Welsh Journals

SEREN GOMER, Rhh>. 518.] TACHWEDD, 1858. [Ctf. XII. Y DULL GOEEÜ 0 GARIO YR YSGOL SABBATH- OL YN MLAEN, &. (Buddngol yn EÌBteddfod Llandudoch, dydd Llun Sulgwyn, 1S58.) Màe defnyddioldeb yr Ysgol Sabbathol yn eghir i bawb. líid oes heb, wrth gymhara ein cenedl yn awr â'r hyn ydoedd dri ugain mlynedd yn ol, ar nad yw yn gweled cyfnewidiad mawr a daionus wedi cymmeryd lle mewn dysgeidiaeth a moesoldeb. Mae yn wir nas gellir priodoli y daioni a'r defnyddioldeb yma yn hollol i'r Ysgol Sabbathol. Mae yr areithfa, y wasg, a'r ysgolion dyddiol, yn nghyd â phethan da ereill, yn deilwng o ran o'r clod; ond efallai y gellir gosodyr Y*sgol Sul gerllaw.y blaenaf; o'r hyn leiaf mae yn rhagori arnynt oll ar rai goîygwdau. Mae yr areithfa yn angenrheidiol, ac yn wir dda; ond ar ryw ystyr, i'r dysgedig y mae yn fwyaf defnyddiol. Mae y wasg o ddefnydd mawr yn ein gwlad; ond y mae yn gadael dosparth helaeth o'n cyd-ddynion heb foa o nn defnydd iddynt, ac nis gall fod yn amgen; o herwydóf nis gallant ddarllcn, a gwneyd defnydd o'i chynnyrch toreithiog. Nid oes neb chwaith a all feio yr ysgolion dyddiol, oblegyd gwnant waith canmoladwy ; ond y mae Uawer íu hamgylchiadau mor isel, fel nad yw y rhai hyn o hyd cyrhaedd . » „ _ , y wasg, a'r ysgolion dyddiol yn gadael Ilawer yn ddisylw, y mae hon yn galw ar y crwt carpiog, diddysg, ac anfoesol, sydd yn byw mewn bwthynìlwyd, gan ddywedyd wrtho A, B, C, ac yn y man hyny yn ei osod ar y grisiau sydd yn arwain i gelloedd pellaf gwy- bodaeth; a thrwy y dechreuad bychan hwn, cafwyd gafael mewn defnyddiau i wneuthur llawer o gewri galluog mewn dysg a moes. Byddai yr Ysgol Sabbathol o ddefnydd mawr pe na byddai ond attal plant rhag tyru at eu gilydd ar ddydd yr Arglwydd i wneuthurdrygioni; ond niófattal rhag drwg yn unig y mae hon, ond y mae yn tywys hefyd i'r da. Lle yr oedd gwreiddiau chwerwédd yn tyfu fyny, a'u nrwyth yn Uygru llawer, y mae yn planu hadau rlduwedd a chysur. Gan hyny, os ydyw mor dda, mae o'r pwys «iwyaf iddi gael eiehario yn mlaen mewndull priodol, er bod mor ddefnyddioi ftc eneithiol ag y mae yn adiehonadwy. Ond, ag ystyried y mateision y mae hon wedi gael, nid ydyw wedi bod mor nwyddiaîìnus i gyrhaedd ei hamcanag y gaUesid dysgwyl. Tramaeeihathraw- on mor anìl—ei dyageidiaeth mor bersonol, ae yn cael plant yn yr adeg oreu i dderbyndysg, etto, mae llawer iawn ar hyd a Uedein gwladheb fedru llythyren ar lyfr; ae o'r rhai ydynt wedi dysgu darllen gair y bywyd, y mae miloedd ar filoedd yn cyflymu ar hyd y fforddlydan, tua'r dystryw tragy wyddol. Ma« rhai yn achwyn yn barhaus ar eu Hysgolion Sabbathol, gan ddywedyd, " Mae ein hysgol ni mor fechan, marwaidd, a difywyd, fel mai o braidd y öiae yn bodoli, Yr ydym yn oymhell yn Sabbathol ac wythnosol ar ddynion a Phlant i ddyfod iddi; ond wedi'r cyfan, ni ddeuant ond rhyw un waith neu 61