Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

"Duw yn ei phalasau a adwaenir yn amcZtZi/'!/n/a."_^Ps. xlviii. 3. Üiìiìiiffpçìrìt çr fglnujs Twr y glooh treigla uohod,—ei wys hen I wasanaetb Dawdod; Cana ei hen dinc hynod, Llan, Llan, Llan yw'r fan i fod. Ebbst Fì.bdd. O fewn dy gaerau heddwch boed, I'th lyaoedd deued hawddfyd : Er mwyn fy mrodyr mae'r arch hon, A'm cymmydogion hefyd. Pe. cxxil. Ctf. VII. RHIP. 10. MAWRTH, 1880. Pris 2g. CYNNWYSIAD. 145 110 Gwaith Cenliadol yr Eglwys .» St. Marc............ Profion Ysgrythyrol dros undeb yr Eglwys ac yn erbyn Sism ............119 YCyfarfodydd Llenyddol a'r Eglwys......150 Etboliad Ddiweddar Liyerpool a'i Gwcrsi .. .. 152 Anfoesoldeb Cymru ., ........153 Gwabanol Farnau YmDeillduol ynghylch Ffurf-Was- anaeth yr Eglwys ..........155 Caniadaeth y Cyssegr ..........15S Y Llyfr Gwaharddedig..........1G0 aWAITH OENEADOL YR EGLWYS. EHIF I.—T COMMISSIWN. ODAN y pennawd uchod bwriedii' cyhoeddi 0 fìs i fis yn y colofnau hyn ychydig 0 hanes yr hyn y niae yr Eglw^'s yn ei wneud yn nhywyll leoedd y ddaear. Y mae'r niaes cenhadol mor eang fel nas gallwn obeithiò gwneuthur ychwaneg na lloffa ambell dywysen yroa ac accw. Hyderir, pa fodd bynnng, y bydd cael golwg ar yr }Tchydig rawnsypiau a ellir eu dwyu 0 dir yr addewid yn creu aw^'dd newydd i fyned i rnewn a meddiannu y wlad. Nid yw " tir yr addewid " i'r Eglwys Gristionogol yn ddim llai ei gylch na'r "holl fyd." Y mae saith genedl Canaan, yn ffurf gau grefyddau ac eilun-addoliaeth, mewn meddiant 0 ran helaeth o'r tir hyd yn hyn. Gobeithiwn ddangos er hynny fod llawer Jericho gaerog wedi syrthio 0 flaen Israel Duw, a bod ein " harswyd ar bobl y wlad." Ni fwriedir dilyn unrhyw gynllun neillduol yn y papurau hyn; ond dymuna yr ysgrifenydd gael ei draed a'i ddwylaw yn rhyddion, fel y gallo gyfeirio ei gamrau at unrhyw ysmotyn ag y byddo amgylch- iadau yn galw sylw atto. Ond tra yn gomedd cymmeryd ei rwymo wrth unrhyw gynllun caeth, etto ymdrecha boh amser gadw yr amcan mewn golwg. Y mae'i amcan yn ddyblyg: sef ennyn mwy 0 zel a gweith- garwoh cenhadol yn yr Eglwys ei hun, a dangos i'r rhai sydd am dynnu'r Eglwys i lawr gymmaint 0 waith y mae yn ei wneuthur dros ei Meistr Dwyfol mewn gwledydd tramor. Os llwyddir i wneuthur hyn, bydd ÿn garreg gref yn mur amddiffynol yr Eglwys. Nis gali eglwys unrhyw wlad neu oes ddisgwyl bod yn gadarn, oddí eithr bod ynddi zel a gweithgarwch cenhadol. Y mae ei hiechyd, ie, ei bodolaeth, yn di- bynnu i raddau pell iawn ar ei gwaith cenhadol. Trysordy yr Efengj'l yw'r Eglwys. I'w chadwraeth hi yr ymddiriedwyd dwfr y bywyd. Yn awr, i gadw y dwfr hwn yn bur ac yn iach,.rhaid iddogael digon 0 le i redeg. Gwyddom am y dwfr naturiol, os na chaiff le i redeg, buan iawn y try yn llj'gredig ac afiach. Y mae'r dwfr a gronnir yn y llyn 3rn casglu budreddi, yn bwrw allan ddrygsawr, ac yu gwenwyno yr awyrgylch o'i amgylcii. Felly hefyd gyd â'r Efengyl—dwfr y bywyd. Rhaid i hwn liefyd gael gwely clir i redeg. Os bydd unrhyw rhan 0 Eglwys Cristyn eigronni, yn ei gadwofewn ei muriau ei hun yn esgeuluso gwneuthur sianelau iddo allu rhedeg i'r holl fyd, â ei hawyrgylch yn afiach, a hithau ei hun yn glaf, nychlyd, a Uygredig. Ymae ymddibyniad b}Twyd a llwyddiautyr Eglwys yn ei zel a'i gweithgarwch cenhadol yn dyfod i'r golwg yn eglur yn ei siarter sylfaenol. Gosodir allan yn y siarter hon iawnderau yr Eglwys a'i dyled- swyddau. Cynnwysa orchymynyn gystal ag addewid. Y mae yr addewid yma ar lawr mewn llythyrenau breision—" Wele yr wyf íi gyd â chwi bob amser hyd ddiwedd y byd." Ceir y gorchymyn hefyd mesvn llythyrenau llawn mor f-glur—"Ewch i'r holl fyd a phregethwch yr Efengyl i bob creadur." Yn ol y siarter hon y mae'r iawnderau a'r dyledswyddau i gyd-fyned; ymae'r naill i gyd-sefyll ac i gyd syrthio g}rd â'r llall. Os esgeulusa unrhyw ran o'r Eglwys Gatholig ufuddhau i'r commissiwn, cyll ei hawl yn yr addewid. I'r graddau ag y bo unrhyw Eglwys yn ymgodi at ei dyledswydd 0 fyned allan i'r holl fyd a phregethu'r Efengyl i bob creadur.i'r graddau hynny