Welsh Journals

Y CrliEAL. MEDI, 1854. DEONGLTAETM EFUGrYRAU Y BEIBL. Y gwrthdtîrychol yn lle y deiliadol. (The objectice fot tlie í«bj?ct'ive.) Í5än J. a&itUianw, Míjos. Fod Duw wedi llefaru wrth ddyn, sydd wirionedd dyddanus, pwysig, a Hawn dyddordeb. Y niae ei lel'erydd yn gynnwysedig yn yr Oraclan cysegr- edig, a elwir yr Hen Destament a'r New- ydd, ac er nad yr Hen Destament yw deddflyr Cristionogion, eto y niáe y wybodaeth o hotio yn llwyr anghen- rheidiol i'r dysgybl Cristionogol, efe yw v porth i deml ogoneddus Cristionogaeth. KTid oedd yn bosibl i'r Iuddewon dder- byn Ièsu fel y Mesia,neu gofleidio Crist- ionogaeth, heb fyned i mewn trwy y porth yma. Moses a'r prophwydi oedd i'w tywys at ürist. Eu dwyn yn ol i jrydffurfio âg egwyddorion cyntefig eu crefyddoedd dyben gẁeinidogaeth Ioan: —dyma y diwygiad trwy yr hwn yr yd- oedd yn eu parotoi i dderbyn y Mesia, dyma oedd " troi calonau y tadau at y plant, a cìialon y plant at y tadau " V'r oedd yr Iuddewon, y pryd hwnw, wedi niyned i ^yfiwr tra llygredig, trwy ym- adael â sefydliadau gsvreiddiol eu cref- ydd, a'r diwygiad cysylltiedig â gwein- idogaeth y Rhagredegydd, a gynnwysai, " Cofio cyfraith Moses—a orchymynwyd yn Horeb, i holl Israel, y deddfau a'r sefydliadau." üddi yma yrcj-fodai yr aiìjrhenrheidrwydd î'r luddewon o edi- farhau neu ddiwygio cyn credu, yn gyson â'r cyhoeddiad, " Edifarhewch, (diwyg- iwch) a cliredwch yr efengyl." Ac er nad oes eisiau i ni ddiwygio yn ol^ rheol hòno, neu ymarfer â'r sefydliadau Moes- enaidd, eto y mae adnabyddiaetli dde- allus o'r Hen Deslament yn anghen- rheidiol er ein galluogi i ddeall y New- ydd: ac y mae Uawer wedi ei ddweyd a'i ysgrifenu er mwyn cyflenwi yr anghen yma. Nid yw y rhan fwyaf, pa fodd bynag, o'r pethau a elwir, "Esboniad ar y Beibl," yn ddim amgen na chydgasgl- iad o dybiau ac opiniynau duwinyddion, hen a diweddar. Oud y mae amgylch- iadau yr oes yr ydym ni yn by w ynddi— oes y darganfyddiadau mawrion mewn gwyddoniaeth a chelfyddyd—yn galw ftm ryw beth rhagoracii nag opiniwn. Y mae pob gwyddioui.>eth a chelfyddyd wedi eu seilio ar ffeithiau ac egwyddor- iou sefydlog, y rhai a ddilynir â sicrwydd —rhyw betii y gellir dibynu arno—ac nid y tebygolrwydd, neu yr annhebygol- rwydd seiliedi-r ar opiniwn. Un o'r pethau blaenaf a ddylai efrydydd y Bi-ibl geisio ymgyrhaedd ato, ydyw ad> nabyddiaeth o egwyddorion a deddfau deongli.ieth ysgrythyrol, a'u cymhwyso at y testyn, heb arswydo dim ìhag yr odium theoloipcum —y gwrthwynebiad a'r erledigaeth sydd yn disgyn i ran y sawl a wyro ond y mymryn lleiaf oddiar y llwybr cyffredin a hirsathredig. Y mae i bob ymadrodd yn ngair y gwirior.edd ei ystyr penodol, a hwnw a ddylid ymdrechu ei gael allaa : a hyny a ellid ei wneuthur pe ceid gaí'ael ar yr egwyddorion a'r eff'eithiau mewn iaith, y rhai sydd yn yingodi oddiar ddeddfau sefydledig y meddwl dynol. Y mae yn pcrthyn i'r ysgrythyrau Cristionogol ac Iuddewig, yn gystal a phob ysgrifeniadau ereill, amryw ddull- iau o ymadroddi, y rhai a elwir, fTugyrau iaith ; yn y rhai, mewn perffaith gyson- deb â rh.yw gyfreithiau ac egwyddorion planedig yn y meddwl a'r cyfansoddiad dynol, y gwyrir rhyw gymaint oddi- wrth y tfordd arferol a chyffredin o ym- adroddi. Dyben ia'ith yn ei ffurf dcíeu- blyg, sef llat'aredig ac ysgrifenedig, yw trosglwyddo syniadau neu feddylrithau; ac y mae hyny yn ddigon pan y byddis yn ystyried dyn fel yn perchenogi deall- twriaeth u rheswm yn unig, fel y gwna yr athronydd. Ond pan y byddotn yn apelio at ddyn, nid yn unig fel werchen deall, eithr yn meddu calon a theimlad hefyd; angilerrhaid ydyw, nid yn unig cyfleu syniadau iddo, ond eu cyfleu gyda grym ac effaith. Fel hyn yr edrychir ar ddyngan ysgrifenwyr yr Ysgrythyr Lân, ac oddi yma y cyfyd yr anghenrheid- rwydd am, a'r rheswm o íiugyrau iaith. Bwriadwnobryd i bryd,roddi ychydig gyfarwyddiadau i ddarlleBwyr y Greaj., ar y mater dyddorol hwn ; a'r unig wobr 25