Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DIWYGIWR. Rhif. 70.] MAI, 1841. [Cyf. VI. COFIANTAU. [Gan fod genym amryw o Fywgraffladau yn oin hymyl rhy foithion i'w gosod gyda y ' Marwol- aethau,' ne yn rliy fyrion i'w gosod yn unigol yu cu lle pennodol, gosodwn ddau neu dri i wneyd i fyuu le un.—Uol.] + DANIEL TIIOMAS. Ganwyd Daniel yn Mhwllyrhedin, plwyf Llanwinio, swydd Gaerfyrddin, y 19eg o Fawrth, 1817. F.i rieni oeddynt Dafydd a Sarah Thonias, pa rai oeddynt a«dodau yn X<jliapol-y-graig, Trelech, dan ofal gwei- nidogaethol y diweddar Barch. M. Jones. Yr oedd Daniel yr ieuantraf o naw o blant, a anwyd i'w rierii yn Mhwllyrhedin. Bu ei dad farw pau oedd Daniel ond blwydd oed. Yn mhen deng mlynedd ar ol i Mrs. Thomas gladdu ei phriod, symudodd o Bwllyrhedin i Gaerfyrddin, ac oddiyno i ardal Baneyfelin, ac oddìyno i St. Clears, yn yr un sir. O'r lle hwn acth Daniel i weithfeydd haiarn y Farteg, swydd Fynwy. Nid oedd dim hyd y pryd hwn (medd ei fam) wedi ymddangos yn neillduol yn ei fywyd, ond yn unig nad oedd yn dilyn y Hiaws i wneuthur drwg ; eithr y pryd hwn tueddwyrl ei feddw! i ymwasgu á'r dys- gyblion, ac ymunodd â'r Eglwys Gynnull- cidfaol yn Sardis, dan ofal gweinidogaethol }' Pnrch. M.Jones. Buyny Farteg hyd Medi, 1840, pryd y symudodd i weithfeydd glo Pontaberpergam ; yma ymunodd â'r Eg- %s GynnulleidfaoÌ yn Salem. Yma yn fuan denodd sylw'r eglwys, drwy ei ym- drech gyda'r moddion, yn nghyd â'i ddull syml ac efengylaidd, pa le bynag y byddai. Yr oedd o gyfansoddiad corfforol cryf, a "ardd iawn; eithr nid ymddangosai ei fod >n ymffrostio yn hyny, o herwydd yr oedd J'n gwybod fod' ei nerth i ddarfod a'i deg- wch * fídiflanu. Éi ymdrech barhaus oedd ymclrwsio oddifewn â gostÿngeiddrwydd, a Chadw ei hun yn ddifrycbeulyd oddiẁrth y tyd. Ni bu ei yrfa grefydtiol yn y byd ond ber, eithr bu ei fywyd yn addurn idd ei broffes,yn ddiofid i'r eglwysj y bti ynddynt, ac yn ddiau yn fendith i ereill. Ond, och ! wele'r Cristion didwyll yn yr eglwys, cyfaill didrarnçrwydd yn yr ardal, a'r blodeuyn hardd yn ngardd natur, mewn un awr wedi gwywo; canys fel yr oedd yn dyfod allan o'r lecel oddiwrth ei waith ar brydnawn y 19eg o Dachwedd, 1840, aeth i sefyll ar un o'r cydiadau (látchings), rhwng dwy drol (trams) oedd yn dyfod allan â glo y pryd hwnw, a rhyw fodd aeth ei ben ar draws y nen, nes ei lethu rbwng y graîg a'r glo yn y drol mewn modd arswydol. Ar ol ei ryddhau cafwyd ei fod, nid wedi digymmalu, eithrwedi tori asgwrn ei gefn, sef y trydydd gyromal oddiwrth y war ; a bu o'r dydd hwnw hyd ddydd ei farwolaeth yn hollol ddideimlad oddigerth ei freichian a'i ben. Yr ocdd ei synwyrau ereill yn gadarn hyd y diwedd, yr hyn a fu yn gysur mawr i'w fam dduwiol, ynghyd â'i berth- yuasau a'i gyfeillion a ymwelsant ag ef yn ei oriau diweddaf. Pan ofynodd ei fam iddo unwaith pa fodd yr oedd yn teimlo, "Ynwael iawn," atebai yntau. " lë, fy mhlentyn anwyl, o ran dy gorff, eithr pa fodd y mae dy feddwl?" Yna, fel pe bu- tisai wedi casglu yr ychydig nerth oedd yn aros yn nghyd, efe a atebodd yn gadarn a siriol, " O fy mam anwyl, y mae genyf Graig dan fy nhraed, IesuGrist a'i aberth mawr yn unig sydd genyf i bwyso arno." Gofynodd yr ysgrifcnydd iddo unwaith, yn mhlith ])etbau creill, pa beth oedd ei farn y p.'yd hwnw am grefydd. " O," meddai, " vr oedd genyf feddyliau parchus bob am- ser am grefydd, eithr ni ddeallais ci gwerth hi yn iawn hyd yn bresennol." Llawer o'r 17