Welsh Journals

"Duw yn ei phalasa/u a adwaenẁ yn amddiffytfa,»__Pb. slriii. 3. ** y glooh treigla uchod,—ei wys hen I waeanaeth Dnwdod; ^ana ei hen dinc hynod, tlan, Llan, Llan yw'r fan i fod. Ebbií Fabdd. O fcwn dy gaerau heddwch boed, I'th lysoedd deued hawddfyd : Er mwyn l'y mrodyr mae'r aroh hon, A'm eymmydogion hefyd, Fb. cxxii. Rhif. I. Ctf. IV. MEHEFIN, 1876. Pris 2a. CYNNWYSIAD. ^rynodeb..................... ^ymra yn Cael Sylw Neillduol........... Çymdeithas yr Adeiladu a Cb.ymdeitb.as y Bwrw i Lawr......... ............ Çapel Glynhengoed ..... .. ..... Vr Ysgolion Suí ac Addysg Grefyddol......... Anfoesoldeb Diraddiol Ymraniadau Crefyddol ^amgyhuddiadau Pastor Gordon yn troi'n Fethiant... îdythyr at y Golygydd............ < Parchedig Owen Thomas ar Anffaeledigrwydd y , Capel....... ........,. ' S. B. " ar Ddadl Fawr yr Oes............ S Yn Weddus ac Mewn Trefn"............ íHystyru Ffurf-lywodraeth yn Lladd Yspryd Gweddi Yspryd yr Ymddarostyngiad .......... íthagolygon Cymdeithas y Dadgyssylltiad ...... GBYNODEB. PAN orchfygwyd Mr. Osborne Morgan yn Nhŷ y Cyffredin yn ei ymgais i agor mynwentydd Cyssegredig y Llan i bob plaid grefyddol ac angbrefydd- ol yn y Deymas, gobeithiem íod y cwestiwn wedi ei benderfynu am eleni o leiaf. Ond cawsom ein siommi. •Dygwyd yr un mesur ger bron Tỳ yr Arglwyddi gan Iarll Granville. Ẃrth gwrs y mae y rheswm paham y dygwyd y fath fesur ger bron y Tŷ gan un o ddylanwad Iarll Granville, ac y cefnogwyd ef gan y fath ddynion ag Arglwyddi Selborne a Coleridge, yn berffaith amlwg. Y mae yn rbaid cacl rbyw watdd, rbyw gri, rbyw nrwyddair i nno pleidleisiau amrywiol y parti a elwir " y blaid ryddfrydig." (ìwneir i fynu y "blaid" bon o elfennau perffaith Jrrthwynebol i'w gilydd—yr Homerulers, y Pabydd- lon mwyaf pcnboetb, Seculariaid, Inffideliaid, Sosin- iaid, Ymneillduw^'r a ysir gan genfigen sectol at yr Êglwys, ac Eglwyswyr claear, y rhai a roddant y lle blaenaf i lwyddiant plaid boliticaidd. Pa beth a wna uno gwýr o opiniynau mor wrtbwynebol ? Casineb at yr Eglwys. Gwnaed Herod a Pbontius Pilat yn gyfeillion ar un adeg neillduol a pbwysig yn hahes y byd ; ac felly y mae dynion, nad ellid disgwyliddynt bytb gydweithredu, yn cyttuno i yniosod ar yr Fg- lwys. Gorchfygwyd y blaid yiuosodol, fel y gellid disgwyl, gan fwyafrif mawr ýn Nhý yr Arglwyddi. Gobeithiwn y dygir ìnesur ym mlaen, fel yr awgrymwyd gan Arglwydd Salisbury, i derfynu y ttatter ar dir teg a chyfiawn. Ond dylid cofio mai öid gan y blaid ymosodol yn unig y mae cydwybodau. Yaac gan Eglwyswyr hefyd gydwybodau. Ac i ni, ymddengys yn groes ì bob cyfiawnder a cbydwybod i'r rhai, ychydig yn ol, a wrthodent dalu treth Eglwys er cadw mewn trefn ac adgyweirio muriau mynwent y Llan, yn awr hawlio cael meddiannu y cyfryw fynwentydd. AR y 3ydd cynfisol cynnaliwyd cyfarfod mawr blynyddol y Liberation Society yn Llundain, yn y Metropolitan Tabernacle—Capel Mr. Spurgeon. Yn y gadair yr oedd Joseph Chamberlain, Ÿsw., Maer Birmingham. Traddodwyd annerchiad maith gan y Cadeirydd; ond ni chynnwysai nemawr ddim ond y claptrap ai'ferol ar esgynloriau y Libera- tion Society. Gwneid ef i fynu o gamddyfyniadau hanesyddol, haeriadau disail, a chamddarluniadau ysgeler o'r Eglwys ac Eglwyswyr. Ond yr oedd un petb yn yr annerchiad ag y dymunem ei gyflwyno i sylw difrifolaf pob dyn crefyddol yng Nghymru, sef y geiriau a ganlyn:—" Cymhellir fi yn hytrach i edrych ar yr ochr boliticaidd i'r symmudiad, oblegid ym« ddengys i mi fod y ddadl grefyddol, mewn un ystyr o leiaí', ar ben. ¥ mac y bobl grefyddol eisoes wedi dewis eu hochr, a'b bhai sydd gejsnych i'w HAB- GYHOEDDI ÎW Y EHAI HA8 GALL NA CHAPEfNAC EGLWYS EU CYFBIF FEL YN EIDDYHT HWt,.',r. Bioléh yn fawr i gadeirydd y Liberation SQCÌetýr'5j^ .ollẁng y gatb allan o'r cwd. Yr ydym rii-^çdr dýweÿd drosodd a tbrosodd drachefn y byddai ì*r Eiberatjion Society gyrbaedd ei hamcan yn ddinystr, i-grefydd. Ycbydig efallai oedd yn ein coelio. Tybed na cboel- iant yn awr ,pan y mae Llywydd cyl'arfod blynyddol y Liberation Society yn tystio fod yn rhaid i'w pleidwyr ymgeisio am gydwcithrediad Seculariaid ac Atheistiaid y Deyrnas p ÁIl y dydd cyntaf o'r mis diweddaí' cynhaliwyd cyfarfod yn y Guild Hall, Cacrnarvon. mewn cyssylltiad â Chymdeithas Amddiffynol yr Eglwys yn Esgobaeth Bangor. Un amcan mewn golwg oedd adolygu ac atteb yr ymresymmiadau a'r haeriadau/a wnaed mewn cyfarfod cyhoeddus gan bleidwyr y Liberntion Society. Credwn i hynny gael ei ẃneydyn dra cfi'eithiol. Cafwyd annerchiad galluog gáti Ddeon Bangor. Yr oedd y Deon, fel arfer, yn flraeth, miniog, a gafaelgar. Caf wyd annerchiadau hefyd gan Mr. Toucbston, Marjchester, (yn Saesneg), a chan Canon Evans, Caernarvon. Deallwn y bydd pleidwyr y Liberation Society yn cynnal cyfarfod etto ar y cwestiwn, Os felly bydd gan bleidwyr yr Eglwys gyfarfod mewn atteb iddo. Gwyddom fod y cyfarfod- ydd hyn o •wasanaeth dirfawr i'r Eglwys. Ýchydig yn