Welsh Journals

«JJtttfl Vn ei phalasau a adwaenir yn amddijfynfa."—pa. xlviii. 3. f mìiìitffprçìrìt 'ijr Cgltmri Twr j glooh treigla uohod,—ei wy§ hen I wmuetb Duwdod; Cana ei hen dino hynod, Llan, Llan, Llan yw"r fan i fod; Ebhit Fabdb. O fewn dy gaerau heddwch boed, I'th lysoedd deaed hawddfyd : Er mwyn fy mrodyr mae'r aroh hon, A'm oymmydogion hefyd. Fa. ciiii. Otf. VI. Rhif. 8. IONAWR, 1879. Pbis 2g. CYNNWYSIAD. Y Wasg Eglwysig .......... 113 Seiliau y Methodistiaid fel Eglwys ...... 114 Yr ymosodiad ar yr Eglwys dan fiug-honiadau .. 116 Esgob Tyddewi a'r plwyfydd mynyddig...... 117 Yr egwyddor wirfoddol yn fethiant yn nydd perygl .. 120 Undeb dwy anian wahanol, ond nid gwrthwynebol i'w gilydd, yn beth posibl a chyffredin...... 122 Gwyrthiau crefyddol yr oes hon ...... 124 Calfin a Seiretus............ 125 Gwleidyddiaeth y Pregethwyr, gwleidyddiaeth y Testa- ment Newydd, a gwleidyddiaeth y Llyfr Gweddi Gyfiredin.............. 127 T WASG EGLWYSIG. ANNERCHIAD GOLYGYDD " AMDDIFFYNYDD YE EGLWYS AT EI FRODYR CLERIGOL YM MHOB PLWYF. NID gormod efallai yw dyweud fod fcynged Eglwys Loegr, fel Sefydliad, yn debyg o gael ei benderfynu, y naill fodd neu'r Ilall, yn ystod y pum neu'r deng mlynedd nesaf. Y mae gelynion yr Eglwys yn eftro, ac yn deíhyddio pob moddion, a phob dichell, i geisio ei hamddifadu o'i meddiannau, ac felly ei rhwysfcro i raddau helaeth i gyflawni ei gwaifch pwysig. Y mae prif arweinydd y blaid Byddfrydig wedi rhoddi ar ddeall y bydd ef yn barod i arwain y blaid ymosodol yn y Senedd, pa bryd bynnag y bydd pleidwyr Cymdeifchas Rhyddhad Orefydd wedi Üwyddo i addysgu y genhedl dippyn yn fwy fcrwyadl yn egwyddorion y Gymdeifchas; ac yn awr nid arbedir na llafur nao arian i gyírannu yr addysg angenrheidiol. Y mae miloedd lawer o bunnau yn cael eu gwario, a miliynau o bamphledau yn cael eu gwasgaru, er ceisio creu rhagfarn ym meddyliau y werin yn erbyn yr Eglwys. Y mae yr ymosodiad parbaus, cyson, a diflino a wneir ar yr Eglwys yn galw yn uchel ar bob Eglwyswr cywirgalon i ddyfod allan i'w ham- ddifíyn. Eu dyledswydd yw gwneud a allanfc i roddi y gwirionedd yng nghylch y pwngc mewn dadl rhyngddynt â'u gwrí hwynebwyr o fewn cyrhaedd eu cydwladwyr. Y mae yn rhaid cyfaddef fod llawer wedi ei wneud yn y cyfeiriad hwn yng Nghymni yn yslod yr ychydig ûjn- yddoedd diweddaf; ond y mae yn rhaid cyfaddef hefyd na wnaed ond ycbydig mewn cydmariaeih â'r hyn a ellid ac a ddylid ei wneud. Bum mlynedd yn ol penderfynodd Cym- deithas Amddiffynol yr Egiwys yn Esgobaefch Bangor gyhoeddi cylchgrawn gyd â'r amcan neillduol o gyfarfod â gwrthddadleuon pleidwyr Oymdeifchas Rhyddhad Crefydd. Cychwynwyd Amddiffynydd yr Eglwys o dan olygaeith un o brif feddylwyr ac ysgrifenwyr Cymru, ac ennill- odd ar unwaith y safle uchaf ym mhlith Cyfhod- olion y G-enhedl; ac er nad yw mwyach, oblegid amgylchiadau neillduol na raid eu henwi, o dan olygiaeth alluog ei Olygydd cyntaf, etto credaf ei fod, hyd y mae yn ddichonadwy, yn cael ei gario ym n^laen ar y cynllun cyntefig. Gallaf ddyweud fy mod yn gwneud fy ngoreu i gael o fis i fis ysgrifau rhai o'r ysgrifenwyr medrasaf a galluoccaf a fedd yr Eglwys yng Nghymru ; a gallaf dystio hefyd, ar saü llnaws o lythyrau a dderbyniais o bryd i bryd, nad yw ein llafur wedi bod yn ofer. Hyd y gwn nid oes un wrth- ddadl wedi ymddangos ar dudalennau y Wasg Ymneiliduol Gymreig yn ysfcod y pum mlynedd a basiodd nad y w wedi cael ei hatfceb yn gyflawn ar dudalennau yr Amädiffynydd. Ond y niae y Cyhoeddwr yn tysfcio nad yw ei gylcln-ediad yr ,----------,------,----^—----------,----------■--------_ (