Welsh Journals

SEREN GOMER. Rhif. 335.] AWST, 1843. [Cyf. XXVI. COFIANT Y DIWEDDAR BARCH. JOM BREESE, Gweinidog yr Annibynwyr yn Heol Awst, Caerfyrddin. "DYWGRAFFIAD y dyn duwìol yw y "-' trj-sor gwerthfawrocaf a all un oes roddi "fr oes ddj'fodol. Yraa y canfyddìr egwj'ddor- ion mawrion yr efengyl yn eu heffeithiau gogon- eddus, a'u gallu bywiol. Y dygwyddiadau a ymddangosant yn anghyssylltiedig, a ddeuant yn un gadwyn ddidor o waith diwyrni Rhag- luniaeth. Y dj-lanwad a gyfoda oddiwrth y darluniad dystaw, a gyrhaedda y galon ; a'r Ilais dystaw a dreiddia trwy holl ddj'fnderoedd yr enaid, fel y mae yn anwrthwynebol yn ei allu. Pwysfawrogrwydd yr egwyddor hon a ddeua etto yn fwy eglur, pan ystyriom pwy yw yrhwn sydd wedi dywedyd, " Ystyria y perffaìth, ac edrych ar yr uniawn." Mae y cymmeriad ag sydd wedi ei beraroglu yn serchiadau y rhai a werthfawrogent ei deilyngdod tra yn fyw, yn rhy werthfawr i'w ollwmg i ebargofiad trag- ywyddol ; tra y mae y calonau, Ue yn unig y redwir cof am dano, yn malurio yn llwch y dyff- ryn. " Coffadwriafcth y cj-fiawn sydd fendig- edig ;" gan hyny, bydded iddo gael ei dros- glwyddo i waered i"r oesoedd dawedadwy, yn bur, yn ddilwgr, ac heb eì niweidio. Yn ab- sennoldeb Bywgraffiad cyflawn, yr hyn a deil- ynga y gwrthddrych dan sj-lw yn bresennol, yr hyn oll a all yr ysgrifenydd wneuthur, yw gos- od gerbron y darllenyddion Gofiant byr, diffyg- iol iawn i egluro gweithrediadau ac amgylch- iadau bywyd y Gweinidog duwiol a defnydd- iol y dymunir ei.gadw yn nghof ein cydwlad- wj-r. Y diweddar Barch. John Breese, gwrth- ddrych y Cofiant bjT presennol, a'r hwn sydd etto yn byw jm nghoffadwriaeth miloedd yn y Dywj-sogaeth, a gafodd ei cni yn Llanbrynmaìr, swydd Drefaldwyn, yn mis Medi, 1789. Ei ddygiad i fyny yn ei ieucnctyd a ddygwyddodd ddyfod i ran ei ewythr a'i fodryb, y rhai a'i magasant fel un o'u plant cu hunain. Y Parch. S. Roberts a ddyweda am dano fel y canlyna:— " Tra yn fachgenyn ieuanc, dan ofal y diweddar Mr. Charles, o'r Bala, ymdrechion yr hwn am 29 addysg crefyddol yr ieuenctyd yn ei oes, sydd wedi ei wneyd yn anwyl iawn yn nghoffad- wriaeth pawb a gawsant y fraint o'i adnabod, daeth John Breese yn un o'r ysgolheigion penaf yn y parthau hyn. O, y fath wobr gyfoethog a ellai gweinidogion gj-rhaedd trwy eu hymdrech- ion gyda'r Ysgol Sabbothol! Llawer, heblaw Mr. Breese, o n gweinidogion mwj-af effeithiol, a dderbyniasant eu haddysg cjmtaf mewn Ys- gol Sabbothol. Pe buasai ein heglwj'si yn gj^ff- redinol yn fwy teimladwj' o bwj^sfawrogrwydd Ysgolion Sabbothol. buasent jm fuan j*n dyfod yn llawer mwy eu dylanwad nâ'r hyn y maent wedi gj-rhaedd hyd j-ma, er fod yr oes bresennol yn rhagori yn fawr ar yr oesoedd a'i rhagflaen- asant." 0 fabandod Mr. Brcese hyd yr amser y cyr- haeddodd ei un ar hugain oed, ni chafodd nem- awr o gyflcusderau i ddangos y galluoedd mawr- ion a'i henwogasant yn ol llaw, ac a'i gwnaeth- ant j-n ddefnyddiol er bendith i eneidiau ei gyd- wladwyr. Pan oedd wedi cjThaedd jt oedran crybwylledig, dj-gwyddodd i wrthddiych ein Cofiant fj-ned i deulu ffermwr duwiol, ac jnnay daeth j-n bcnderfynol grefyddol, ac unodd â'r Eglwj-s Gynnulleidfaol dan ofal y diweddar Barch. .1. Roberts, Llanbrynmair. Ei gyfaill duwiolfrj-dig a charedig, y ffermwr crj'bwyll- edig, nid oedd j-n^disylw o'r dj-hewyd a'r symlrwydd a dreidMJfnt trwy ei holl ymarfer- iadau crefyddol, tra jt j-mwnelai à'r gwasanaeth teuluaidd dan ei gronglwyd ef; a'i daerineb mewn gweddi, ei serch at Air Duw, purdeb ei ymddyddanion a'i ymarweddiad, a'i hoffder i fyfjTÌo j-n j-mneillduedig oddiwrth y byd, a wnaethant i'r Eglwys sylwi arno j-n dra buan. Cefnogwyd ef i barotoi anerchiadau bjTÌon ar bj-nciau gosodedig, y rhai a roddasant foddhad neillduol i bawb a'i clywsant, ac edrj-chid ar- nynt fel blaenffrwj-th o enwogrwydd dyfodol jti ngwinllan ei Arglwj-dd. Treuliodd beth amser yn y dull hwn, ae o'r diwedd daethwyd i'r penderfyniad iddo gael myned i Athrofa y Oogltdd ; ond fel rhagbar-