Welsh Journals

V. "Dwn Vn ei phalasau a adwaenir yn amdSffyitfa,,»__Pa. x1yìü. 3. Imìíìiiffplîllfr Cgíff, **r T gloch trcigla uchod,—ei wys hen I wasanacth Dnwdod; Caua ei hen dinc hynod, Llan, Llan, LlaB yw'r fan i foil. Iìben 1<abdd. Cyf. V. Rhif. 6. O fewn dy gaerau heddwch boed, I'th lysoedd deued hawddfyd: lîr mwyn l'y mrodyr mae'r areh hon, A'm cymmydogion hei'yd. Pg. OXXII. TAOHWEDD, 1877. Peis 2g. CYNNWYSIAD. ^rynodeb .............. 81 Vr " Eglwys " Wesleyaidd^.......... 83 íhryrthiau yn " Hanes M ethodistiaeth yng Nghymru." 86 <!sgob Ely ar Bwngc y Mynwentydd ...... 88 Croesaw'r Dadgyssylltwyr yn y Werddon...... 89 barganfyddiadau Newyddion—Sefydliad...... 90 ''Perffaith Gydraddoldeb Crefyddol"...... 95 Cymmodi Anghydffurfiaeth.. ...... ..96 ^mrywion.......... • • .. 96 GBYNODEB. CYNHALIWYD y Gynhadledd Eglwysig eleni yn Croydon, o dan lywyddiad Archesgob Caergaint. Uyn i'r adeg appwyntiedig ddyfod oddiamgylch, *bawr ofnid y byddai yn aflwyddiannus : ofnid y byddai i'r gwahanol bleidiau fethu cydgyfarfod ar yr \n llwyfan heb arddangos yspryd anoddefgar—heb iddynt redeg y naill y llall yn y gwddf. Daroganid > byddai i'r Gynhadledd eleni roddi prawf ymarferol û'r diffyg undeb a chydgordiad y credid a fodolai *hwng y gwahanol bleidiau. Ond yn awr, pan y ^ae y Gynhadledd drosodd, y dystiolaeth unfrydol ÿdyw ei bod yn un o'r Cynhadleddau mwyaf llwydd- l4nnus ym mhob ystyr a gynhaliwyd erioed. Yr ^dd y gwahanol siaradwyr, fel y gallesid disgwyl, yn Mrych ar y gwirioneddau yr ymdrinid â hwynt gan- ndynt o wahanol gyfeiriadau; ond tystiolaeth pawb ÿdyw fod Cynhadledd Croydon yn hynod am yr ys- fcryd goddefgar, tolerant, a arddangosid gan bawb yn ndiwahaniaeth. Profodd tu hwnt i bob amheuaeth *od yn yr Eglwys lawer mwy o undeb nag y myn ei Relynion i'r wlad gredu fod. Yn ei araeth agoriadol nangosodd yr Archesgob fod i'r tair plaid a enwir yn ^yffredin yr Uchel, yr Isel, a'r Llydan, eu lle priodol ^n yr Eglwys, ac yr oedd pob un a gymmerodd ran ^ng ngwaith y Gynhadledd yn ymdrechgar i ddangos *i fod yn cydolygu â'r Archesgob. |TN o'r areithwyr appwyntiedig yn y Gynhadledd (\J oedd Deou Bangor. Y testyn roddwyd iddo oedd Perthynas yr Eglwys âg Ymneillduaetii ar wahanol Megau yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg." An- ^&wdd fyddai cael neb cymhwysach nag ef i areithio î* y testyn hwn, a da gennym gael ar ddeall ddarfod Iẁ araeth adael ei marh ar y Gynhadledd. Dyma *el y dywed Gohebydd y OuarUian—prif newyddiadur s^__ wythnosol yr Eglwys—am ei araith :—"Efallai nad oedd yr un o'r annerchiadau yn f wy manly, yn fwy i'r pwrpas, ao argyhoeddiadol, nag eiddo Deon Ban- gor, annerchiad yn cynnwys hanes gwir dorcalonnus o'r modd y darfu i'r Cymry gael eu hesgeuluso. Dygodd allan mewn modd tra happus feddylddrych newydd, sef bod y Gweinidogion Ymneillduol yn meithrin y Gymraeg er mwyn cyrhaedd amoanion sectol." Profodd y Deon trwy ystadegau mai esgeulusdod yr Eglwys oedd yr achos o lwyddiant Ymneillduaeth yng Nghymru. Dangosodd fod ^22,205 o'r Gwaddoliadau Eglwysig yn cael ei rannu rhwng rhyw ddwsin o offeinaid yn Esgobaeth Ban- gor, tra nad oedd corph yr offeiriaid yn cael ond £20,295 rhyngddynt; a bod hanner dwsin yn Esgob- aeth S. Asaph, tua'r un adeg, a'r rhai hynny yn an- alluog i bregethu i'r bobl yn eu hiaith eu hunain, yn cael £27,100 yn flynyddol, tra na chawsai y gweddill o'r offeiriaid ond £18,391. Nid rhyfedd i r gynnull- eidfa waeddi "shame," ac nid rhyfedd ddarfod i Ymneillduaeth gynnyddu. Y mae yr holl gam- drefn yna wedi myned heibio erbyn heddyw, ac nid ydym heb obaith gweled y dydd pan ddaw y rhai a adawsant yr Eglwys, oblegyd ei cham drefn a'i di- frawder, yn ol iddi drachefn. Y mae yr Eglwys, er ys blynyddau, wedi bod yn ddiwyd i gyfanu yr adwyau, ac i ddiwygio ei chamdref niadau; ac yn gymmaint ag i'r rhai a ymadawsant â'r Eglwys ym- adael oblegyd y cam-drefn a'r claearineb a ffynnent ynddi, ac nid oblegid anghydwelediad yng nghylch ei hathrawiaethau sylfaenol, nid ydym heb gredu fod gennym seiliau digonol i'n gobaith yn awr pan y mae yr Eglwys wedi dihuno ao o ddifrif yn gweithio. mRADDDDODD Canon Ashwell araith alluog ar yr ì. un testyu. Dygodd y Canon ffeithiau dyddorol jm mlaen i brofi fod Ymneillduaeth yn colli tir. Tystiai fod hjrn yn wirionedd am yr Annibynwyr a'r Wesleyaid—eu bod yn colli tir. " A chyda golwg ar y Bedyddwyr," meddai, "y mae eu hadroddiad diwedd- araf yn dra addysgiadol; ac nid yw annerchiad blyn- yddol y llywydd ond un gŵyn hirfaith." Y mae yn tystio am y 1,740 " Eglwysi" yn Lloegr, fod 420 o honynt heb Eugeiliaid, a bod cyfanswm nifer y bugeiliaid 40 yn ÌJai na'r flwyddyn fiaenorol. Tystia nad gwiw gobeithio i gyflogau y bugeiliaid gyrhaedd y swm o £120 yn y ilwyddyn, ac ar ol treulio tudalen ar ol tudalen i ymdrin â'r rhagolygon o gyrhaedd £80 yn y flwyddyn, y mae yn syrthio yn ol, ar ba beth feddyliech chwi P Y mae yn cyhoeddi ei atteb mewn llythyrennau italaidd, "y feddygiuiaetb,"