Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

YE IFOEYDD, Riiif 4.] EBRILL, 1841. [Cyf. I. DAEAHWYDDIAETH, DARLITII II. YMAE pob cyfarchwyliad ac yrn- brawf yn dangos i ni fod y byd syniawl o'n humgylch mcwn cyflwr syfl- awg a chyfnewidiol yn barhau3 yn mhob rhan o honi,—o fudiadau mewnol y cyffyr a gyfansodda y cyrfF lieiaf a gwaelaf, i symudiadau y bydoedd mawr- ion a dreiglant mor anamgyffredadwy i ni yn yr wybren fry. Nid yw y cyf- newidiadau hyn yn cymeryd ile mewn modd dygwyddiadol.neu annhrefnus,ond y maent yn gweithredu yn rheolaidd, ynddarostyngedig i egwyddorion fferyil- aidd a chelfyddydawl, y ìhai, er yn ychydig a syml, ydynt yn arwain i gan- lyniadau dyryslyd a dwfn, etto yn cyng- weddu a'ugilydd, ac ag holl gyfundiaeth y bydusawd,—ac fel hyn y mae y cyf- uewidiadau yma yn cadw mewn gweith- rediad alluoedd uchaf ymchwiliad rhif» yddawl. Am gyfansoddiad y ddaear, yr ydym yn wybodus trwy brawfiadau syniawl am y pedwerydd canfed ran o'r ffordd o'i gwyneb hyd ei chanol, a mesur yn gydwastad â'r môr. Gellir cyfrif y gyf- ran hon yn nghylch deng milldir o drwch, er nad ellir fyth cyrhaedd y dyfnder hwn trwy ddysgyniad syth. I waelod y moroedd dyfnaf, o wyneb y dwfr, gall fod saith milldir; dyfndei cyfaital y môr sydd oddeutu tair mill- dir. Nid yw yr uchaf o fynyddoedd 13 Europ, Montblanc, yn gwbl dair mill- dir, ac y mae crib uchaf mynyddoedd Himalaya, yn llai na phum milldir. Y ddau fwn-glawdd dyfnaf yn Mhrydain, y naill yn Cornwall, a'r liall yn Monk Wearmouth, yn Swydd Durham, a gyf- rifir ychydig yn rhagor na3-10 o filldir, a'r un mwyaf dwfn ag sydd genyra ni gyfrifiad cywir am dano, a'r hwn a ellir yn deg ei gyfrif yr un dyfnaf yn yr holl fyd sydd yn mhentref Kitzpuhl, yn Aus- tria Uchaf,—sydd ychydig yn rhagor na hanner milldir. Gellir gan hyny ofyn, Pa fodd yr ydym wedi dyfod yn wybod- us â chramen y ddaear i ddyfnder o ddeg milldir, fel y dywedwyd ? Y mae cribyn, neu blisgyn y ddacar, yr hon sydd yn gynnwysedig o amryw- iol gyffyriaufhelaeth, wedi eu taenu ar eu gilydd yn wastad ac yn gyfochrog, wedi cael eu cyfodi trwy allu yn gweith- redu odditani; ac oddiwrth y scfyllfa terfyngylchawl yn mha un y gorweddai y nifer fwyaf o'r cyffyr hyn yn ddech- reuol, y maent wedi cael eu cyfnewid, f<;l y mae y rhes isaf o honynt, yn eu trefn orweddawl, wedi cael eu derchafu i ffurfio gopau y mynyddoedd uchaf; ac wrth ddilyn y trumiau hyn, gellir can- fod y gwahanol fathau o'r creigiau gris- ialaidd ar ba rai y gorwedd yr hân isaf, i'r làn hyd y rhych uchaf sydd yn gor- wedd yn union o dan y tir a wrteithir