Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

" Buw tjn ei plihlasau a adwaenir yn amddiffVnfo%», ÌHMBm *wt y gloch treigla nohod,—ei wys hen I w&sanaetb Dawdod; Cana ei hen dino hynod, Llan, Llan, Llan yw'r fan i fod; Ebbjt Fabdd. Rhif. V. Ctp. IV. HYDREF, 1876. O fewn dy gaerau heddweh boed, I'th lysoedd deued hawddfyd: Br mwyn fy mrodyr mae'r aroh hon, A'm oymmydogion hefyd. Pa. ciiii. Peis 2g. CYNNWYSIAD. ^rynodeh ................. .. 65 < Parch B. Thomas, Trelettert, Swydd Benfro, a'r Eglwys Sefydledig ..........67 ^apel Glynhengoed..................67 ^glwys Crist..............69 72 75 75 78 <r Eglwys a'r Anian Gymreig * Pregethwyr Cymreig a'r Plu Americanaidd .. ^yfundrefn Esgobaethol o Addysg yn yr Ysgolion Sul.. Miwareu Teg Cymdeitbasol .. .. .. .. ' Ardderchog Lu y Merthyri."—Goleuni yn y Tywyll- wch .. .. .. .. ...... íten Eglwys ein Tadau .......... 7!) GBYNODEB. AE y 25ed a'r 20fed cynfisol cynnaliwyd cyfarfod- fodydd mawrion yn Mangor a Chaernarfon, o <ìan nawdd y LiberatioÊ«Çociety. Ymddengys fod • pleidwyr y Gymdeithas yng Ngbymru yn teimlo eu hunain braidd yn wan i garrio ymlaen yr ymgyrcb yn . ^rbyn yr Eglwys ; ac am bynny cyrçhasant rai o biii' ^dynion y Gymdeithas yn Lloegr i'w cynnorthwyo, ; sef Carvel Williaras, Dale o Birmingham, a Bogers o ímndain. Credwn eu bod yn gweithredu yn ddoeth, %an fod y rhai a blicdient yr achos yng Nghymru wedi proü eu hunain yn analluog i gyfarfod ymresyra- ^ittdau pleidwyr yr Eglwys. Y raae y Cyfaríbdydd iíndditíynol a gynhaliwyd ym Mhwllhcli, Oaernarfbn, 9. Machynlìeth, wedi gadael ai'graph led annymunol 'Ar feddyliau pleidwyr Cymreig y Gymdeithas. Ain flyn.ny anfonasant i Loegr i gyrchu mwy nag un i i'eçu yr Eglwys. Daetbant ar eu cais, a gwnaethant eu goreu. Ond credwn y ceir gwled cyn bo hir nad ÿw eu cyflwr ddim yn gwellhau ond yn hytrach yn gwaethygu Bydd yn dda gan eiu darllenwyr ddeall í'od Cymdeithas Amddiftynolyr Eglwys jra Esgobaeth Bangor wedi penderfynu, mewn pwyllgor a tfyn- haliwyd yn y Palace, Bangor, ar y Ì9í'ed cynfisol, cynnal cyfarfodydd ym Mangor a Chaernarfon, i ddadlenu twyll-resyinmeg yr ymosodwyr. Y mae y tra Pharchedig Ddeon Bangor, Canon Evans, Caer- öarfon, ac eraill wedi ymgymmeryd â'r gwaith. Cyn- uelir y cyfarfodydd ddechreu y mis nesaf. CREDWN einbodyncael ar dudalenau y Noncon- formist,wa. o briforgans Ymneillduol y deyrnas, .y rheswm paham yr ymosodir mor ffyrnig ar yr Eg- *wys. Y mae Ynraeillduaeth yn gwywò' ac yn marw yn nhrefydd bycbain a phentrefi ein gwlad. Dywed y newyddiadur hwnnw—" Our Churches often sit shivering round a valuable endowment, that chills them like an iceberg, instead of waiming and stimulating as such memento of past pious benevolence should do." Mewn tref o 4,000 0 boblogaeth y mae cynnulleidfao 100, a dim ond 30 0 "aelodau." Cyf- ranna £4G i'r Gweinidog, y gwcddiíi o'i gyflog £54 —yn cael ei wneud i fynu o waddol, a thanysgrifiad gan un o'r Cymdeithasau. Gallwn yn hawdd ddeall y mawr niweid a wna gweithgarwch yr Eglwys i achos sydd, fel hwn, bron yn rhy wan i wingo. Y mae" ugeiniau a channoedd o "achosion" cyffelyb; i hwn ar hyd a lled y wlad. Y mae y bobl yn cyrchu i'r hen Lan, gan adael y Capel, ac mae yn rhaid cael rhyw ddyfais i'w rhwystro. Y mae gobaith elw y " Llefarwyr " yn myned i golli, ac o ganlyniad y mae y waedd yn fwy crooh nag erioed, " Mawr yw Diana yr Ephesiaid." rb YFFAITH yw fod Ymneillduaeth yn coilitif, er fod Ymneillduwyr yn haeru i'r gwrthwyneb,ac yn ceisio profì eu haeriadáu trwy ystadegau. Def- njddiant ystadegan o ddau fath i'r pwrpas hwn—yr ystadegau a gyboeddir gan y gwahanol enwadau o nifer jt aelodau a'r gwrandawyr a berthynant iddynt, ac ystadegau 0 nifer a gwerth y gwahanol gapelydd. Ond nid yw y naill na'r Uall o'rcyfryw ystadegau yn werth dim. Diwerth yw yr ystadegáu enwadol 0 nifer yr aelodau a'r gwrandawyr, yn gymmaint ag nad ydynt yn rhai cywir, gonost. (ìwyddom am gapel, perthynol i'r Methodistiaid Calfinaidd yn Lleyn, sydd, yn ystadegau yr enwad, yn honni cynnulleidfa 0 tua chwe chant ar gyfai'taledd, nad yw y gynuulleidfa mewn gwirionedd byth dros hanner y nifer a honnir fel yn bresennol, yn y capel ar ggfartaledd. Y mae y gynnulleidfa yn y capeî hwn wedi cael ei rhifolsiwer gwaith, ar fore a nos Sul, ac ni chafwyd hi unwaith yn cyrhaedd trichant. Yr ydym gan hyhny yn meiddio dweyd nas gellir rhoi dim ymddiriedi ystad- egau y gwahanol enwadau 0 berthanas i'w.niferi Felly hefyd gyda golwg ar yr hyn a ddywedir 0 berthynas i nifer a gwerth y capelau. Cymmerir yn ganiattaol fod pob capel newydd yn cynnrychioli cynnulleidfa newydd; pan y mae yn berffaith eglur nad yw llawer 0 honynt ond capeli wedi ei hailadeiladu, a bod lliaws yn gapeli splits, ac felly yn brawf 0 wendid ac nid o jierth. A chyda golwg ar werth y çyfry^ gapeli, cawn ffeithìau lled awgrymmiadol 'yn adroddiad