Welsh Journals

CERDDOR CYMREIG. (Mcîtjgraum Jffòal at untsanaeílt Çmîdûriaetît pt mpjg jr %mr& Cyhoeddedig dan nawdd prif Gerddorion, Corau, ac Undebau Cerddorol y Genedl. Rhif. 36.—Cyf. II. CHWEEROR 1, 1864. Pris 2g.—gydaW post, Sc. ©nnntonsíaîr. CEÜDDOItlAETH YN Y RHIFYN HWîî, Gan John Thomas, Canig.—"NANT Y MYNYDD." Blaenanerch. Llawlyfr i G-erddoriaeth ...... Geiriadur y Cerddor ........ Nodiadau Beirniadol ...... Amrywion .............. Bwrdd y Golygydd ......... Cronicl Cerddorol........... Congl y Tonic Solfa ...... Hysbysiadau ..........„ Tu DAL. ... 891 . 91 ... 92! 93 | .. 93! . 94! ... 90 96 | nghorfanau barddoniaeth. Ei reol ef ydyw Mesur. Y mae Mesur, yn yr ystyr hwn, yn ei ffurf syml, yn cynwys o un sain acenedig, neu sill y byddo yr acen ddyrchafedig arni, hyd sain aceuedig arall. Sain aeenedig, fel y nodwyd yn ad. 121, ydyw sain ag y byddo pwys y llais yn disgyn arni. Dechreua y mesur bob amser gyda sain acenedig; a thuagatnodi y sain hono, tynir llinell yn groes i'r Erwydd, yr hon a elwir Ban (bar). 125. Yn ei ffurf syml, nid ydyw y Mesur yn cynwys dim ond un sain acenedig, fel hyn:— îLíatDîjPfr í &etDDonaeŵ Acen {Âccent). 121. Y mae dwy elfen mewn Acen. Un J ydyw graddiad y llais gyda golwg ar uchder neu j ìsder; y llall ydyw, ei raddiad gyda golwg ar nerth neu bwys. Ẃrth leíaru, y mae acenu yn briodol yn cynwys y ddwy elfen; ond mewn cerddoriaeth, nid ydyw yn cynwys ond yr olaf yn unig. Y mae y cyfansoddwr wedi gosod i ìawr yn barod nodau neillduol wrth ba rai y mae y llais i amrywio o ran graddeg (pitch); ac felly, nid ydyw Acen mewn oerddoriaeth yn golygu dim ond y pwys ychwanegjl a roddir ar rai seiaiuu ragor y Ìleill. 122. A siarad yn fanwl, yr un peth ydyw Acen, yn yr ystyr hon, a Phwyslais; ond yn y duìl cyífrèdin o siarad am danynt, y mae gwa-1 haniaeth rhyngddynt. Acen a ddynoda íbd y | llais yn disgyn gyda phwys ychwanegol ynj rheolaidd, neu gyson, ar bob ail neu drydydd i nôd, yr hyn sydd yn cyfansoddi mydr; ond Pwyslais a arwydda fod pwys arbenig, yn ychwanegol at bwys yr acen, yn cael ei osod ar ryw sain neillduol mewn brawddeg. 123. Yr hyn a arferir mewn cerddoriaeth i ddynodi yr acenion, yn gystal ag i gyfartalu yr amser, ydyw— Banau (Bars). 124. Y mae acen yn llawn mor hanfodol i gerddoriaeth ag i farddoniaeth neu ryddiaith; ond y mae yn llawer mwy syml Nid oes gan y cerddor i yinofyn ynghyfcb Corfanau; nac i ym- boeni gyda'r Êhywiog, y Talgrwn, nac arall, er mai gwelí fyddai iddo "fod yn gyfarwydd yn ^1 ■ŵ- -áz ss: -sç: t' Caned neu uef a dae - ar ol - ion, :=Ö Z2: zc: ^3^ •:q I ■- :■■■ -l Y gareg a dorwyd o'r mynydd, Yn engraifft A, y mae y Mesur yn cynwys un sill neu sain acenedig, ac un ddiacen; wrth B, cynwysa y Mesur un s'ain acenedig, a dwy ddi- aèen. Gelwir y rhan acenedig o'r mesur, y rhan gref, ac weithiau y rhan drom, a'r rhan ddiacen- edig, y rhan wan neu ysgafn. Nodiad.—Er nad ydyw y Ban mewn gwirionedd ond y llinell groes a dynir ar äraws yr Erwydd er dynodi yr acen neu ddechreuad y mesur, eto arferir y gair yn fÿnych yn gyfystyr a Mesur, am yr ollsydd yn gynwys- edig rhwng un ban a'r Uall. 126. Mewn ffurf gyfansawdd, y mae y Mesur, neu y Ban, yn cynwys mwy nag un acen; ond ystyrir fod yr acen gyntaf ychydig yn gryfach ìia'r lleill. Yn y lle hwn, ni a roddwn daflen, yn dangos y niodd y disgyn yr acenion mewn moddau cyfansawdd, yrhon a all fod yn fanteis- iol i'r efrydydd ieuanc, yn enwedig i ddeaîl y gwahaniaeth rhwng mcddau a allant fod yn cy- nwys yr un nifer o'r un nodau:— a Yn yr Amser Cyffredin, os rbenir y Mesur yn bedair rhan, disgyna yr acen gyntaf ar y rhan gyntaf, a'r ail acen ac j drÿdedd ran; fel hyn:— Mae'r iachawd - wriaeth