniant. Rhai oedd yn mhell a wnaethwytl yn agos» Trwy beth? Trwy waed Crist. Efe a djmodd y ddwy geulan at eu gilydd, gan eu gwneyd yn