Welsh Journals

SEREN GOMER. Rhif. 293.] CÍIWEFROR, 1840. [Cyf. XXIII. TRAETHODION GAÌí D. AP MYS STEPBEN. RHIFY» 2S. ATHRAWIAETH IAWN IESU GEIST. " .------------------Yr iawn mor dỳn Tros farw, marw." Coll Gwynfa, Cau. iii, 231-2. " In the presence of his fellow-ereatures, man may often justly elevate himself, aud may have reason to think highly oi' his own character, compared to the still greater iraperfection of theirs. But the case is quite different when about to appear before the infinite Creator. * * * Repentance, sorrow, humiliation, contrition at the thought of his past conduct, are upon this account the sentiments which become him, and seem to be the only means which he has left for appeasing tliat wrath which he knows he has justly provoked. He even distrusts the efficacy of allthese, and naturaily fears lest the wisdom of God should not likc the weakness of man be preyailed upon to spare the crime by the most importunate lamentations of the criminal. Soine otlier inlercession, some other sacrijìce, some other atonement, he nnagincs must be made for him, beyond what he is capabìe of making before the purity of Divine justice can be reconciled to his manifold offences. The doctriues of revelation coincide in every respect with the original anticipatìons of nature ; and as they teach us how little we can depend on the imperfection of our own virtue, so they shew us at the same time that the most powerful intercession has been made, aiid the 7iwst dreadful atonemeni has been paid, for our manifold transgressions and iniquities." àdam Smith, Theory of Moral Sentiments, First Edition. YR ydym yn cymmeryd yn gan- I iataol, yn nechreu y Traethawd j hwn, fodoliaeth anghydfod rliwng Duw j a dyn, a dymunoldeb annychymmyg- { adwy adferiad y pechadur i radioni a j heddwch y Goruchaf a'r Bendigedig. Mae dynion ŷn gyíTredin wedi teimlo j fod rhywbeth heblaw edifeirwch yn I anghenrheidiol er dyhuddo yr anfodd- j lonrwydd dwyfol, a diogoiu boddiueb i a bendith y Duwdawd. Y mae y gos- odiad hwn yn brofedig gan gyffredin- olrwydd aberthau yn mhlith pob cen- edl o ddynion, yn mhob gwlad a phob oes. Y inae arferion gwladol wedi amrywio yn ol ansawdd a theithi trig- olion y naill wlad a'r llall; eithr ceir hanes aberthau yn mhob gwlad. Ar y pwnc hwn cydunent frodorion y gor- llewin â brodorion y dwyrain, a meib- ion y gogledd â phlant y dehan. Pa gyfrif sydd iddei roddi am yr arferiad hwn ? Nis gellir ei olrhain i unrhyw gysswllt sy rhyngddo a theimladau naturiol y fynwes ddynol; ac y mae yn ffaith hanesyddol fod athronyddion penaf y Paganiaid wedi cyfaddefeu hanallu i ddangos yr achos gwreiddiol o hono. Nis gellir rhoddi cyfrif bodd- haol am dano, ond ar y dybiaeth o Ddadguddiad i'n rhieni cyntaf, ac eg- wyddor y mynegiad hwnw wedi ei thaenu ar lcd a'i chynnal (gydag ych- wanegiadau) gan draddodiad yn mhob oes a gwlad. Yr anghen am Iawn a gyfyd oddi- wrth sefyllfa foesol dyn, a'r perthynas rhwng santeiddrwydd, a chyfiawnder, a thrugaredd Duw. Pe byddai un o'r priodoliaethau hyn yn absennol o'r natur Ddwyfol, byddai Iawn yn afreid- iol. Pe diddymid santeiddrwydd, ni byddai cyfiawnder yn aros. Yn mysg dynion, ceir, weithiau, gyfiawnder mewn ymarferiad heb santeiddrwydd. Ond am yr uniondeb a'r ffyddlonder canfyddadwy yn ymddygiad dynion ansantaidd, cymhellir hwynt gan ddy- hen'o hunan les, neu glod, neu ryw beth cyffelyb, a'r galon heb feithrin