Welsh Journals

YSTORFA Y BEDYDDWYR. Rhif. 9.—TACHWEDD, 1838.—Cyf. I. MFDẄBW Y DIWEDDAR BARCH. HENRY HARRIS, Gweinidog y Bedyddwyr yn Blaenau Gwent. "Coffadwriaeth y cyfiawn sydd fendigedig."—Solomon. Olygyddion Parchus, yLT" mae yn gofus genyf weled yn y •*• Greal, er ys rhai blyneddoedd yn ol, achwyniad gan ryw un o beithynas i beidio riioddi hanes marwolaeth pre- gethwyr duwiol, y rhai na fuont yn meddu arlawer o ddoniau. " Paham, ebe yr ysgrifenydd, na cliawsem giyw- ed am farwolaethyr hen frodyr •------(" Ni wn i am un rheswm dros beidio, oddieithr nad oedd y cyfryw ond isel 0 ran eu hamgylchiadau bydol, yn fychain eu dysg, a byr eu doniau, er mor flFyddlon y buont yn eu dydd, "ar ychydig," er mor addas oedd en buch- edd, er mor ddysglaer eu cymeriad gerbron y byd, er fod eu liymarwedd- iad dttwiol yn ga!w am deyrnged o goffadwriaeth wedi idiiynt syithio i'r bedd, a chael eu mhalurio yu mhridd- eliau y dyffryn,ettoyn gyffredin gad- ewir i'w henwau i fyned i ebargofiad. Efelly y bu o berthynas i destun y Cofiant canlynol. Ystyriaeth o hyn, yn ngbyd ag ytngais i gyflawni dymuniad gweddw, yr honsydd ag euw ei phriod (gynt) yn anwyl ganddi, er darfod i'r pryfed ddyfetha ei goiff ef, a baioJd i mi gymeryd fy ysgrifell i ysgrifenu y llinellau canlynol. Achwynai Dr. Joimson fod Bywgraflìadau yn ami yn syrlhio i ddwylaw ysgiifenwyr an- hyddysg yn natur y gorchwjl. Cyf- acidetäf y buasai yn Ilawer inwy dewis- 01 genjf pe buasai y gorchwyl h«n yn syrthio iddwylaw rhyw nn galluocach, ac yn nieddn ar fwy o fedrnsrwydd ná mi; ond yr byn a allaf myfi a'i gwnaf. Gwrthrycb y Cofiant hwn ydoedd fab Evan Hanis a Mary ei wraig. Evan Harris ydoedd weinidog eglwys y Bedyddwyr yn Mhlaenau Gwent. Ganed Henry Harris mewn lle a elwir Pen-y-cryg, plwyf y Blaenau, yn y flwyddyn 1765. Ei riehi a gadwent ychydig o dir, ac a dalent ardreth fly- neddoìam dano; enw y fferm a gadw- ent yw, Ffertn Pen-y-cryg. Nid oedd- ent yn thai ag oedd yn meddu ar Iawer o gyfoeth y byd hwn, ond caniatâwyd jddynt ddymuniad Agur, ni chawsant na thlodi na chyfoeth, eithr cawsant eu porthi à digouedd o fara. Gan nad oedd ganddynt ond dau o blant, sef maba inercb, caniatápdd eu hamgylch- iadau i roddi i Henry eu mhab ryw gymaint o fanteision dysgeidiaeth. Bu Henry gartief gyda ei dad a'i fam nes iddo allu dechreu darllen, yna pender- fynasant i'w anfon i'r ysgol at ryw offeiriadyn mhlwyf Bedwellty. Bu yn yr ysgol hon flwyddyn neu ychwaneg, yno efe a ddysgodd ysgrifenu a rbyw gymaiut o rifyddiaeth: wedi iddo ddysgu ysgrifenn a rhifyddegu, ym- adawodd o ysgol Bedwellty; yn gan- lynol aelh i'r Fenni at ryw ysgol feistr i ddysgn gramadeg, ond ni threuliodd yn yr ysgol hon ond tri mis. Pan ym- adawodd â'r Fenni, yroedd erbyn hyn tna 14 neu 15 oed. Wedi gadael yr ysgol aetli i weithio yma a thraw yn y cocdydd, gan ddilyn yr alwedigaeth o drychu coed; gyda yr alwedigaeth hou y bu nes iddo enniil digon o ariau i íyned yn brentis Saer, yr hon gelfydd- 2 i