Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

/,J SEREN GOMER. IfU Rhif. 402.] MAWRTH, 1849. [Cyf. XXXII. BYWYD AC AMSERAU ELIAS Y THESBIAD. DiRLITH I. " Elia« oedd ddyn yn rhaid iddo ddyoddef fel ninnau."—Iago. Pan fyddo rhy w un mawr ac anghyffredin yn yra- ddangos yn mhlith dynion, mae gormod o duedd yn y werinos anwybodus ac ofergoelus i gyssylltu ag ef, yn eu meddyliau, ry w briodoliaeth o berffeithrwydd gor- uwch-naturiol ag sydd yn ei ryddhau oddiwrth wendid- au a ffaeleddau cyffredin y natur ddynol; os nad i ddychymmygu ci fod ef yn rhyw fôd goruwch-ddynol, wedi ymrithio mewn cnawd. Pan ddarfu i Paul a Barnabas, yn Lystra, iachâu gwr cloff o groth ei fam, dacw y bobl, y rhai oeddynt eilun-addolwyr, yn dyfod i'r penderfynind mai dau o*r duwiau oeddynt, wedi dis- g}*n yn rhith dynion. " Eithr yr Apostolion, v edi cly wed hyny, a rwygasant eu dillad, ac a neidiasant yn mhlith y bobl, gan lefuin, a dywedyd, Ha wyr, paham y gwnewch y pethau hyn ? djnion hefyd ydym ninnau, yn gorfod dj-oddef fel chwithau." Golwg ar yr egwy- ddor neu y tuedd yma yn y meddwl dynol, oedd gan yr apostol Iago, pan yn arfer yr un geiriadaeth mewn perthynas i Elias, pan yn <>i ddwyn yn mlaen fel siampl o effeithiolrwydd gwedd'ir ffydd. " Elias oedd ddyn yn rhaid iddo ddyoddef fel nintiau;" hynyyw, yn ddaros- tyngedig i'r un gwendidau â ninnau. Efallai na fyddai yn anfuddiol i ni ymofyn ychydig ynfwymanwl, wrth fyned heibio, pa fodd yr ydym i ddeall y geiriau " dyoddef fel ninnau." Nid ydym heb feddwl y gelüd rhoi cyfieithiad mwv eglura dealladwy o honynt. Naturiol yw i'r darllenydd uniaith feddwl fod y gair " dyoddrf'' yma, yn ei berthynas â Phaul a Barnabas, ac Elias, yn golyj-u bod yn agored i boenau neillduol, megys cystudd, erlidigaeth, &c, neu ofidiau meddyliol. Er y gall y gair gwreiddiol pathos gynnwys y pethau hyn fel un o'i ystyrion ; etto, nid yw byth yn cael ei ddefnyddio am hyn yn y Te6tament Newydd. Mae y cyfieithiad Seisnig yn fwy i'r perwyl, i'r neh B.rdd yn ei ddenll,—" F.lìas icas a man sulgttct to hke pnssions as voe arr." Mne y cyfieithiad yma ettn yn agored i gael ei gamddeall gnn yr anwybodus a-'r anys- tyriol. Mae passions yn a'r çyffredin nm nwydaudrwe a gwyniau pec.hadurns ; oi.d y mne yn afresymol medd- wl mai liyny sydd i'w o ygu yn yr enghreifftimi dan sylw, oblegid am ddynîon enwog am en santeiddrwydd a'u dnwioldeli y sonir. Ond os urth y gair passitms yma y deallir teimladau, nwydau.a Bercìiindaucyffredin ein natur, ar wahan oddiwrth :.íîervlid nc halogrwj'dd er ar yr un pryd yn ein gosod yn agored i wendidau, llygredd, ac anmherffeithrwydd, yna y mae y cyfieith- iad yn un priodol, ac yn ddiammau yn gosod allan. feddwl gwreiddiol y gair homoiopatlies. Yn gysson â hyn, Dr. Doddridge a gyfieitha y gair, " Elias oedd ddj*n yn ddarostyngedig i'r un gwendidau â ninnau ;" ac yn ddiddadl dyma feddwl yrapostol, oddiar natur ei ymresymiad. " Llawer a ddichon taer weddi y cyf- iawn." Yn brawf o hyn, meddyliwch am y dyn rhyf- eddol hwnw, Elias,yr hwn â'i weddi aglôddacaddad- glôdd y nefoedd, Ac na fydded i neb o o honoch jTm- esgusodi, trwy feddwl fod Elias yu rhyw fòd goruwch- naturiol ; r.a, dyn oedd ef fel un o honom ninnau, yn agored i'r un gwendidau ac anmherffeithrwydd; o'r un elfenau yr oedd wedi ei gyfanssddi,—fel ni yr oedd yn teimlo, yn üawenhau, ac j*n gofidio. Yr oedd yn agored i'r un anhwylderau corff, a phrofedigaethau a themtasiynau meddwl, â ninnau, pan y gwnaeth y fath orthestion hynod mewn gweddi. Dyma annog- aeth gref i'r gwanaf barhau wrth yr orsedd, a dyma brawf diymwad u.iai "llaxver a ddichon taer weddi y cyfiawn." Dyma, hyd y gallaf fi ddeall, natur ac am- can-nôd ymresymiad yr apostol. Gan mai am Elias yr j*dy:n yn myncd i son, dysgwn, oddiwrth j* nodiadau blaenorol, i gadw mewn cof pan yn olrhain ei hanes,yn enwedig pan yn ei ddwyn yn mlaen fel siampl i ni, mai am ddyn fel un o honom ni y byddwn yn son. Yn mywgrnfiìadau gwroniaid yn ^yffredin, wedi rhagj-madroddi er gosod yr olwynion mewn cywair, y peth cyntaf fydd dweyd gair ynghylch rhieni, genedig- aeth, a dygiad i fyny gwrthddiych y cofiant; ond o b.irthed i Elias, er hynoted oedd, y mae har.esyddiaeth ysgrythj-rol yn hollol ddystaw ynghylch y pethau byn. Mae yn rhaid i.nifyju-d heibio, heb i;ael un tamaid o ymborth i'n cywreir.rwydd. Ond gan fod rhywbeth yn well nà dim, yr ydym yn c< fio i ni ddarllen yn ihywlr, fnd traddodind yn mysg yr luddewon yn nghylch gen- e-'igaeth Elias ; eí, fod ei dad Zobiah wedi cael gweK .•digaeíh hynod ar amser ei enedigacth, yn yr hon y uwelni nifer o wyr mewn gwisgoedd clnerwynion yn sefyll oddeutu y babnn, yn ei wisgo mewn niodd parch- ua a difriíol mewn dillad .tanilyd, ac yn çi borthi â fflamiau dysi-lat-r o dân, yn lle â'r ymborth arferol i fal • anod. Actli ZobÌBh at yr offyiriaid i ofyn am ddŵoi-g*