Welsh Journals

UDwv ** «< phalasau a adwaenir yn arnäditfynfa.'-^T*. slvüi. 3. Imìlìliffijiníiriír Cghap. "*r 7 gloch treigla aohod,—ei wy§ hen I WManaeth Duwdod; Cana ei hen dine hynod, Llan, Llan, Llan yw'r fan i fod. Ebxk Fabdd 0 fewii dy gaorau heddwch boed, I'th lysoedd deued hawddfyd : V.r mwyn fy mrortyr mae'r aroh hon, A'm oymmydogion hefyd. P». axxn. Ctf. VI. Rhip. 1. MEHEFHST, 1878. Pris 2g. CYNNWTSIAD. Nodweddiad yr Oes " wedi colli ei Duw " ...... fiertford College, Oxford ............ l Esgobaeth Newydd Lcrpwl ............ ■ Cyssegriad Eglwys Newydd ym Mhlwyf Llangwm • • 5 Nodiadau gan Lleuddad ., ............ 6 Serchog Gof am y Diweddar John Boberts, Athraw Ysgol Blwyfol Pentrefoelas ............ 7 Cydwei*hrediad Lleygol yn yr Eglwys........ 8 Y Gynhadledd Eglwysig yng Nghroesoswallt .. .. 9 Mr Watkin Williams, A.S., a'i Gyfeillion...... 12 Cyisegriad Eglwysydd a Monwentydd ........ 13 Gwrthddadleuon yn erbyn Bedydd Esgob ...... 15 NODWEDDIAD YR OES ' EI DUW." WEDI COLLI YMAE i bob oes ei neillduol nodweddiad; a nod- weddiad yr oes bresennol i'w anesmwytbdra, prysurdeb, ymegn'iadau tu hwnt i nerth cyffredin y natur ddynol; ac yn arbennig awydd auhawdd ei ddigoni am rywhetb newydd achynnyrfiol o hyd Y mae bodoliaeth Ymneillduaeth yn ymddibynu ar hyn, ac mae'r un yspryd yn ennynu llawer o Eglwyswyr gweithgar. Ünd am yr Ymneillduwyr, arweinwyr symmudiadau politicaidd a chrefyddol Cymru a Lloegr, yr ydym yn bennaf yn son. Y genhedlaeth bresennol o bregethwyr Anghydff urfiol sy'n arwain y byd gwerinol a chanolradd i radd fawr. Er enghraipht, y mae duwioldeb a llafur efengylaidd y diweddar Barch. John Angel James o Birmingham, fel un o enwogion yr oes a aeth heibio, wedi rhoddi i'w olynwr mewn swydd, nid mewn syniadau, ddylan- wad mawr ar Ymneillduwyr crefyddol a pholiticaidd y dref honno a holl Loegr. Gwyddis ei fod yn arch- gynnyrfydd am ddadsefydliad a dadwaddoliad yr Églwys, ac i'r diben hwnnw wedi bod yn teithio ac yn areithio drwy'r holl wlad, yn byddaru miloedd â fau yraresymmiadau a chamddysgrifiadau a wrth- rofwyd gannoedd o weithiau. Ì3yn eithafol yw. Ac ystyrir ef nid yn unig yn wladyddwr mawr íhyddfrydig, ond yn dduwinydd heb ei fath mewn athrawiaethau newydd a dieithr; mor eithafol, fel y cymmer y Chrùtian Woi Id ei hun i fynu ei bastwn yn ei erbyn. Yn ddiweddar yr oedd y gorenwog Barchedig R W. T*ale yn pregethu ar " Faddeuant Pechodau " yn agoriad Eglwys tìynnulleidfaol Finch- ley, ac oble<rid i rywun feiddio yn rhyfygus feirn- iadu a chollfarnu y bregeth fawr alluog y mae Mr. J)ale wedi ei chyhoeddi yn y Oongregniioncilisf. Y'mysg haeriadau rhyfedd eraill, dywed Mr Dale mai Yrngnawdoliad, Bywyd Daearol, Marwolaeth ac Adgyfodiod Crist, sydd wedi creu y berthynas rhwng yr hil ddynol a Duw ! Yna haera fod yr Eglwys — gan olygu yr Eglwys Gyffredinol, Cristionogion pro- ffesedig y byd oll, - wedí colli ei chred ym maddeu- ant pechodau, wedi colli ei dymuniad am faddeuant pechodau ; nad yw yn gwybod dim am y llawenydd sydd yn tarddu oddiwrth faddeuant pechodau—dim ofn digof iint Duw ; mewn gair (dyna iaith bendant Mr. Dale), "y mae yr eglwys wedi colli ei Puw." Gobeithiwn nad yw " EgÌwys Carr's Lane,'' dan ofal .Mr. ì)A\e, ddim wedi " colli ei i/uw," tra y bu efe yu gwib-deithio ar gôst y Liberation Society, i ddymch- welyd Eglwys Loegr. Os yw'r Ymneillduwyr Politicaidd " wedi colli " eu Duw, nid rhyfedd eu bod yn myned i ymofyn am un arall ar bererindod i Benarlâg. BEUTFOED COLLEOE, OXFORD BEIDDGAUWCH YB YMNEILI.DUWYR POLITICAIDD. PENDEUFYNWYD cynghaws, neu achos, o ddy- ddordeb neiüduol yn IJchel Lŷ^ yr Appêl yn ddiweddar. Y Barnwyr ar y faingo oeddynt — Arglwydd Coleridge, a'r Arglwydd-Farnwyr Bram- well, Brett, a Bagallay. Saif yr achos fel hyn:— Yn 1871 diddymwyd deddf y prawf-lwon atlirofaol, a tbrwy hynny taflwyd ysgoíoriaethau a chyinrodor- iaethau Lleygol yr oll o'r colegau yn Rhydychain, a Chaergrawnt, a Durham, yn agored i bawb yn ddi- wahaniaeth. Darparai y Ddeddf yn eglur mai a'r gwaddoliadau oeddynt ar y pryd yn " bodoli yn y Colegau a'r Neuaddau" (Haîls) yr oedd a wnelai. Trwy Ddeddf 18 1 daeth Anghydffurfwyr a gwrth- grofycdwyr i fedi jrn y prif ysgolion o ffrwyth haol- ioni yr Églwys am y tri chan mlynedd diweddnf, yn gystal ag o hên waddoliadau jrr oesocdd pubyddol, a chyn hynny. Buasid yn disgwyl i hyn v,u bodd- loni. ond ni wnaeth. Yn fuan ar ol diddymiad Deddf y Prawf-Lwon sefydlwyd Coleg Hertford yn nhy'dychain, trwy ddeddf seneddol. (îwaddolwyd ^2 z ^^"'JO gan Mr Baring, a dodwyd atto yr adeiladau a'r eiddo a berthynent i Magdalen Hall. Cyinmerir yr oll o'r