Welsh Journals

SEREN GOMER, Rhif. 334.] GORPHENAF, 1843. [Cyf. XXVI. SEFYLLFA BRESEMOL YR IUDDEW0K. WltTII cdrych yn ystyriol ;ir gyflwr pre- scnnol yr hen gcncdl Iuddewig, nis gcllir llai nâ clircdu y rhaid fod ei scfyllfa foesol a chymdeithasol yn wyrth ; ac nis gcllir, raewn un modd, dyfod i un penderfyniad arall yn eu cylch. Pe buascnt wcdi parhau oddiar blaniad Cristionogaeth, i lawr hyd yr ocs bre- sennol, mewn rhyw sefyllfa gcncdlacthol tebyg i ciddo y Chiniaid, wedi cu cau allan oddiwrth bawb ereill o"r hil ddynol, a thrwy cu hunan- garwcli a'u gwrthodiad o bob dyeithriaid, wedi llwyddo i gadw ymaith clynion estronol, a\i balchder cenedlaethol anorclifygol yn rhwystro neb arferion a dcfodau ncwyddion i gacl eu dwj-n i'w plith, ni fuasem yn canfod cymmaint o ryfeddodau yn nglyn â'u bodoliaeíh fel cenedl. Ond nid hyn yw eu sefyllfa ; eithr yn hollol i'r gwrthwyneb. Nid ydynt yn genedl unol nac anyniddibynol, nac ychwaith yn cyfanneddu talacth wahanedig oddiwrth ercill o ddynolryw. Maent wcdi cu gorthrymu a'u gwasgaru, a'u tori yn ddarnau mân fel gronynau o arian byw, yn meddu greddf o allu ymlyniadol, bob amser yn honi pcrthynas â'u gilydd, ac yn barod i ymuno. Nid yw dacaryddiacth, arfau, dawn, llywod-ddysg, na chynnorthwyon tramor yn medru egluro eu bodoliaeth ; ac nid yw amser, hinsawdd, na defodau amrywiol yn medru rhoddi un csboniad arno. Nid ar un o'r pcthau hyn y mae eu bodoliaeth cenedlaethol yu ym- ddibynu. Y macnt wcdi cu gwasgaru trwy bob gwlad ar wyneb y ddaear; macnt wcdi byw dan lywodraeth pob teyrn adnabyddus ; maent wedi mwynhau nawdd cyfreithiau cyf- iawn nc uniawn, ac wedi dyoddef llymdcr a gerwinder y rhai mwyaf crculawn; maent wedi dcfnyddio pob iaitli, a phreswylio yn mhob hinsawdd. Dyoddefasant oerfel eira tragy- wyddol Lapland, ac y mae pelydr tanbaid haul boetli Affrica wcdi llosgi eu crwyn. Macnt wedi yfed dyfrocdd y Tiber, y Tain, yr Ior- ddoncn, a"r Mississippi; ac yn mhob gwlad, yn mhob hinsawdd, ac yn mhlith pob cencdl, cyf- arfyddiirn ag Iuddew. Nid yw felìy gydag un 25 genedl arall pa bynag. Yr amherodraethau mwyaf ysplenydd ydynt wedi syrthio, a chladdu yn eu hadfeiliau y gwroniaid a"u sylfaenasant; ond y mae yr Iuddew wedi gorocsi pob chwyl- droad, wedi dianc trwy bob dinystr, ac yn parhau yn awr yn gofadail o anninystroldeb. Mae erlidigaeth wcdi dadweinio y cleddyf a chynncu y ífagodau ; mae y goelgrefydd Bab- aidd a chreulondeb Mahometaniaeth wedi eu taro gyda ffyrnigrwydd diarbed ; cyfreithiau cospawl gwledydd a gymmcrant arnynt eu bod yn Gristionogol, ydynt wedi eu gorthrymu â llaw drom ; ond trwy y cwbl y maent yn fyw, —'ie, fel cu perth cu hunain ar Fynydd Horeb, mac Isracl wedi dyoddef gwres y ffiamiau poethaf, ond etto heb eu difa, ílwynthwy ydynt bendcfigion yr ysgrythyr, ond eu bod wcdi eu hamddifadu o'u coronigau ; maent yn awr yn dywysogion mewn gwarth. Y Babil- oniaid, y Thcbiaid, y Spartiaid, yr Atheniaîd, a'r Rhufeiniaid,ydynt enwauaadwaenir mewn hanesyudiacth yn uìiig, ac nid oes ond eu cys- godau yn awr yn ganfyddadwy yn y byd ; ond y mae yr Iuddew yn rhodio pob heol, yn pres- wylio yn mhob tref, i\v ganfod yn mhob cyf- ncwidi'a, ac yn crwydro }-n mysg pob cencdl adnabyddus. Mae y genedl Iuddewig fel pe bai yn mcddu ar anfarwoldeb, ac yn hollol analluog o ddiddymiad, na chymmysgiad ag unrhyw genedl arall. Fel ffrydiau o'r un ffy-n- nonell, yn gyfansoddcdig o ddwfr o natur ac ansawdd neillduol, y macnt wcdi rhedeg trwy bob aí'on heb ymgymmysgu â neb o lionynt, na derbyn dim o'u lliw na'u blas ; ac y maent wedi tcithio dros holl wpieb y bellen ddaearol, a thrwy yn agos holl ocs y byd, yn genedl wahanol, neillduo], unij, a digynunysg. Y genedl Iuddewig, y dydd heddyw, yw fe allai, y sel fwyaf nodedig sydd ar wirionedd yr oraclau santaidd ; ac nid oes un modd i gyfrif am eu hunigolrwydd parhaus, a'u bodol- iaeth orthrymedig ond gwahanol, ar un tir ond yr hwn a ddadguddir yn y (jíyfrol Ddwyfol. Mac eu cymmcriad personol a chenedlaethol