Welsh Journals

SEREN GOMER. Cyfres Newydd.] EBRILL, 1884. [Rhif. 18. Cyf. V. DYLANWAD YR EFENGYL AR Y BYD. Gwnawd ymdrecbion egniol o oes i oes i ddiwygio'r byd gan y doeth- ion Paganaidd; ond i ddim dyben. Cyssegrwyd holl alluoedd y meddwl, a cbymmerwyd gafacl ar bob mantais cyrbaeddadwy. Cy- mbwyswyd at byn y talentan godidocaf, yr atbrylith arddercbocaf, y dycbymyg ffrwythlonaf, a'r hyawdledd mwyaf effeithiol; gwnawd def- nydd o'r ddysgeidiaeth ddyfnaf, o'r farddouiaeth arucbelaf, ac o'r iaitb rymusaf a choethedicaf; treiwyd dyfais ar ol dyfais, a Ö'urfiwyd cyfundraeth ar ol eyfuudraeth, a pharhaodd yr ymdrech am amser maitb ; ond ar ol yr boll lafur, aeth y cwbl yn ofer. Yn lle dyfod yn well, yr oedd y byd yn myned yn waeth waeth o flwyddyn i ílwyddyn, ac o oes i oes. Yr oedd ffrwd llygredigaeth, í'el yr afon, yu derbjm ffrydiau ycbvvanec;-ol, gan chwyddo fwy-fwy, nes myned yn llifeiriant cryf, gan ysgubo pobpeth ar ei ffordd gyclag ef i'r môr marw tra- gwyddol. Yr oedd tri pheth yn ddiffygiol yn nghynlluniau y doetbion Pagan- aidd ag sydd yn anbebgorol er effeitbio gwir ddiwygiad. 1. Nid oedd- ynt yn myned at wraidd y drwg. Ceisio poreiddio'r ffrydiau heb bereiddio'r ffynnon oeddyn't,—tori ymaith gaugenau'r pren heb ei dynu o'r gwraidd. Ymosod ar ydrwg yn ei wcithredoedd allauol yr oeddynt, heb geisio lladd yr egwyddorion drwg yn y galon ; ond y mae rheswm yn dysgu fod yn rhaid symmud yr achos cyn symmud yr effaith,—fod yn rhaid puro'r galon cyn sancteiddio'r ymarweddiad. 2. Nid oeddynt yn ymosod ar y drwg yn gyffrediuol. Tra yn collfaruu yn llym rai pechodau, yr oeddynt yn cefnogi ereill cynddrwg, neu waeth; ac felly yr oedd yn anmhosibl glauhau'r byd tra fyddai uu- rhyw afiendid yn cael ei lochesu. Rhaid gwrtbwynebu pob drwg, ac ymosod ar becbod yn mhob ffurf o hono, er caeí diwygiad. 3. Nid oedd ganddynt safon berffaith, i'w rhoi o flaen y byd fel nod i ymgyr- haedd ato. Nid ocddynt hwy eu hunain yn addas i fod yn safon, oblegyd er eu bod yn collfamu rhyw becìiodau yn eu cyfundraetbau atbronyddol, yr oeddynt yn eu cyfiawnbau yn eu bywyd eu bunain ; ac nid oedd eu duwiau ond anghenfilod mewn drygioni, creulondeb, ac ysgelerder. Yr oedd yn anmhosibl, gan hyny, yn ol natur pethau, i ddiwygio'r byd heb well safon ná'r cymmeriadau hyn. Y mae'r