Welsh Journals

_____________JWrtj Rhif. 5D&] TACHWEDD, 1853. [Cyf. Äi^. PERSONOLÍAETH YR YSBRYD €LAiY. GAN Y PARCH- W- THOMAS, CAPEL ISAAC. [Traddodwyd y Sylwatîau canlynol yn N»hyfarfod Chwarterol Bwlchnewydd, ae ar ddymuniaù amryw weinidogion gwyddfodol anfonir hwy i'r Diwygiwr.] Maj; yn briodol, wrtli gychwyn, gwneud rhyw sylw ar yr hyn a olygwn wrth BERSONOLIAETn, pan gymhwysir y gair at yr Hanfod Ddwyfol; neu yr hyn a ddeallwn pan yn dweyd fod y Tad a'r Mab a'r Ysbryd Glân yn Bersonau." Er gwneud byny, dichon nad anfuddiol fyddai nodi yr hyn a olygir wrth berson yn ei gymhwysiad at ddynion. Wrth berson yn mhlith bodau cré'edíg y golygwn, greadur rhesymol meddianol ar alluoedd, cymhwysderau, a bodolaethcwbí wahanol oddiwrth un arall, ddichon, fod yn feddianol ar gyffelyb neu yr un fath bethau, ond nid yr un pethau ydynt. Nid yw person yn gydgyfranog â neb pwy bynag o'r pcthau hyny a'u gwnant feily. Er fod ereill yn mcddu yr un fath, eto nid yr un ydynt. Mae i ddau ddyn unrhywiaeth natur, ond dau fód gwahanol ydynt—mae gan bob un o honynt ei alluoedd, ei gynneddfau, a'i fodolaeth briodol ei hun. Ymadrodd cyff- redin mewn arferiad yw nciliduolrwydd personol: sef y pethau hyny y gwahan- iaetha un dyn oddiwrth ddyn arall yn agwcdd ac ystum ei gorff, ei arí'erion, ei ddull o arolygu ci feddwl, neu unrliyw beth y gwahaniaetha oddiwrth arall, fei y gellir adnabod y naill o honynt oddiwrth y llall. Nid yr un ydyw dau ddyn mewn dim, er eu bod yn feddianol ar yr un fath o gyrff, eto, nid yr un corff ydyw; er eu bod yn mcddu cyffelyb alluoedd nid yr un galluoedd ydynt: mae eu cymhwysderau yn ddigon tebyg, ond y mac i bob un o honynt ei gymhwysderau priodol e*i hun, gan nad pa mor debyg fyddont. Mae y gair person, yn ei gymhwysiad at ddyn, yn cynwys y drychfeddwl o fôd cwbl wahanol, fel nas gcllir edrych ar ddau berson yn y cymhwysiad hwn, a dweyd, mewn un ystyr, mai un ydynt. Ẅrth siarad am bcrsonau yn yr Hanfod Ddwyfol, nid ydym yn golygu fod y gair pcrson, i'w gymeryd yn llythyrenol yn yr ystyr uchod, neu byddein ar unwaith yn dysgu Tridduwiaeth; yr hyn ni amcana, ac ni wna, y pleidiau sy yn dal Personol- iaeth y Tad, a'r Mab, a'r Ysbryd Glân. O iaith gymhwysiadol yn ddechreuol at fôdau crëedig yr ydys yn rhwym o ddewis geiriau pan yn siarad am y Crcawdwr hcfyd; ond yn y cyfl'redin, gofelir defnyddio gair ncu eiriau ereill er cymesuro eu hystyr. Geiriau o iaith gymhwys at ddarlunio amgylchiadau a galìuoedd dyn yw y geiriau sy yn cael eu cymhwyso at ])duw: a phc buasai Duw heb roddi dadgudd- iad o hono ei hun, drychfeddwl o ddyn mawr, a dyn mawr llygredig hefyd gan mai Uygredig yw dyn ei hunan, fuasai gan ddynoliacth am Dduw. Onid yw ffug- chwedlacth duwiau paganaidd y cyn-oesoedd yn proíi hyn. Pan ryngodd bodd i'r Anfcidrol roddi dadguddiad o hono ci hun i ddynion, gciriau o lechres eu hiaith hwy ddewisodd er dangos ei briodoliaethau. lihaid oedd gwneud hyny, oblegid dyna y llwybr i fyncd at cu deall cr rhoddi iddynt ddrychfcddwl teilwng o hono fel gwrthrych'addoliad. Ond defnyddir Uuaws o'r geiriau hyn yn fwy fel y cynyg agosaf 'cllid wneud i drosglwyddo drychfcddwl am briodoliaethau Duw i ddyn, nag fel gciriau a'i cynwysant yn gyíîaAvn. Er enghraifft, pan oedd Duw yn llefaru wrth luocdd Israel yn ail orchymyn deddf Sinai, dywedai, " Oblegid rayfi yr Arglwydd dy Dduw, wyf Dduw ciddigus." Nid y'm i ddcall oddiwrth hyna,_ fod teimlacì fcl eiddigedd dyn yn mynwes Jeliofa. Ond y mae yn amhyg, gan iddo ef ddewis gosod hyn ar lechau y cyfamod, mai dyna y cynyg agosaf ellid wneud i drosglwyddo