Welsh Journals

SEREN GOMER. Rhif. 309.] MEHEFIN, 1841. [Cyf. XXIV. TRAETHAWD AR NODWEDDIAD A GWASANAETH Y PARCH. JOSEPH HARRIS, (GOMER,) UN O DESTÜNAU CYMREIGYDDION ABERTAWY, 1838. " Y mae efe, wedi niarw, yn llefaru etto."—Hebreaid xi, 4. NODWEDDIAD Y PARCH. JOSEPH HARRIS. l^^TH edrych ar lwybrau dich- » " lynaidd, dilyn carnrau rheol- aidd, syllu ar weithredoedd canmol- adwy, a myfyriaw ar nodweddiad cyífredinol y gwrthddrych dan sylw, mae y gydwybod yn ymddirwyllo, hunan-ymholiad yn cymmeryd lle, di- ffygiadau yn ynirithiaw^ a gofidiau losturiol yn llenwi'r fynwes, ar y cyn- taf; canys ychydig nifer o ansodion a'u hefelyehant, ac anaml y gwelir rhegledd cymhariaethawl yn nodwedd- iadau ein tydgreaduriaid. Ond wrth gydbwyso pethau yn ystyriawl, a thremu ar lygredd gwreiddiawl, tem- tasiynau deniadawl, a hualau llyífeth- tiriawl dyn, mae'r trallodion yu dif- lanu, a'r gofidiau yn ciliaw ymaith, gan roddi lle i synd<id boddhäol, a gorhoft'der gwrthddrychol, wrth ganfod un person wedi cadw y fath unífurfiad canmoladwy yn ei nodweddiad trwy ystod ei oes ; ynghyd â phenderfyniad diysgog i ddiwyllio ei gydwladwyr, trwy brwyaw gwybodaeth a doethineb, i'r dyben o'u cyfranu drachefn er budd ac adeiladaeth i'w gydgreaduriaid, pa rai nid oeddentyn gweled gwerthfawr- ogrwydd y cyfryw. Fe lafuriodd y Parch. Joseph Harris yn anefelychad- wy yn hyn, gan gadw ei nodweddiad yn ddinam, megysseren ddyscleiriawl, o'i fehyd i'w fedd. Mae ei oberiadau yn ysdoreg o werth myfyrio arnynt, ac yn enghreifftiau hyfael i ni geiáio eu hefelychu. Mae hwn yn destun neilliedig, ac yn edryd buddioldeb, a pha fwyafhysbys y gwneler y nodweddiad clodadwy 21 hwn i'n cydwladwyr, mwyaf fydd eu hymdrechiadau i ymdebygoli iddo; a pha fwyaf a ymdebygolant iddo, mwy- afo fudd a ddeillia i'n cenedl yn gyff- redinol ; gan hyny, mae parch yn ddy- ledus i Gijmrcigyddion Abertawy am gynnyg y cyfryw i'n hystyriaeth. Gellir sylwi, yn gyntaf, ar Unwedd- iad Eoniawl, megys elfen safadwy yn, nodweddiad y cyfaill ymadawedig. Pan yn blentyn, ymddangosai awydd a syched arno am ddysgeidiaeth, ym- hylrydai mewn darllen a myfyrio, a chollai ei gysgu i'r perwyl hyny ; ac er bygythiadau ei dad, a'r anhawsder- au i gael moddion gwybodaeth, efe a lynai yn ddiysgog wrth ei ymdrech, nes cj'rhaedd blodau ei ddyddiau ; yna dechreuodd gyfranu o'rhyn oedd gan- ddo, ac er cwrdd â gwrthwynebiadau a chroesau, cyfundeb egniol a gadwai ei le yn safadwy o hyd, trwy ystod ei bererindod. Er ei golledu mewn cystlynedd, ei siomi gan gyfeillion, a'i groesi gan drafferthion y bywyd hwn, yr unoliaeth egniawl a gadwai ei lle ; ie, ac er colli y gobaith penaf, ei anwyl Ieuan Ddu, ni phallodd y gyfunedd egniol nes dech- reuodd rhwymau natur ymddattod ? Yr un ydoedd ei ymgais, yr un ei ym- rechiadau, a'r un ei hoffder, yn ansigìad- wy trwy ei holl ymdaith. Mynych y cyfnewidiay cyft'redinolrwydd oddyn- olryw yn eu chwaeth, eu mympwyau, a'u gweiíhredoedd, gan geisio atn y peth hyn heddyw, ac arall y fory,— adeiladii cestyll y llynedd, a'u tynu i lawr eleni,—ac ymgrymu i'r dduwies