Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

ÝSTORFA Y BEDYDDWYR. Rhif. 23.—IONAWR, 1840.—Cyf. III. HANES BYWYD A MARWOLAETH iR. W.ILÜAM EDWARDS, Yr hwn oedd Bregeihwr yn mysg y Bedyddwyr Neillduawl, ac yn Fyfyriu/r Athrofa Penygarn, Pontypwl, Mynicy. yn Mae'n rhaid i'm henaid ddihoeni,—('mswynaf!) A'm synwyr wallgofi; 0! Wilyni, cyn yr heli, Y cuaf wr, o'm cof 1."—Daniel Ddu, o Gerediyíon, GANWYD Wiiliam Edwarus mewt) tý a elwir Pen-y-pentan, yn ngoglerldbarth plwyf Llandeilo, swydd ììehfro, ar ganol dydd yr 21 o Fai, 1810. Gelwir ei rieni John a Mari Edwards. Yn uihen dwy íìynedd ar ol ei enedigaeth, ei rieni a symod- asant i F^lin Ficar, plwyf Llandisilio, swydd Benfro. Pan ddaeth W. i oedran ysgolia, danfonid ef i ysgol Lan- disilio dros dipyn,a phryd aralli'run a gedwid yn Rhydwilym, a chafodd yn- ddynt yr addysgiant a dderbynir yn gyffredin gan ieuaingc niewn ysgolion pentrefawl a gwledig. Yu yr ainser dan sylw bu yn dìlyn ysgolion canu, ysgolion Sul, a chyfarfodydd Sabboth- awl ac wythnosawl, y cyfrai'oeddent (ac ynt etto) yn Hiosogyn Rhydwilym, Llandisilio, a'rardaloeddcyfagos. Ynyr ysgol Sul bu W. yn addysgwr tradiw- yd; rhagorai fal adroddydd pennodan a liolwyddoregau yn nghynianfaoedd yr ysgolion Sabbothawl, &c. Arosodd W. yn nhý ei rieni hyd 12 oed, ac er na welwyd un arwydd ynddo yn y cyfwng dan sylw ani uno ag ünrhyw blaid grefyddawl, * etto daliwyd ei feddwl * Ei fam a bertbynai pryd hyny fal yn awr i'r Anymddibynwr, ac yn ysgol aul yr Anyni- drtibynwyr y bu W. yn declneu ysgolia, ac yno hef'yd y Uewyrchai fwyaf fal adtlysgydd ; a niynych y synai y Parch. C. Morria. bryd hyny o Arberth, ond yn awr o Lundain, drwy «i atebioh cratíus a pharodawl. CYF. III. (drwy glywed y pregethu a fu pan agorwyd capel yr Anymddibynwj r yn Llandisilio,) a rhyw syniadau neíildu- awl am gaelysgol er dyfod yn bregeth- wr ; a gwir y w i'r sy niad!ỳma fyned â'i feddwl i afresymoldeb anghyfrifadwy; nid ymddangosai fal pe byddai mewn unrhyw ofal am achnbiaeth ei enaid, ond ei dueddiad a ogwyddai yn unig tuagat fod yn bregethwr. Tua ei 12 oed, fe a ymadawodd í\ tliŷ ei rieni, ac a fti yn dilyn líafur- waith tyddynawl yn Llangolmau, Çile- fach, a'r gymydogaeth, hyd tua bl. 1830. Tra bu yn aros yn y lièoedd uchod fe barhauodd i raddau helaeth yn et hyfrydwch gyda'r ysgolion Sul, &c, a glynai y tueddiad o ddyfod yn biegethwr ynddo hefyd er i gynnydd- iad oedran, a'r canlyniadau o hyny,yu nghyd a chymysgu â gweision digre- fydd gael eu heffeithiau g-wenwynig arno ef, fel ar ereill, i ogwyddo ei feddwi i beth peurhyddid ac ysgafn- der. Yn 1831, fe symudodd i Deni- son, lle tua saith niilltir islaw Arberth, gan ddilyn fal o'r blaen ei orchwylion tyddynawl. Saeson Dyfed ynt drigolion yr ardaloedd dan syiw, y cyfrai ynt achau paganaidd yr lien Fflandrisiaid gynt. Yr oedd W. yma mewn ardal ddyeithr lle siaradid iaith nas gwyddai ond ychydig am dani, hyd y nod mewn ystyr ymarferawl; yr oedd heíÿd ya