Welsh Journals

"Dww ÿn ei phalasau a adwaerẁr yn amddifiyitfa»__Ps. xlvüi. 3. lntìiìitffptjìiìi p (Bgltotîs. "wr j glooh treigla nohod,—ei wyf hen I wasanaetb Duwdod; Oana ei hen dinc bynod, Llan, Llan, Llan yWr fan i fod; Kbbn Fabod. O fewn dy gaerau heddwoh boert, I'th lysoedd deued hawddfyd: Kr mwyn fy mrodyr mae'r areh hon, A'm oymmydoirion hefyd. Pa. OZXII. Ctf. V. Rhif. 10. MAWRTH, 1878. Pris 2g. CYNNWYSIAD. 4fr Osborne Morgan a'r Monwentydd...... P Diwygiad Protestanaidd yn Lloegr a Chymru ^irywiad Wesleyaeth...... ,. Oefnogwyr Anffyddiaeth yng Nghymru .. Coleg Dewi Sant, Llanbedr, a'r Colegau Duwinyddol.. ^ymmanfa yr Eglwys ........ «•regethwr Bedyddiol ar Jeroboam Ymneillduol < Dadgyssylltwyr a'r Blaid Byddfrydig yn Lloegr a Chymru.. ........ 145 146 148 152 154 156 158 160 MR. 0SB0RNE MORGAN A'R MONWENTYDD. VIID yw hir aflwyddiant ei Ysgrif Ponwentol wedi r* digaloni Mr. O. Morgan; oblegid gŵyr yn dda 'od y mwyafrif o'n seneddwyr, hyd yn oed " yr Argl- ^yddi Ysprydol," yn diflasu ar hen ddadleuon, ac yn ^ydsynio i ganiattau pethau cwbl groes i'w temlád per- &onol, er mwyn cael heddwch. Fel hyn, y mae lle * ofni y try gyda golwg ar agoriad monwentydd briodol yr Eglwys i bregethwyr Ymneillduol wein- ÿddu ynddynt yn Ue gweinidogion rheolaidd yr Eg- <*ys. Y mae y cais, modd bynnag, yn un anghyfiawn, fcfresymmol, ac eithaf haerllug ynddo ei hun. A fcwyddom yn dda nad oes dim gwrthwynebiad gan y *han f wyaf o Ymneillduwyrcrefyddol Cymru naLloegr í adael pethau fel y maent pan gladdont eu meirw ^01 monwent yr Eglwys. Ac uwchben eu " haelödau " ÿmadawedig ystyriant " y Gwasanaeth " yn hollol «riodol a dymunol. Pwy,gan hynny, y mae Mr Osborne Morgan yn eu cynnrychioli yn yr ymosodiad hwn ar ^ir yr Eglwys P Rhaid i ni gyfaddef ei fod yn gorn- "iarad, ac yn ddyledus am ei eisteddle yn y senedd, i fcyngrair o bregethwyr Ymneillduol politicaidd, ^-chelgais, ac anesmwyth, ac i gyhoeddwyr a golyg- ^yr newyddiaduron Badicalaidd. Y mae wedi profi * theimlo nad yw ei sedd yn y Tŷ ddim yn wely o ^osynnau heb ddrain digon pigog yn ei symbylu i gymmeryd i fynu " fesurau,' ni ddywedwn croes i'w egwyddorion cydwybodol ei hun, canyg ni pherth- yn i ni farnu ei "ddyn oddi mewn," ond cwbl an- nichonadwy i ni eu cyssoni â'i broffes fel Eglwyswr a raab i Eglwyswyr. Y mae yn rhwyfo'r un cwch ag y mae Mr. Gladstone yn eistedd wrth ei lyw. Ao fel Mr Wynne Williams, yn barod i daflu holl elwau (interests) yr Eglwys dros y bwrdd, os nid anrhydedd Prydain, er mwyn marchogaeth brig tòn poblogrwydd gweriniaethol, a chyrraedd awdurdod swyddol drwy suddo Iarll Beaconsfield a'i gydweinidogion Ceid- wadol. Drwg gennym fod Cymro o safle Mr. Osborne Morgan yn ymddarostwng i fod yn fath o aderyn-corph Anghydffurfiol, yn ysgrechian o'r monwentydd. Ac, er hynny, gall ymffrostio rhag- llaw ei fod wedi dychrynu'r ddau Arohesgob " allan o'u gweddeidd-dra a'u priodoldeb." Er bod pym- theng mil o wŷr eglwysig, a phedair mil ar ddeg ar hugain o wŷr lleyg, wedi llawnodi deiseb (petition) yn erbyn cynnygiad ac ysgrif Mr. O. Morgan, y mae yr Archesgobion Tait a Thompson yn barod i lawnodi ammodau heddwch a'r Ymneillduwyr gofidus yng nghylch claddedigaeth eu meirw yn monwentydd yr Eglwys! Ac y mae Archesgob Caergrawnt yn oyn- nyg bod i'r Wesleyaid, yr Annibynwyr, a'r Bedydd- wyr, y tri phrif enwad AnghydfFurfiol yn Lloegr, ddarparu ffurf at wasanaeth angladdol, yn oynnwys yr hymnau a'r gweddiau mwyaf cymmeradwy gan- ddynt, a bod i'w priodoldeb gael ei gydnabod gan awdurdodau'r Eglwys. Yr oedd ar yr Archesgob eisiau ei oleuo gyda golwg ar " yr Hen Gorph," y Methodistiaid Calfinaidd yng Kghymru. Nid oes neb mwy teilwng o gael eu cynnwys yn yr nn fraint. O'n rhan ein hunain yr ydym yn gwbl sicr pe byddai i'r Bedyddwyr, yr Annibynwyr, y Methodistiaid Calfìnaidd, a'r Wesleyaid, dynnu allan ffurf-wasanaeth angladdol, y byddai yn bob peth priodol a theilwng, nid yn unig o gael ei arfer gan weinidogion y oyfryw enwad, ond gan bawb. Paham, gan hynny, fe ofyna rhywun, yr ydych wedi gwrthwynebu agoryd mon- wentydd yr Eglwys cyhyd i bob gwasanaeth ond nn