Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

SEREN GOMER. Uhif. 408.] MEM, 1849. [Cyf. XXXII. CREFYDDAU GWLADOL-EU CEFNOGI YN BERYGLUS A PIIECHADURUS- Nid gorchwyl anhawdd yw cacl gan ddynion ganiatàu fod dirfawr wahaniaeth rhwng da a drwg, ac fod y naill a'r llall o honynt yn dylanwadu yn wahanol ar gysur ufiigolion a lles cyíFredin cyrndeithas ; ond gorchwyl cryn boenus yw eu darbwyllo o bechadurusrwydd rhai o'u harferion, ac o ddiniweidrwydd a theilyngdod y pethau ag y byddoftt hwy wedi arfer eu condemnio,— caeî ganddynt ymwrthod â'r blacnaf, a chymmeradwyo yr olaf yn ddidwyll a selog. Pan yr ymdrechir adeiladu muriau y ddinas, neu ladd rhyw Achan yn y gwersyll, mac y gelyn yn dcall na all ddifodi ein cyf- undraethau a dystewi eu cefnogwyr trwy ymresymiadau; ac felly, â y cythraul ac yutau i fath o gynghrair, er bathu enwau annŷmunol i'w gosod ar y cyfundraethau mwyaf teilwng, ac ar y personau mwyaf enwog mewn talent a chymmeriad, gyda bwriad i greu rhagfarn trwy y wlad yn eu lierbyn. Hen ddyfais yw hon. Nis gallasai yr Iuddewon brofi nad Crist oedd y Messiah, o ganlyniad, galwent ef yn "ddyn glwtli, yfwr gwin," &c.; pan y inethent gael allan un diffyg yn, ei wyrthian 'hyfedd a ncrthol, dywedent mai " trwy üeelzebub y bwriai allan gythreuliaid." Yn hytrach nag ufyddhau i'r gwirionedd a hrcgcthai yr apostolion, galwcnt genadau Duw yn sorod ac ysgubion y byd, a'r gen- ^dwri a gyhocddcnt yn ffolincb ac ynfyd- 'wydd nocth. Canlynwn ddiwygwyr oddi- nio yn mlaen hyd at Luther a'i gyfoedion 111 yr Almaen dywell, a chanfyddwn cu bod uvy a'u hcgwyddorion yn dyoddef yr un Iriniaeth ddiíenwawl ag a ddyoddefai "mab r saer" a'i ddcuddeg apostol. Gwynfyd na fuasai yr arferiad cythreulig redi ei gladdu mcwngwarth ac ebargofìant, ie» un offeiriad i wedd'io am iddo gael ad- yfodiad gwell; ond galarus yw dwçyd, nad vv wedi ei lorio gan frenin braw. Ychydig sylw a'n hargyhoedda o wirionedd ein °sodiad. Os bydd i ryw un, er enghraifft, 'nmau ysgrythyroldeb rhyw bwnc yn y 33 gredo ncu " Gyffes Ffydd y Gymmanfa," gelwir ef yn "ddyn dioruchwyliaeth,"— "dynheb wybod dim am y cyinewidiad," —"pen goleu a chalon ddirast"—"unam ddangos ei fod yn gallach nâ phawb," &c. ; ac os cynnygir rhyw gynllun newydd, megys dirwest, er ymosod ar yr anghenfìl ag sydd yn gwarthruddo crefydd, ac yn damnio cys- üron tymmorol a thragywyddol dynoliaeth ; ary cyntaf, ymarddelwir ei ymresymu i'r clawdd ; ond wcdi methu, ymgyrchir at yr hen drefn; gelwir dirwestwyr yn ddynion hunanol, ac wrth gwrs mae pob un o honynt yrn yfed }'n ddirgelaidd; ac haerir gan rai personau ag y dysgwylid pethau gweli oddi- wrthynt, focl y gymdeithas yn sylfaenedig ar egwryddorion drygionus, er cin bod ni (fel dirwestwyr, mae yn deby-g) yn ei hys- tyried lawer yn uwch nâ'r efengyl ei hunan. Pan y mae gweinidogion a phregethwyr, o dan 'ystyriaeth o'u dyledswydd fel cenadau oddiwrth Dduw at ddynipn, yn taranu yn crbyn arferiadau llygredig, megys cwrwau bacìi, u phasteiod, &c.—pan jn annog at haeliohi, sobrwydd, a <f santeiddrwydd, heb yr hwn ni chaiff neb weied yr Arghyydd," cŵnt v,Teled y mellt yn gwau, a cnlywed y taranau yn rhuo,—bydd yr hen gybydd yn ysgyrnygu ei ddannedd,— y "llymeitiwr trwm" yn chwyrnu ac yn maìu ewyn,—hen wragedd y cwrwau bach a'r pastêiod yrn ysgoldeian,—yn cablu y pregethwr o her- wydd ei fod yntau yn troi ei wallt, ac feallai yn rhoi oil ynddo; dywedir nad oedd yr heii bobl yn arfer " cödi goclre yr cglwys," —eu bod hwy yn bloeddio " Rhad ras" yn yr areithfa, ac yna yn myned gyda rhai o'r gynnulleidfa i'r tafarn, i gael "pob i gwart" ond am nad yw y pregethwr pre- sennol fel hyn^, gelwir ef yn ddifriwr,—un digyfeillach,—un odd yn ei ffordd; ond oclid na elwir ef yn Jrmin,—yn " rhoi gormod ar y dyn;" ac yn gyffrcdin iawn cynghorir ef i ibd dipyn yn fwy melys a phrofiadol yn ei bregethau, a pheidio exposo y saint yrt ngolwg y byd. Yn gyffredin,