Welsh Journals

CYHOEDDIAD MISOL Y BOBL RHIF V. OYFROL II. MAI, 187/. PRIS OEINIOG. Y GWIR ANRHYDEDDUS ARGLWYDD MOSTYN. MAE enw Arglwydd Mostyn yn dwyn ;ir gôf i ni oes ;i iawn-dreuliwyd mewn gwasanaeth máitli a baddfawr yn achos eysegredig rhyddid gwladol a chrefyddol. Oes ydyw ag sydd yn arwain y ineddwl yn ol at adeg yn lianes ein cenedl pryd y ceid ei henafiaid yn mysg goreuou a blaenaf wlad- garwyr Cymru ; acatlinach hir o gyndadau aurhydeddus, gogo)i- iant y rhai ni edwina ar goflyfrau eu gwlad hyd ddiwedd aiuser. Pe gelwid hwy o feirw i adrodd i ni lianes eu gweitliredoedd, ac i ddy weyd am lawer ymdrechfa y bu raid iddynt fyned trwyddi dros annibyniaeth a llesiant eu cydwlad- wyr, ni thyciai hyny nemawr bellach; ond gellir dyweyd mewn gwiriouedd am yr holl hiliogaeth, cyn ac wedi y pryd y eymerodd Risiart ab Hywel yr enw Mos- tyn arno ei hun, iddynt f od yn wastad yn bur i'r, a phob amser yn mlaeilaf gyda'r, egwyddorion hyny a arddelwyd drwy ei oes faith gan y nendetig anrhyd- eddus presennol,pen- aeth y tylwyth. EdWARD MOSTYN Lloyd Mostyn, ail Farwn ei deulu, a anwyd ar y 13eg o lonawr, 179ö, ac y mae yn ddigon hen, gan hyny, i allu cofio gwawrddydd y ganrif breseunol. Ÿr oedd ei dad, Syr Edward Pryce Lloyd, Bar- wnig, o Bengwern, swydd Fflint, yn dis- gyn o linach henafol iawn, a gallai ei fam, Elizabetn Mostyn, o Fostyn, yn yr un sir, olrhain ei llin yn oí at amser pryd yr oedd hanesiaeth ar- graphedig yn bethan- adnabyddus ; ac nid syn genyin,gan hyny, ddarfod i'r Cymry, pam welodd niab y fath riaint oleuni dydd am y tro cyn- taf, anrhydeddu ei enedigaeth fel )>e bu- asaidywysog; canys digwydd yn hapus i ni fod "gwaed- oliaeth a rhinwedd" yn myned yn mhell iawn tuagat gyfansoddi hawl y fatli bobl urddasol i'n parch a'n serch. Pan eto ond bachgen anfonwyd ein harwr i Ysgol West- minster, ac er na ddyehwelodd o'r addysgfa henafol hono wedi ei goroni â gogoniant dysgeidiaeth, ymadawodd gyda chanmoliaeth am luaws nodweddion rhywiog a charuaidd, a chyda gobeithion y byddai yn foneddwr trylwyr. Yn 18^7 priododd y Lady Harriet Margaret Scott, merch henaf ail íarll Clonmel—Lady Harriet Lloyd ein niaboed, eilun ein calonau ieuainc, a gwrthddrych par- haus ein serchiadau cynhesaf. Yn 1831, pan fu farw ei ewythr, Syr Thomas Mostyn, Barwnig, etifeddodd Mr. Lloyd ei ystadiau enfawr, ac hefyd yr enw hoffus Mostyn, ac am flynyddau lawer ychydig oeddyut y gwyr yn Nghymru a deilyngent ymddiried- acth x pharch mor díyîwyra chyft'rediriol ag a roddid i Mr. Lloyd Mostyn, cynnrychiolydd poblogaidd pobpeth oedd werthfawr yn hanes a thraddodiadau y teuluoedd enwog o ba rai ydisgynai. Côf da sydd genym am y diwrnod yn 1831, pan y tlewiswyd ef i gynnrychioli swydd Fflint yn y Senedd yn ddilynol i'w ewythr, Syr Thomas, ac y mae y cofion am ei wasanaeth Seneddol i wlad ei enedigaeth yn ymdyru i'n meddwl nes gwresogi ein calon i frwdfrydedd twymias gan yr argyhoeddiad na wnaeth neb rhyw ddyn ei ddyledswydd i'w etholwyr yn fwy gonest nag y gwnaeth ef, ac na anrhydeddwyd enw unrhyw sir yn fwy nag y gwnaed ein sir ni yn ei ber- son ef. Yn 1841, yflwydd- yn hynod hono pryd y cynhyrfwyd yr lioll genedl i wresogrwydd gwleidyddol ag oedd yn argoeli drwg i'r blaid líyddfrydig, darfu i Mr. Mostyn, yr liwn ydoedd ben a gwron achos y líhyddfrydwyryn sir Fflint, gynnyg ei hun- an eilwaith i'r ethol- wyr ; ond *y fath ydoedd yspryd plaid ar y pryd fel y bu i'r Ceidwadwyr ddyfod âg . ymgeisydd i'w wrthwynebu yn mherson SyrStejihen Richard Glynne, Bar- wnig, o GastellPen- arlâg (Hawarden), ac niwelodd sir Ffiint, na chynt na crwed- yn, y fath ymdrech am oruchatìaeth ag a wnaed y pryd hwnw. Caidyniadyr etholiad liwnw oecìd dychwelyd Mr. Mon- tyn trwy fwyafrií' bychan ; ond oher- wydd deiseb yn erbyn ei ddewisiad, disedd- wyd ef yn y flwyddyn ganlynol, a chymer- wyd ei le yn y Sen- edd san ei wrthwyn- ebyddffodusagalluoíî Y mae y bedd wedi cau ar yr oll oedd farwol o Syr Stephen Glynne, yr hwn a fu far'w er galar, megis ag y bu byw yn mharch, pawb ohon- om. Bu farw a chladdwyd yr un modd.er's llaw er dydd bellach holl ddigas- edd 1841—2, a digon ywdyweydynawrddarfod i egwyddorion ardderchog Mr. Mostyn, serch ei drechu y pryd hwnw, oroesi ei orchfygiad, ac arfaethwyd iddynt y lle uchaf wedyn cyn hir. Yn 1846 anfonodd Lichfield ein gwron i'r Senedd, ac yn y flwyddyn ganlynol yr oedd sir Ftìint yn falch o'r cyfle i'w alw yn ol i'w gwasanaeth fel ei chyn- nrychiolydd. O'r amser liwnw hyd 1854 (}tan y bu farw ei dad) eisteddodd yn y Senedd fol àelod dros sir Ffliut ; ac nid gormod dyweyd iddo wneyd gwasanaeth da i'r sir hono, ac fod ei hen etholwyr yn cael hyfrydwchhyd y dydd heddyw yn yr adgof am y gwaith a wnaeth. Ar farwolàeth ei dad cymerodd ei le yn Nhy'r Arglwyddi fel Arglwydd Mostyn, ond o'r pryd hwnwr hyd yn awr ni phallodd ei gefnogacth i'r achos Bhyddfrydig, gan iddo hyrwyddo yn ddiffuant a pnrjprterus hob W9§Ui' ucdd debygol o