Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y GEEAL. AWST, 1857. MORWYNION CALL YR HEN DESTAMENT. Sylwedd Darlith a draddodwyd ar y testyn uchod yn addoldy y Bedyddwyr, Heol Stanhope, Lerpwl, gan ein diacon parchus ac oedranus, Mr. Thos. Davies. [Mr. Gol.,—Hon yw y ddeuddegfed ddarlith o'r cwrs diweddaf a draddodwyd er budd y dosbarth gweithiol, yn Heol Stanhope, yn nghorph y flwydd- yn bresennol; ac nidammheuaf y byddyn ddywen- ydd gan eich darllenwyr ei gweled, er y teimlwyf na bu i mi, wrth gymmeryd y sylwadau i lawr, allu gwneyd chwareu teg âg arabeòdyd y darlithydd. Yn rhwymau cyíeillgarwch, H. W. Hughes.] Mr. Cadeirydda chyfeillion,—Cawsom, f-n ystod y cwrs presennol, amryw ddar- ithoedd gwertbfawr ar nodweddaugwa- haniaethol brodyr a thadau, enwau pa rai sydd yn anwylgenym ni.achan ein cen- edl. Minnau, (amiyn ewyllysiwr daibob ysgogiadadueddo ileshaufy nghydwlad- wyr) a geislaf osod ger bron rinweddau neillduol ychydig o lawer o chioiorydd a mamau, y rhai a safant yn uchel a chlodad- Wy mewn hanesyddiaeth ysgrythyrol; nid amgen, Morwynion Call yr Hen Desta- ment. Y rhai cyntaf a nodaf ywmerched Salphaad, Malah, Noah, Hoglah, Mílcah, a Tliirsa. Oddiwrth hanes morwynion call y Testament Newydd, y mae rhai wedi cymmeryd fod rhifedi y rhai call, a'r rhai ffol, yn gyfartal—"pumpyn gall, a phump yn ffol;" ond rhodder i mewn forwynion call yr Hen Destament, a bydd nifer y rhai ffol yn sefyll mewn cryn annghyfartalwch. Y mae morwyn- ion call pob oes, yn rhinweddol, o'r un gwaedoliaeth. Malah, Noah, Hoglah, Milcah, a Thirsa, oeddynt ferched Sal- phaad, mab Heber, fab Gilead, fab Machir, fab Manasseh, fab loseph. Bu- asai eu tad farw ar y ffordd o'r Aipht i rosydd Moab, a chan nad oedd iddo fab i etifeddu ei randir yu Nghanaan, gad- ewid ei bum' merch yn ddiymgeledd ; er na fuasai raid i Salphaad ohdio cym- maint, canys mwy anrhydedd oedd iddo fod yn dad i bump o ferched call, nag i ddeg o feibion annghall. Ond y trueni oedd fod y raerched, o herwyddnad oedd iddynt frawd, yn cael eu hamddifadu o foddion bywioliaeth. Pa fodd bynag, San eu bod yn ferched call, daethant o yd i ffordd i ddiogelu eu meddiant. Myntumiai y merched hyn fod, bod eu tad wedi marw heb fab i gadw yr eti- feddiaeth yn y teulu, ynumgylchiad nad oeddynt hwy yn gyfrifol amdano; ac, am nad oedd yr un o honynt yn fab, ac nid yn ferch, nid oedd ganddynt yr help lleiaf; ac heblaw hyny eu bod yn perth- yn yr un mor agos i Salphaad, a phe buasent bob un yn feibion, a phaham gan hyny nad oeddynt yn gyfiawn aerod iddo—paham hefyd? Gan nad oedd Israel eto wedi croesi yr Iorddonen, ni buasai gan Salphaad, pe yn fyw, led troed o etifeddiaeth x adael i neb yn ei ewyllys —nid oedd y cyfan eto ond etifeddiaeth mewn addewid, ond yr oedd ei ferched mor ddiegwan o ffydd ag ef ei hun, ac yn gwbl sicr ganddynt am yr hwn a add- awsai (y wlad) ei fod ef yn abl i'w rhoddi hefyd. Yr oedd addewid Duw i Abra- ham weithian, dros 400 mlwydd oed, a Chanaan yn ymyl; a theimlai y mor- wynion hyn ei bod yn bryd i gael deallt- wriaeth glir yn nghj'lch euhetifeddiaeth. Yr oedd Moses y deddfroddwr bron ar ben ei daith—ar roddi ei ysbryd, a'i swydd, i fyny; ac heb oedi yn hwy daethant â'u hachos dan sylw, canya gwyddent yn dda, unwaith y buasai Moses wedi myned o'r ffordd, mai ofer iddynt hwy edrych am eu hiawnderau. Ymddengys callineb y morwynion hyn oddiwrth eu deheurwydd yn gosod eu cwyn i lawr, a'r seiìiau ar ba rai y dadl- euent eu hawliau; megys 1. Fod eu tad wedi gadael yr Aipht, gwynebu ar ber- yglon yr anialwch, a cholli ei fywyd, wrth ymgais am Ganaan. 2. Nad oedd efe wedi ymuno yn " ngwrthddywediad Corah," a thrwy byny golli ei hawl teu- luol. 3. Nad cvfi"awn oedd i gynnrych- iolydd un o lwythau Israel (Uwyth Man- asseh) gael ei golli o tysg ei bobj, tra yr oedd ganddo blaut cyfreithlawn i arddel ei enw, &c. Aeth Moses â'u hachos at yr Arglwydd.agorchymynwyd iddo gyd- syniaw â chais rhesymol yr amddifaid, a "rhoddi iddynt etifeddiaeth yn mysg brodyr eu tadau," &c, ond eu bod i'w chaeí ar yr ammod iddynt briodi o'u llwÿth eu hunain, i'r hyn, nid oedd gan y llancesau, wrth gwrs, yr un gwrthwyn- ebiad, gau nad oedd diro perygl iddynt 2Î