Welsh Journals

SEREN GOMER. Rhif. 406.] GORPHENAF, 1849. [Cyf. XXXII. EPISCOPALIAETH; EI PHERTHYNAS A'R WLAD YN NIWEIDIOL I'R LLYWODRAETIL LL YTJI Y R V. Nid oes un sefydliad yn teilyngu cefnog- aeth os bydd yn ìiiweidiol i'r cyffredin, er y gall fod yn fanteisiol i bersonau neillduol. Gan ein bod yn ddeiliaid yn Llywodraeth Prydain Fawr, dylai llwyddiant y wladwr- iath a chysur cyffredin y deiliaid gael lle yn ein myfyrdodau, o herwydd y mae sylwi ar amgylchiadau llywodyddol ein teyrnas, a gwneuthur ein goreu mewn gwahanol gylch- oedd i'w pleidio, yn tueddu i'n gwella yn ein sefyllfaoedd neillduol, ac i godi ein cym- meriad a'n llwyddiant cenedlaethol i binacl enwogrwydd. Os gellir eael allan, trwy chwilio yn fanwl a barnu yn ddiduedd, foii egwyddorion aflwyddiant ac elfenau anghỳ- sur yn y cyfansoddiad gwladwriaethol, ein dyledswŷdd yw galw sylw y cyhoedd atynt, « defnyddio y moddion mwyaf effeithiol i'w hollol 'dileu. Yr ydys wedi barnu fod eglwys Loegr (fel y gelwir hi) yn felldith i'r wla'd, v byddai tòri y cyssylltiad halogedig rhyng- ddynt yn fendith ag nas gallwn braidd ddir- nad ei gwerth. Nid yw pawb yr un yn eu golygiadau ar y pwnc, o ganlyniad mae o hwys i ni ag sydd yn «oleddu y golygiad nchod fod yn ofalus, rhag y bydd i'n cyfun- draeth gael ei chwilfriwio gan fagneiau y gelyn, (yr hyn a ddylai gael, os nad yw yn sylfaenedig "ar y graig), ac i ninnau gael colled; ac o'r tu árall, os >w ein syniadau yn gywir, byddai yn bechadurus i ni beidio ymdrechu goleuo êin cyfeillion a olygant yn ^ahanol, ar bwnc mor'ddifrifol yn ei natur, ^c mor bwysig yn ei ganlyniadau. Mae y cyssyîltiad dan sylw yu achosi ncu Yü creu anghyfiawnder yn nhrethiad y ^yrnas. Cred pob dyn rlicsymol fod trethi yn hanfodol i fodoliaeth tcyrnas, ac y ^ylid eu talu yu ddirwgiiaeh ; ond dylai y Jûai sydd yn talu cyllidoedd wybod at ba ^eth y defnyddir y cyfryw, cystaì â'r rhai 25 a'u hordeiniam ac a alwant am danynt. Cyn sefydlu treth, rhaid dangos trwy res- ymau teg, fod y deyraas, fel sefỳdliad gwladol, mcwn gwir anghen am dani; ac ni ddylai y rhai a ffurfiant gyfreithiau, ac a ordeiniant gyllidoedd, ofni rhag i"r cyhoedd fesur eu cynlluniau a chwilio eu hamcanion. Dylai pob treth olygu llesiant cyffredinol y deiliaid, ac nid elw rhyw ddosparth ncill- duol; o herwydd os yw pawb yn hau, rhes- ymol dysgwyl y bydd i bawb gael medi. Dywedir fod y draul flynyddol i gynnal yr Eglwys Wladol, o wyth i ddeg miliwn y flwyddyn, yr hyn a godir mewn ffordd o dreth, degwm, &c., ar ddeiliaid ei Mawr- hydi; ac yn gymmaint â bod pawb, mewn ffordd uniongyrchol neu anuniongyrehol, yn cael eu trethu i ddwyn y baich uchod, rhes- ymol fyddai i bawb ddysgwyl fod y fath gyfanswm aruthrol yn cin llesoli fel teyrnas, ac i gredu y gyrid y cwbl i annhrefn pe na chelai ei dalu ; a chan fod y swm uchod yu costio o naw i ddeuddeg swllt y pen (ar average) i bob deiliad dan y goron, byddai yn efengylaidd i bawb gael derbyn rhyw- beth mewn ffordd o gynnyrch oddiwrth y cyfanswm ; ond fel arall yn holîol y mae. Ós oes ìhywun yn ammau hyn, gofynwn, pa les mae Episcopaliaeth Prydain wedi ddwyn oddiamgylch i ni fel Gicladwriaeth eriocd ? Pa un ai yr csgobion ai yr offeiriaid, neu ynte y cyffredin, sydd yn bwyta bras- der y miíiynau crybwylledig ì Os yw y wlad yn derbyn lles oddiwríhynt, carem wybod beth yw, pwy \vyr am dano, pa enw osodwn arno, ac wrth ba nodau yr adwaenir ef? Dengys y nodiadau blaenorol fod yr un Lâtf Gathoíic yn yspeiíio y wlad o filiyùau o bunnau bob 'blwyddyn, cr nnyyn gwledda rhyw ddosparth o dàynion ar bwyiydd