Welsh Journals

252 HANESION. o ymdrechion i gael Cymro i'r Esgobaeth hon ; ond ofnwn na lwyddir. Canlyniedydd Dr. Jeukinsou yw y Parcb. Dr. Connop Thirlwall. CALEDI YR AMSEROEDD. Hanesion o FancheBter a'n hysbysant fod y cal- edi mwyaf yn ffynu yn mhlith llaw-weithyddion Lloegr. Cynnaìiwyd cyfarfod o wëyddion Man- chester yn ddiweddar, yn mha un y penderfynwyd anfou anerchiad at y Maer a'r awdurdodau, yn darlunio eu sefyilfa, ac hefyd yn bysbysu niiii Cyf- reithiau yr Yd a wnelent yr Iioll niwed hwn. Y penderfyniailau oll a gy nnygiwyd ac a gefnogwyd gan Wéyddion gweilhgar ; ac nis gellai y galon gal- etaf lai nâ theimlo wrth eu clyẃed yn darlunio eu cyflwr adfydns. Dywedent eu bod hwy a'u tenlu- oedd ar fiu newynu ; a bod teulnoedd o wr a gwraig ac wyth o blant yn gorfod byw ar bedwar, a pluinip, a chwe swllt yr wythnos! Maent, yn wir, yn yr adfyd mwyaf; ac oni wna ein llywodraethwyr ryw- beth i'w gwellhau, cawn glywed am ragor o der- fysgcedd etto ; canys uis gellir dysgwyl i ddynion newynu i farwolaeth yn ymyl llewndid. GWAREDIGAETH NODEDIG. Fel ag yr oedd y Parch. T. Thomas, Bethesda, Mr. Lewis o Lantlli, ynghyd ag amrai foneddigesan o Faesaleg, yn dychwelyd ndref o ardal CaerfBli, wedi bod yn ymddifyrn wrth ganfod y golygfeydd dymunol sydd yno, ac wedi aros yn hwy nag y dy- inunent, o anghenrheidrwydd yn gorfod teithio yn fuan, yn agos i Lanawst, cwympodd ceffyl Miss George, o'r Maesmawr, fel ag y syrthiodd bithau i lawr, a gorfnwyd ei dwyn i tíŷ cyfagos ; eithr trwy drugaiedd yr Arglwydd, da genyin bysbysu na chafodd un niwed o bwys. Gohebyud. JAMAICA. Drwg genym weled fod gelynion y negroaid, a dinystrwyr rhyddid tlynolryw, etto ar waitn yn yr ynys annedwydd hon. Ychydig o amseryn ol dal- iwyd llong dramor, yn mh.i un yr oedd tua chant o gaethion, y rhai a ddygwyd i Jamaica, ac a osodwyd i weiihio ar blanfa ; ond o herwydd ymddygiad crenlawn y meistii, gorfu arnynt yinatlael. Daetb- ant i Falmootb, lle y mae Ward, un o genadwyr y Bedyddwyr, yn byw, (yr hwn oedd oddicartref ar y pryd,) a chyfarfuasant á chydwladwr iddynt, ag oedd yn ngwasair eth Mr. Ward, yr hwn a'u cyn- northwyodd yn eu hamgylcbiad cyfyng ; ond yn fnan daeth eeispwl yno i'w dal, n'u cymmeryd i garchnr, a cbododd terfysg raawr yn y lle, fel y galwyd y milwyr allan, y rhai a satbrent y creadur- iaid ilorlion arhyd yr heolydd, n dywedir fod llawer wedi eti lladd. Daetb Mr. Wnrd adref yn awr, a chyunygìodd roddi machniaeth tlros y negroaid, eiihr gwrthodwyd, a danfonwyd hwynt i'r carc.har mewn cadwynan. Yn y chwiliad a gafodd ei wneytl yn ganlynol, rynnygiodd Mr. Ward ei rìyst- iolnelh nr rni amgylchiadau canlynol i'r terfysg; ond gwrthodwyd ei derbyir, a dywedwyd wrtho ei fod ef yn cael ei gyhnddo o gyfodi y terfysg hwnw, er mai argais yr awdurdodau y darfu i Ward, wedi ei ddychwelíad atlrtf, d'lymunO ar y terfysgwyr fyned adref, yr hyn a wnacth.int yn dtlioed. Yr holl hanesion a dderbyniwn o Jamaicn a'n darbwyllant nad yw cyflwr y negroaid ddim gwcll nag oetltl yn amser caethiwed, "os yw cyslal. Yr amser hwnw yroedtl perchenogion i'w hamddiffyn; ond yn awr ni! ocs ganddynt ncb ond Cenadon y Bedyddwyr, (canys nitl yw Cenadon yr enw,itlau creill yn well ná'r pl.inwyr eu honain,) ac y mae yn tltla genytn allu hysbyso eu btiil y n cyüawni cu dyledswydd ht-b dderbyn wyneb nel>. DIDDYMIAD CAETHFASGNACH. Cynnaliwyd cyfarfod cyhoeddnsy Gymdciihas hon y n Exiter Ilall, Llnndaìn, ar y cyntaf o Fchefin diwciltlaf, ac o herwytltl bod y Ty wysog Albei t wetli atllaw cyraineryd y gitlair, mawr oetltl awydd y bobl am gael lle >n y llys. Yr ocdd yr ystafell helacth hon wedi ei gorlenwi yn mhell cyn aniser dechrcnad y gwasanaeth, ac yr oedtl yn un o'r cyf- arfotlydd hynotaf a grymusnf a gynnaliwyd yn y Brifdtlinas eriottl. Dyina briucl ejn brenines yn llywyddu, yn nghanol pendefigton, aelodan Tý y Cytìredín, preladiaid. gweinid«gion ymneilldnedig o wahanol enwadau, Pàhyddion, Whigiaid a Thor- iaid,&c. Rhyfeddod i'i gynnnlleidfa oedd gweled Esgobion, Chandos, a Peel yno, gwrthwynebwyr egniol rhyddid y ucgroaid, wedi ntwid ochr, ac yn dadlen dros " freiniau dyn." Cynunaint yw grym ffrwd rhyddid yn y dyddiau hyn, fel y mae yn cario ar ei gwyneb sypyn tliogel o Doriaid, a goreu pa gynlaf i bawb a honynt roddi i fyny yr ymdrech i notìo yn erbyn y lhf. Y BRADWR OXFORD. Mae y dyhiryn Edward Oxford, yr hwn a wnaeth y cynnyg erchyll i gymmeryd ymailh fywyd ei Mawrhydi, fel y crybwyllasom yn ein Rhil'yn olaf, yn asvr wedi derbyn ei brawf; ac fel y raeddyliai y rban fwyaf deallgar, y rheilhwyr a'i bnmnsant yn enog o fratlwriaelh, ond ei lod allan o'i synwyrau; ueu yn hytrach na fu eriocd yn ei syiiwyrati. Un o'r meddygon a dyngodd fod rhyw anffurfiad naturiol ar ei benglog, o t>a herwydd nid ystyriai ei fod yn gyfrifol ain ei weithredoedd; ond wetli darllen yr holl dystiolaeth yn ei erbyn ac o'i blaid, nis gallwn ddyfod i un peuderfyniatl, ontl ei fod yn ddyn ieuanc drygionus, llawn o yslrnnc- iau melldigedig trioetl. Pa fodd bynag, y inae yn awr wedi ei aufon i'r gwallgofily, lle y caitf ei gntlw cyhyd ag y byddo byw. Y gwir yw, nad yw ein llywodraeth ain tldangos fod nn dyn yn ci s-ynwy rau a wnai gynnyg ar fywyd ei Mawrhydi; ac fe allai fud hyny yn diloelliincb ynddynt. Y LLOFRUDD COURVOISIER. Propwyd y tlyn hwn yn ddiweddar yn Lltin- dain, a chafwyd cf yn ttiog o lofruddio ei feistr, Argl. Williain Rnssell, wetli ei yspeilio yn gyntaf. Parhaodd ei brawf ddau ddiwrnod, ac ar ddiwedd y tlyiltl cyntaf, y fnrn gyffredin oedd y bydtlai yn sicr o gael ti ryddhan ; ond yr hwyr hwnw dygwydd- otltl idafarnwraig oLnndain glywed y peth, a chof- iodd fod y carcharor wedi gadael sypyn dan ei got'al hi oddeutu pythefnos cyn hyn, yr hwn a drodtl allan ei fotl yn cynnwys llcsiri arian ei arglwjild- iaeth. Daeth y wraig hon yn ei erbyn dranoeth, a chafwyd el yn eoog; ac ynlan a ddywedai niai Duw a'i cawsai allan, p.in oeud ar fin tlianc ! Gwnicth ainryw gyfaddefiadau o amgylchiadau y llofrudd- iactli; ond y maent nior groes i'w güÿdd fel nas gellir cretlu yr un o honynt. Crogwyd et' o flaen carchar Newgate, tra yr oedd y lliaws edrychwyr y n gwneytl ubaniadan o atgasrwydd tuig ato; a ihra yr oeddynt y n ei ddysgwyl allan, tllfyrent eu hnnain trwy daflu llygod raeirw at en gilydd ! Dyna y r eltnilh ag y niae trosglwyddo adyn i tiragywydtl- oldeb yn gatl ar y werin ! YR IUDDEWON. Yk hants traiiior niwyafo bwys a tlderbyniasom yn ystod y rais diwcddaf, yw y r erlidigaeth dych- rynilyil sytld ar yr Inddewon yn itaninícns. Cy bnddid hwynt, ond yn liollol nnwircddus, o lof- rnddio rhyw offeiriad Pabaidd, er mwyn cael ci waed i'w ddefnyddio y n tu haberthao. Gosotlwyd hwynt aryr arteithglwyd, a gorfuant oildef y dir- dyniadan rawyaf arswydos) er inwyn gwneyd idd- ynt gyfaddef; ontl y inae yn dda genym alln hysbysn foil Llywotlraethwr yr Aitft wcdi gosod tcrl'yn ar y crenlonderan hyn, ac wedi gorchymyn i'r raater gacl ei chwilio o flaen Cenadwyr Llywodraetliol Lloegr, Ffrainc, Awsiria, &c. Nid ytlym hyd yn hyn wedi clywed y canlynintl. Rhoiltiir y gnimiol- iat'ih fwyafi Basbn yr Âifft am ei ddyngarwch yn noiltli ti ddeiliaid Iutltlewig anffodns; nc nid oesyr amlipuaetli lleiaf na fydrianí yn allnog i brofl eu hnn- ain yn bollol ddienog o'r cyhuddiad, ac nad octld y cwbl onil dichell gywilj tldus i'w liy speilio o'n incdil- innnnn.fel yrytlys wcdi gwneyd Inweroeddo weith- ian o'r blaen, a byny mewn gwledydd mwy gwar- eiildicdig níi Syrla. Mae Syr Moses Montelìore yn trefnu mesurau i gael yr Iuddewon oll yn ol i wlad Canaan, a dywed- ir nad oes nemawr o rwyslrau gwladol ar ei ffordd. Cytnniryn gyffredin fod y boreu yn mron gwawrio, pryd y bydd i'r hen gentdl hon gael en hadferu i'w gwlad eu hunain. 0, nad edrychent ar yr Hwn a