Welsh Journals

j n ■ m i i - ii 'Duw yn ei phalasau a adwaenẃ yn amddijfynfa,»—Pe. xlviii. 8. 1 mùìiiffpijìiìi ijr f glip. "wr y glooh tretgl* nehod,—ei wy» hen I wa»anaetb Duwdod; Cana ei hen dinc hynod, Llan, Llan, Uan yw'r fan i fod. Ebis Fabdd. O fewn dy gaeran heddwoh boed, I'th lysoedd deued hawd.lfyd: Br mwyn t'y mrodyr m«e'r aroh hon, A'ui cyinmydogiou hofyd. P». oxxu. Rhif. XH. Cyf. II í. MAI, 1876. Pbis 2g. CTNNWYSIAD. ^rynodeb..................... Mipel Glynhengoed ............ ^ymdeitlias y T):idgvssylUiad yn Llangwm ...... Swrdd Ysgol Bedwellty, a Rtayddid Crefyddol *yni?ed y Gwad loliadau a roddwyd i'r Eglwys pan yn v ddarostyngedig i Rufain írleiÜgaeth yr Eglwy* yn amser Cromwell .. *Ha2laniaeth ac Amser yn profi Cywirdeb Addysg- v íadan -yr Eglwys ^farfWeddiau ............... pjnu Mawl... Madd Lazarn« Hefyd ?Wrdd Ysgol Llundaiu .. Moffion o Aniryw Feusydd .. .. ..... 177 179 181 183 184 18(5 187 188 190 191 190 192 CRYNODEB. y MAE erbyn hyn yn hyspys i'u darîlcnwyr oll fod l y Parch. H. T. Edwards, M.A., Ficcr Caernar- *0n, wedi cael ei ddyrchaf u i Ddeoniaeth Bangor. Y ,h.ae y pennodiad hwu wedi rhoddi boddlonrwydd íyffredinol trwy Gymru oll. Cyfaddefa pawb ag un "aisei fod y right man in ths riyht filace. Diangen- *haidydyw i ni ddyweud un gair wrth ddarllenwyr yr ^wldiffynydd am alluoedd cyn-Ficer Caernarfon. \vdnabyddir ef yn gyffredinol fel un o'r meddylwyr Wyaf gwreiddiol yng Nghymru, fel pregethwr Whol, fel ysgrifenydd dylanwadol, ac fel dadleuydd ?ìguro. A chawn ein mawr siomi os na chydua- tyddir ef yn f uan ym mhlith y blaenaf o feddylwyr Nì ysgrifenwyr Seisnig hefyd. Credwn rnai ychydig Wno'r 20,000 Clerigwyr Eglwys Loegr a fedrent ^yfansoddi pregeth mor alluog a gwreiddiol a'r un a !*raddodwyd gan y Deon tra pharchedig yn EglwyB "adeiriol Bangor yehydig wythnosau yn ol ar yr ^chlysur o urddiad Offeiriaid a Diiconiaid. Nis sallwn ond dymuno iddo o'n calon nerth, doethineb, a ^ir ddyddiau i wasanaethu yr Eglwys sydd mor ^Hwyl ganddo—Hen Fclwys y Cyinry. MEWN cyssylltiad â'r ymgais a wneir gan y Dad- Sfjssyíltwyr i gael caniattad i ghiddu eu meirw ^ra Mynwentydd cyssegredig yrEglwys, cyhoeddwyd *droddiad Swyddogol ychydig yn ol, yr hwn a gyn- ^yysai ymchwiliad i'r nifer o fynwentydd cyssegr- H\g ac anghysseoredig yn y dcyrnas. Nid *)H yr Adroddiad yn gyfiawn, oblegid *M chynnwysa ÍFeitbiau mewn cyssylltiad â Jìffl ond 7,309 o Blwyfydd. Yn y plwyfydd \n tystir yn yr Adroddi^ul ci-ybwyllodig nad oedd ond 11,267 oadeíladau cyssegredig, tra y cynnwysent 14,000 o adeiladau anghyssegredig. Y mae llawer o'r newyddiaduron Ymneillduol Seisnig. ac ynagosyr oll o'r rhai Cvmreig wedi cyhoeddi y fíeithiau. ac ar eu pwys wedi haeru fod yr Eglwyswyr yn y lleiafrif. Ond y maent wedi anghofio amryw o smgylchiadau pwysig ag sydd ar unwaith yn dinystrio y casgliad hwn. Ènwii rai o honynt. (1) Cymmerir yn gi*n- iattaol fod poh adeilad aaghyssegredig yn adeilad Yinneillduol, pan y gŵyr pob dyn a ŵyr ddiu: fod yn perthyn i'r Eglwys fìloedd o'r cyfryw adeiladaulle y cynhelir «wasanaeth crefyddol bob Sul. Y mae Iluaws o'r cyfryw yn Esgobaeth Bangor—adeiladau anghvssegredig, ond trwyddedig. ( ') Anghofir fod yr adeiladau Ymneillduol yn cael eu dosparthu rhwng rhyw saith u <<>iu o wahano! bleidiau, ac o ganlyniad fod lluaws o honynt yn hollol afreidiol. ie. yn achos o fwy o ddrwg nag o dda. (3) Anghofir fod lluaws mawr o honynt wedi cael eu hachosi ^an spii's mewn rhyw enwad ; ac ni raid dyweud fod y cyfryw yn achos o wendid ac ni l o nerth. (J) Cymmerir yn ganiattaol nad oes dim gwahaniaeth maintioli rhwng yr Fglwysi a'r Capeli, pan y gŵyr pawb fod ffeithiau yn profi y gwrthwyneb. Ysgrifena un t'oheb^'dd i'r newyddiaduron Seisnig i ddyweud fod Capel Ym- neillduot wedi dyfod i'w feddiant yn ddiweddar, wedi ei adeiladu o glai a'i doi â gwellt, ac yn niesur 25 troedfedil a fi modfedd, wrth 14 troedfedd a 6 mod- fedd ! Yr oedd hwn. yng nghyfrif pleidwyr y Liber- atiou Society, yn cydrestru âg Eglwys Gadeiriol >t. Paul! Y mae yr ystyriaethau hyn yn cwbl ddinystrio y casgliad a fyunai gwrthwynebwrr yr Eglwys dynnu odliwrth yr Adroddiad dywededig. A gawn ni ofyn, os yw yr Ymneillduwyr yn credu mewn gwir- ionedd eu bod yn y mwyafrif, paham y gwrthwyneb- asant mor benderf vnol yr ymgais a wnaed i gael ad- roddiad swyddogol o nifer Ynmeillduwyr ac Eglwys- wyr y Deyrnas yn Census 1861 ac 1871 P SYLWASOM ychydig fisoedd yn ol ar y ffaith awgrymiadol fod y Cyfundeb Wesleyaidd wedi colli dwy fil-ar-hugain o aelodau mewn un flwyddyn. Credwn mai yr achos o hyn yw y ffaith fod y ( yf- undeb Iiwn yn graddol golli ei nodweddind fel cyfundeb crefyddol. Y mae o flwyddyn i flwyddyn yn myned yn fwy politicaidd, ac nid oes amheuaeth gennym fod hyn yn achoso enciliad Uuaws mawr o'r dwy fil-ar-hugain aelodáu. Gwelwn fod lluaws o bregethwyr yn dilyn osampl y bobl. Ychydig yn ol nnfonwyd un o bregethwyr ieuaingc mwyaf galluog u