Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

" Duw yn ei phalasau a adwaenir yn amddiffynfa."__ps. iItüì. 3. Imìiìíiffpljîíljr (Eglnnjí. îwr y glooh treigla uchod,—ei wyt hen I waaanaeth Duwdod; Gana ei hen dino hynod, Llan, JLlan, Llan y w' • fan i fod; ÜUJSN Fabdd. O fewn dy gaerau heddwoh boed, I'th lyíoedd deued hawddfyd : Br mwyn fy mrodyr mae'r arch hon, A'm oymmydogion hefyd. Pb. oxxii. Rhif. XJ. Ctf. I. EBRILL, 1874. Pris 2g. CYNNWYSIAD. Crynodeb ............... ......... Cenhadaeth Gartrefol yr Eglwys ......... Oes y caru pawb .................. «wrdd Ysgol Ruabon ............... Í3sgob Wordsworth ar bryniad bywiolaethau íri achos y owymp Gladstonaidd......... *r un pwngc mawr.................. A ydyw Eglwys Sefydledig yn annhegwch tnag enwadau eraill .................. Yr Ymneillduaeth Hên a Newydd......... Yr EglwyB ac etholiad Ceredigion......... Ceidwadaeth GymdeithaBol ............ Vr Eglwys Brydeinig a'r Eglwys Ddwyreiniol fcrophwydoliaeth cyn yr etholiad......... Amrywion........................ at 161 1G3 165 1G5 166 166 167 167 168 171 173 174 175 176 GBYNODEB. CAFODD Eglwyswyr y deyrnas golled ddirfawr yn ddiweddar trwy farwolaeth un o'r Lleygwyr mwy- ^f selog a gweithgar o fewn corlan Eglwys Loegr, sef, > diweddar Robert Brett, Ysw., meddyg enwog a breswyliai yn Stoke Newington, Llundain. Yr oedd Älr Brett wedi cofleidio egwyddorion yr " Un Gatholig ^c Apostolig Eglwys" â'i holl feddwl ac â'i hoìí fjalon. Nid Eglwyswr claiar di ymdrech, yn ymfodd- oni ar ryw wag broffes a chydffurfiad allanol oedd ef, ^nd yr oedd yn aberthu ei holl alluoedd er gogoneddu Duw yn ol ei threfn hi. Bu yn offeryn trwy ei lafur |>ersonol i sicrhâu adeiladiad ddim llai na saith o Eg- jtyysi yn yr ardal boblogaidd ymha un yr oedd ef yn Dyw. Ym mbob cyfarfod Eglwysig o bwysigrwydd jfai y Brif-ddinas yr oedd ef yn bresennol ar hyd y blynyddoedd. Yn y Cynnadleddau Eglwysig (Church Mmgresses) yr oedd pawb yn adnabod Robert Brett, y dyn mawr o gorph tal lluniaidd âi ben mawr cyf- jfcwn gwallt-wyn yn denu sylw yr edrychwyr o ^irbell. Yr oedd bron bob amser yn cael ei bennodi i ^íeithio ar un o'r pyngciau ymhob cynnadledd. CTchel Eglwyswr penderfynol oedd ef yn ei syniadau, %& jt oedd yn ddyn o yspryd mor gymmedrol a ^eimladau mor gariadus nes yr oedd ef bob amser íja barod ac hefyd yn alluog i gydweithio â chyd- ^glwyswyr yn y gwahanol " Schools of Thought" [^dospeirth o olygiadau.) Ymgynnullodd lliaws o W>f offeiriaid ac Eglwyswyr Llundain o amgylch 61 fedd i dalu y deyrnged olaf o barch i'w weddiílion í^rwol, i weddio am dano " Requiescat In Pace," ae 1 ofyn i Dduw fendithio yr Eglwys â Uawer o feibion cy5elyb iddo. Y mae meddyg duwiol yn cael man- tais i fod yn fendithiol bron uwchlaw manteisiori pol: galwedigaeth arall. Yn y claf dŷ, ac yn awr y galar pan y mae y galon yn ddrylliog ac yn gystuddiedig, y mae ef yn cael llawer cyfieustra i gyfeirio eneidiau at awdwr yr Iechydwriaeth dragwyddol. Duw a fendithio ein gwlad ni â llawer o feddygon fel Robert Brett, i efengylu enw a gras Iesu Grist yn yspryd Luc y Physygwr anwyl. NID oes modd ammheu fod yr Anrhydeddus Mr. Kenyon yn ei ymgeisyddiaeth ddiweddar wedi ennill parch a chydymdeimlad gwresoccaf y lliaws o'r etholwyr mwyaf dylanwadol agoleuedig ym mwideis- drefi Dinbych. Gerfydd croen ei ddannedd y diangodd Mr. Watkin Williams y tro hwn. Yn 1868 yr oedd ei fwyafrif yn 374, ond eleni nid oedd ond 30. Ond, fel y mae yn boenus i ni fel Cymry a gwladgarwyr gyfaddef, nid heb aberthu cyfiawnder a sathru geir- wirdeb dan draed yr ennillodd Radicalaethhyd yn oed y fuddugoliaeth dlawd yna. Pe buasai pob etholwr wedi sefyll at ei air, cawsai Mr. Kenyon fwyafrif hardd. Ond yn Henllan a mannau eraill j)i-egethwyd athrawiaeth y Parch John Owen, Ty'nllwyn, nad ydyw celwydd ddim yn bechod,ac y mae yn ymddangos ìddi gael gwell gwrandawiad ac arddeliad mwy effeith- iol yu Sir Ddinbych, nag yn ardal y prophwyd ei hunan. Ond na wangalonnwn. Os ennillodd twyll 30 o bleidleisiau i Radicalaeth y tro yma, y mae wedi rhoddi ergyd marwol i nerth a dylanwad moesol y blaid, ac yr ydym yn sicr mai un o'r canlyniadau fydd lloriad eu hachos yn yr etholiad nesaf, a derchafiad gogoneddus Mr. Kenyon i ben y rhestr. Y mae gen- nym air i'n dysgu beth fydd tynghedfen ddyfodol y blaid am ba un y gellir dywedyd, " medasoch anwir- edd, bwyttasoch ffrwyth celwydd." Yn Môn ac hefyd yn Ninbych y mae Radicalaeth yn llawenhâu yn ei buddugoliaeth, ond y mae hi wedi cyflawni hunanladdiad moesol wrth ei hennill. AR y 16eg o Fawrth cyrhaeddodd Tywysog ymher- odraethol Ffraingc, mab hynaf ac etifedd y diweddar Ymherawdwr Napoleon y 3ydd, ben y ddeu- nawfed flwyddyn o'i oed. Gyd â ni yn Lloegr ni chyfrifir fod dyn wedi cp'haedd oedran gwr nes y bydd wedi çyrhaedd yr un mlynedd ar hugain. Ond yr oedd yr Ýmherawdwr diweddar wedi trefnu fod i'r mab ddyîbd i'w oed wrth gael pen ei ddeunawfed fl wy dd. Er f od y tad wedi colli ei orsedd ar ol ei orchfygiad yn Sedan, a darostyngiad canlynol Ffraingc dan draed y gallu Geimanaidd, ao er fod y mab byd yn