Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y BEIRNIAD. LLYFE Y DADGUDDIAD. Dyma un o'r testynau rhyfeddaf a phwysicaf fedr dyn byth gymeryd Eaewn llaw. Tebygol nad oes un llyfr yn yr holl Feibl ag y mae Çynifer wedi bod yn ysgrifenu am dano, ac mor ychydig wedi llwyddo i fyned i mewn i'w ysbryd a'i amcan. Mae bron pob peth a berthyn iddo wedi bod ac yn parhau yn destyn dadl. Pe ysgrifenid pob peth a ellid am hanes llenyddiaeth y llyl'r, llenwid y Beirniad am ddwy flynedd yn hawdd. Y pwnc yw bod yn fyr, ac eto yn eglur. Dechreuwn gyda gwrthwynebwyr awdurdod ddwyfol y Dadguddiad. Prif osodiad y rhai hyn yw, nad Ioan yr apostol oedd yr awdwr. Y ■eyntaf y mae genym hanes am dano yn gwadu nad Ioan oedd yr awdwr yw Marcion, heretic tra nodedig yn yr un oes a Tertullian; a'r cwbl a ^yddom am ei farn ef ar y pwnc, yw un gair o eiddo yr olaf pan yn 9-mddinyn efengyl Lue yn erbyn y llygriad oedd Marcion wedi wneud o honi. Tua'r un amser cododd dyn o'r enw Montanus, gan haeru mai efe oedd yr Ysbryd Glan; a dywedai fod Crist i deyrnasu yn bersonol ar y ddaiar am fìl o flynyddoedd. Llwyddodd i gael llawer o ganlynwyr, ac ^pelient am gadarnhad i'w golygiadau at Efengyl Ioan a Llyfr y Dad- guddiad. Yn Thyatira cododd plaid i wrthwynebu canlynwyr Mon- tanus; a chan nad oeddynt yn ddigon medrus fel esbonwyr i ateb eu íhesymau, ymosodasant ar y sylfaen, ac aethant i wadu nad Ioan oedd awdwr y Dadguddiad a'r Efengyl. Dygir tystiolaeth i'r ffaith yma gan ^hilastrius, Epiphanius, John Damascenus, ac Augustine. Mae Epiphanius yn eu galw Álogi, ar gyfrif eu bod yn gwadu awdurdod y "yfrau lle sonid am y Logos, yn debyg. Ychydig iawn o hanes yr ^îogi sydd ar gael. Nid yw Eusebius yn son gair am danynt, ac nid yw Philastrius ac Epiphanius yn dy weyd dim am y seiliau ar ba rai y gWadent awdurdod Efengyl a Dadguddiad Ioan; felly nid yw eu barn 0 un pwys yn bresenol mewn beirniadaeth. Eel y dywed Lucke, Gsboniwr Germanaidd, "Mae mor amlwg a'r haul fod yr Alogi yn g^rthod y Dadguddiad nid oddiar seiliau hanesyddol, ond o herwydd ^ifìyg gwybodaeth esboniadol. Pe buasent yn meddu ychydig o wybod- ^■eth a mwy o chwaeth, ni fuasent byth yn meddwl am nodi Cerinthus *sl awdwr y Dadguddiad." Y nesaf y cawn hanes am dano yn gwadu y Dadguddiad yw Caius, ^©ûuriad yn Ehufain. Ysgrifenodd jnntau lyfr yn erbyn Proclus, can- 24