Welsh Journals

YSTORFA Y BEDYDDWYR. Rhif. 13.—MAWRTH, 1839.—Cyf. II. BYWGRAFFIAD MR. EDWARD LEWIS, BLAENAFON, Yr hwn afufarw Rhagfyr 23<ẃ, 1838, ÿfc6Q oed. T|YWEDA Solomon fod coffadwr- *" iaeth ycyfiawn yo fendigedig, ond fod enw yr annuwiol yn pydru. Os ydyra am anfarwoli ein heuwau, y ffordd sicraf er cyrhaedd yr amcan yw gogonedduyr Arglwydd, llesoli y byd, agweithredu gweithredoedd cyfiawn- der. Na feddyliwch wrth hyn fy mod yn edrych ar fy mrawd hwn yn ddifaì, heb ynddo na gwaeledd na cholled. Nid oes dadl nad oedd ynddo wendidau, o herwydd pa rai y clybnwyd ef yn achwyn, fel gwr â'i ddolur yn rhedeg, a'i faich bron yn rhy drwm iddo ei ddwyn, "Ys trnan o ddyn wyf fi, pwy a'm gwared i oddiwrth gorff y farwol- aeth hon? Ond yr oedd ynddo ei rinweddau hefyd, à chan gymaint y rhai hyn, o braidd nad ebargofir yn hollol ei hoil waeledd a'i fai. Yr amcan wrth ddarlunio ei nod- weddiad yw, nid argraffu rhyw addurn ychwanegol ar gymeriad yr ytnadaw- edig, onddangos i'w oroeswyr, gym- hellydd, ac esiampl i'w hefelychu a'i ' dilyn mor beíl ag y dilynodd ef Grist. Y mae liwybr ein tádau, y rhai a deithiasantyr anialwch o'n blaen, a'r tir a gerddasant, yn weledig i ni; ac fe'n hanogir gan ddwyfol ysbrydoliaeth i ddilyn en hol;—"Ffydd y fhai dilynwch, gan ystyried diwedd en hymarweddiad hwynt." Dychymygwyf weled y rhai blaenaf ytt y fintai yn tynn tua glyn terfynîad, a rhydiau yr Iorddonen— yn sefyll megis ar getilan y byd cyn mentro cul-fôr marwolaeth, } gÿfarch tyrfaoedd ynt yn ol, vn iaith Ẃóses Cyf. II. wrth Josuah, " Ymwrolwch, ymgryf- hewch, ac na laesed eiçh dwylaw; canys yr Arglwydd a fydd gyda chwi; ni chilia oddiwrthych byth nes eich dwyn trwy ddyffryn y trallodau, i'r aneddau tawel fry, lle y goddiweddir llawenydd a hyfrydwch, cystudd a galar a ffy ymaith." Gwrthrych y cofiant hwn a anwyd yn Mlaenafon, plwyf Llanffoist, Medi 25, 1770. Enwan ei riaint oedd W. a C. Lewis, dynion o gymeriad da, ac o sefyllfa gysurns yn y byd. Yr oedd ein brawd yn un o ddeg o blant; pump o honyuta íhant feirw o'i flaen, rhai yn morenddydd bywyd, ac ereill yn ddiweddarach; ond y mae etto bedwar ar ol, yn hiraethlon en teimlad- au, ac isel eu calonau, o herwydd y dyryswch a'r golted y mae angau yn ei wneud yn mhlith en cydnabod. Pan edrychwyf arnynt ill pedwar, yr wyf yn canfod natur ddadfeiliedig—hen- atnt a phenllwydni—a'r blyneddoedd yn y rhai nid oes diddanwch ynddynt wedi eu goddiweddyd, ac arwyddion marwolaeth yn neshau bob dydd. Der- byniwch gyngor: ymbarotowchi gyfar- fod â Duw, ac amcanwch gael gwybod cyn eich marw am y grefydd hòno a'ch diogela rhag niwed y glyn, a'ch trosglwydda i ogoniant, ac a sefydla eich traed yn nghanol goíosgiad y byd- oedd, ac ymddangosiad y Barnwr ỳn y dydd diweddaf. Nid yw ond megis doe er pan oeddynt yn byw gyda'i gil- ydd, heb ddiin i'w hatìonyddn, ond yr hyn sydd yíi cyfarfod dynolion yn