Welsh Journals

Y C REIG AT WASANAETH CEEDDOEIAETH YN MYSG CENEDL Y CYMRY. CYHOEDDEDIG DAN JSTAWDD PRIF GERDDORION, CORAU, AC UNDEBAU CERDDOROL Y GENEDL. Rhif. 57. TACHWEDD 1, 1865. Pris 2g.—gydcûr post, 'àc. DEFNYDDIAD COBDIAÜ. [Y mae ein darllenwyr hyny sydd wedi ein dilyn o'r dechreuad—a da genym ddeall fod eu nifer yn lled luosog,yn gwybod ein bod wedi ym- drin a'r Cord Cyffredin a'i ddefnyddiadau gyda llawer o fanylrwydd. Gwyddant hefyd ddarfod i ni adael yr Anghydseiniaid, heb wneyd ond ychydig heblaw egluro eu ffurfiad a'u natur. Mae yn wir fodyn y Cerddor fwy ar y pwnc nag a geir mewn un llyfr Cymraeg arall (gwel Cerdd- OR, Rhif. 24 a 38 yn arbenig); eto, yr ydyin yn teimlo ei fod yn ddiffygiol; ac yn bresenol, yr ydym yn golygu gwneyd y diffyg i fyny.] 1. Cyn myned yn mlaen i sylwi yn fanwl ar ddefnyddiad yr Anghydseiniaid, rhoddwn yma ychydig o nodiadau cyffredinol ar y pwnc. a. Pan fyddo cyfrwng anghydseiniol yn cy- meryd lîe mewn cord, bydd yn cael ei adferyd trwy fod y ddau sain a ffurtìant yr ánghydsain, neu o leiaf un o honynt, yn symud un radd i fyny neu i lawr. b. Os eilfed fydd y cyfrwng anghydseiniol, rhaid i'r nod isaf ddisgyn un radd, a'r uchaf gadw ei le, neu esgyn pedwerydd, ~& fel hyn : — Ŵ~~g~~~ Neu ynte, gall yr uchaf esgyn un radd a'r isaf naill a'i cadw ei le neu ddis- ~Ŵ - _~z~~ gyn pedwerydd, fel hyn:— jf~ —<s>—, 8-----—*~ c. Bydd yr eilfed weithiau, oherwydd fod wythfed yn y cyfrwng gydag eilfed, yn ymddang- os fel pe byddai yn nawfed; ond y mae adferiad yr eilfed a'r nawfed yn wahanol. Adferir y naw- fed naill ai ar ei wreiddyn trwy ddi-gyn un radd, fel wrth A ; neu trwy ddynesiad y naill sain at y llall, yr uchaf yn disgyn un radd, a'r isaf yn es- gyn, fel wrth B ; neu trwy fod yr uchaf yn dis- gyn un, a'r isaf yn esgyn pedair, fel wrth C; neu ynte, trwy fod yr uchaf yn disgyn un, a'r isaf yn disgyn pummed, fel wrth D :— a B C î) zazz Adferir yr eilfed, fel y dangoswyd yn barod. Dichon y byddai yn fanteisiol i weled y gwahan- iaeth rhyngddynt pe gosodem y ddau gyda'u gii- ydd—y 9fed wrth A, a'r A B 2fed wrth B :— ______ %T~ -<s>- -s>- -&- -j— d. Os pedweri/dd fydd yr anghydsain, rhaid i isaf ddisgyn, a'r uchaf esgyn, un radd, fel hyn :— e. Os pummed lleiaf fydd y cyfrwng, disgyna yr uchaf, ac esgyna yr isaf, un "í" °"' radd, fel hyn :— /. Os seithfed fydd yr anghydsain, rhaid i'r uchaf ddisgyn un radd, a'r isaf sefyll, fel wrth A; yr uchaf ddisgyn un radd, a'r isaf esgyn un radd, fel wrth B ; neu i'r uchaf ddisgyn un radd, a'r isaî esgyn pedair, fel wrth C :— Weithiau, pa fodd bynag, adferir y 7fed trwy i' nod isaf esgyn un radd, ac i'r uchaf naill ai aro yn ei le neu ddisgyn _ neu pedwerydd, fel hyn : — g. Nid oes dim anghenrheidrwydd am i bo". > anghydsain gael ei hadfcryd yn union-gyrcìiol Gall yr adferiad gael ei ohirio trwy gyd-bwysiad. trwy gyflead gwahanol o'r un cord, neu trwv ddwyn cordiau newyddion i fewn, megys y dygir i fewn eiriau neu ymadroddion, rhwng crom- fachau. Dyma engraifft oadferiad yn cael ei ohirio trwy gord megys rhwng cromfachau a thrwy gyd- bwysiad: —- Gyda golwg ar adferiad yr 2fed yn y ban cyntaf, j mae y ddau gord yn yr ail fan i'w hystyried rhwng cromfachau, ac adferir y cord yn y tryd- ydd ban. Yn yr ail fan, dygir i fewn anghydsaia