Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

SEREN GOMER. Rhif. 378.] MAWRTH, 1847. [Cyf. XXX. GWIRIONEDD CRI S T ION OG A ET H . LtYTHYR VI. Eglurir dwyfoldeb a hawliau Cristionogaeth, nid yn unig trwy wyrthiau, y rhai a driniwyd jm y llyth- yr diweddaf, ond trwy Brophwydoliaethau hefyd. Nid prophwydoliaeth neu ddwy ; ond lliaws mawr, y rhai a ymgyrhaeddant trwy ganrifoedd ac oesau lawer. Y mae prophwydoliaeth, medd Witsius, neu wybod- aeth a dadguddiad o ddirgeledigaethau na wybu dyr. trwy ei synwyr ei hun, na thrwy adroddiad arall, ond trwy ddadguddiad dwyfol jTn unig, yn brawfo gymtö> deb â Duw, ac 0 anfoniad ganddo, am yr hjTn yr hona gau-grefyddau eu bod yn feddiannol ar y cyfryw allu. Yr oedd gan y Paganiaid eilun^addolgar eu dewiniaid a'u daroganwyr ; y mae gan y Mahometaniaid hefyd eu gau-brophwyd a'u gau-brophwydoliaethau ; ond y mae yn hawdd canfod twyll ac anwiredd y cwbl. Y mae prophwydoliaethau yr ysgrythyrau yn dwyn nod- au aralwg o'u dwyfolder. Nid yw fod twyllwyr yn y byd yn milwrio dim yn erbyn y prophwydoliaethau ysbrydoledig, ond yn hytrach jTn ffafriol iddynt; obleg- id ni byddai counterfeit oni byddai fod arian cjTmmei- adwy. Amcanwn chwilio i'r mater. 1. Cymmeriad y Pnphwydi.—Pan y mae Duw yn dwyn oddiamgylch ei amcanion goruchel yn nghanol byd, y mae yn defnyddio yn aml y personau gwaethaf ac iselaf yn mysg dynolion fel offerynau ei ragluniaeth ; ond pan yn anfon allan genadau, er egluro ei ewyllys, ■ a galw pechaduriaid i ymostyngiad, y mae yn dewis at hyn o orchwyl ddynion doetli a santaidd. Y fath yd- oedd prophwydi yr Arglwydd ; ac nid oes dadl na ìydd Doethineb y palmwydd a'r goron iddynt yn hyn 0 beth. Nid hunan-elw na hunan-barch oedd yn eu golwg ; oblegid dyoddefasant golledion mawrion, carch- ar ac iselder, yn achos eu gweinidogaeth : yr oedd gwaith eu Meistr yn pwyso ar eu meddyliau. Ni ym- wenieithent i dywysogionacuchelwyr daear, gan gudd- io y gwirionedd er mwyn ennill eu ffafr ; yr oeddynt yn byw ar dir uwch, ac yn anadlu mewn awyr burach. Yr oedd delw y Nefoedd ar eu gwaith, ac argraffiadau y byd anweledig ar eu holl ddywediadau. " Men of one design."—Foster. Myfyrwyr diwyd oeddynt yn mhynciau trefn yr achub. "Am yr hon iachawdwr- iaeth yr ymofynodd, ac y manwl chwiliodd y pro- phwydi." 2. Natur, manylrwydd, a helaethder y prophwydol- iaethau.—Nid rhyw ddychymmyg gwag 0 eiddo dyn íraeledig ynt; ond dywediadau wedi eu cymhell gan gyn- hyrfiadau nefol. Nid rhyw fras nodi pethau y maent; ond manwl iawn ydynt yn y cwbl—y maent fel cad- wyn annhoredig. Nid ychjTdig yma ac ychj'dig acw; ond y maent yn gyfan-gorff 0 wirionedd, heb aelod j-n eisieu ; ac o ran eu Iteangder, y maent yn cyrhaedd o gwymp dyn hyd ddiwedd pob peth. " Hyd oni or- J phenir dirgelwch Duw." Dros yr oesoedd cyntaf, yr oeddj'nt mewn cjTmhariaeth yn dywyll, a chryn yspaid 0 amser rhwng y naill broph wydoliaeth a'r llall ; ond wedi hyny, daethant j-n amlacB a goleuach. Rhodd- yyd allan 0 swyddfa propwydoüaeth ragddyẅediadau hyfeddol, jr rhai, yn yr olwg allanol ar bethau, a jTm- >;Jangosent yn anghj'flawnedig byth ; ond yn nhym- morathrefn Duw a gj'flawnw^'d, ac a gyflawnir oll. Y mae jT naill gyfnewidiad jTn d:lyn jt Ilall, fel cynnifer 0 olwynion mewn peiriant, jTn ysgogi yn mlaen drwjT y niwloedd i gyd, hyd oni wawriodd Jubili fawr y bjTd yn ymddangosiad Achubwr. " I hwn jT mae yr holl brophwydi j-n dwj-n tystiolaeth." Nis gallasai dyn nac angel ddyfeisio jt fath bethau yn oes oesoedd ; " ond djmion santaidd Duw a lefarasant megjTs jt cyn- hjTrfwyd hwy gan jTr Ysbryd Glân." 3. Aìncan y ■prophwydoliaeth.au.—Nid porthi balch- der calon Iygredig, na bydol-enwogi y prophwydi, oedd yr amcan mewn golwg: ond pwyntiau llawer uwch, ac annhraethol well. Rhoi golwg ar Dduw i'r bjTd ; meithrin ffydd jTn y Messia i ddyfod ; cymhell ufydd- dod i'r ewyllys ddwj-fol; dyddanu jT saint yn eu trall- odau ; a chyfiawnhau ymddj'giad Duw at ei greadur- iaid. Canol-bwynt jt cwbl jtw Crist a'i deyrnas, ac enwir y pethau ereill fel pethau perthynol a chj-ssjdlt- iedig â hwn. Dyma gyfangorff rheolaidd 0 brophwyd- oliaethau wedi eu Ilefaru gan bersonau mewn gwahanol wledydd, ac mewn amrywiol oesoedd ; etto yn ber- ffaith gysson yn mhob peth. Gwnaeth pob un ei ran jTn ffyddlawn dros Dduw, a'u holl brophwydoliaethau ynt fel meini naddedig yn gjTmhwys i'r manau yr am- canwyd hwynt jTn yr adeiladaeth, fel y mae addurn enwogrwydd a grym yn ganfydrîadwy ar y cwbl oll. " The Phrophets were shining characters, raised for a certain crisis."—Beteridge. " SwjTddwjTr anfonedig gan yr Orsedd i gyhoeddi fod a fyno Duw â'r byd er lles iddo."—Caryl. " Offerynau a anrhydeddwyd gan Dduw er gwneyd jTn hysbys ei ewjdlys i ddynion." —Coli.ier. Y mae eu propwydoliaethau yn haeddu y parch mwyaf. 4. Eglurder y prophcydoliaethau.—Ach wyna rhai ar eu tywyllni ; nad yw y iaith na'r darluniadau j-nddynt yn ddealladwy. Y mae y tjTwy!lni hjTn yn ymgyfodi 0 ddiffyg ystyriaeth briodol. Gwir ibd yr iaith yn droeîl- og, a'r rîìgurau j-n ddyeithr yn aml; ond jmichwil tèg a'u cyrhaedd. Gall fod rhai o'r prophwydoliaethau yn dywyllach a rhai yn oleuach ; ond oesau ac amgylchiad- au, yn eu treigliad yn mlaen, a'u hesboniant yn gwbl ; a chodir jT llèn a guddia rhyngom yn y cyílawniad o honjmt, nes y daw yr hyn y dywedwyd am dano er cynt yn gwbl oleu yn awr. A thuag at i'r oes bresen- nol ddeal y prophwydoìiaethäi', y rhai jii barod ydyat