Welsh Journals

" Duw yn ei phalasau a adwaenir yn amddiýynfa."—Ps. ilviii. 3. ^tòiffpìjl ifr Cglmiji *Wr y ü'ocîli treigla uchod,—ei wyg heu I wasanacth Duwdod; Csna ei hee cüne hynod, Llan, Llan, Llan jw'r ían i fod. EliÄN ÍABDD. 0 fewn dy gaprau hoddwch boed, I'lh ly9(>edd dnued ha*ddfyd: lír mwyu fy mrodyr mae'r arch hon, A'id. cymiuydogion hefyd. Pb. ciiii. Rhif. IV. Cyf. I. MEDI, 1873. Peis 2Q. CYNNWYSIAD. Crynodeb ... î'regethu yr Efengyl i'r Cyfoethogion ... * Gynnadledd Esgobaethol Adolygiad ... îlr. John Bright yn ceisio ffrwyno y Eadicaliaid eithafol ... *sgolion Anenwadol ... îr Eglwya Gadeiriol ... ^rophwydoliaeth Jolm Wealey am gwymp y Wesleyaid ^ob Awel Dysgeidiaeth A.mmodau Tyatiolaeth Gredadwy Ajnrywion ... ... ... 49 51 52 53 54 55 56 60 62 63 64 CRYNODEB. YMAE yr Eglwys yn Lloegr wedi cadw ei gafael ar fwyafrif mawr yn y dosparth uchaf, ac hefyd yn y dosparth gweithiol, o'r boblogaeth. Pahatn p Oherwydd mai mewn Yígolion Eglwysig y mae plant ÿ ddau ddosparth yn cael eu magwraeth foesol a íaeddyliol. Y mae Ysgolion Eton, iiugby, Winches- ter, a rhifedi mawr o'r un rywogaeth yn addysgu plant boneddigion y genhedl yn egwyddorion ac y8pryd yr Eglwys. Y mae y " National Schools" yn cyflawm yr un gwasanaeth i ieuengctid y dosparth Çweithiol. Ond y mae lliaws mawr yn j dosparth canol, sef ffermwyr a siopwyr, ac yn enwedig yr olaf yn y trefydd, wedi ymddieithrio oddiwrth yr Eglwys. ■raham? Oherwydd bod yr Eglwys heb ft'urfio Cyfundrefn addysg ar gyfer eu hangenionfeldosparth. i mae y dosparth canol wedi bod yn fwy am- ddifad nag un dosparth arall o y6golion cymmwys i'w Sefyllfa gymdeithasol. Y mae rhieni miloedd o blant canol radd yn talu yn ddrud i anturiaethwyr (specula- tors)di-ddy8gadiegwyddor, am addysgsalach a gw&el- ^ch lawer nag sydd i'w gael yn y " National Schools." V mae y Parch. Canon Woodard weili anfarwoli ei hunan fel sylfaenydd Ysgolion Canol Radd. Y mae fcisoes wedi sefydlu Colegau mewn amryw ardaloedd ÿn Lloegr digonol i addysgu miloedd o blant. Yn ddiweddar daeth lliaws o foneddigion " Staffordshire" ynghyd i agor Coleg St. Chad, yn Denstone. Y laae yr adeilad heb ei orphen. Pan y gorpheuir, bwriedir i gynnwys 400 o yBgolheigion. Yr oedd Pendefigion y Sir wedi ymgynnull ar yr achlysur, a thraddodwyd areithiau gan Esgobion Lichheld- ac Heieford, y Gwir Anrhydeddus Gathorne Hardy, Sjr Percival Heywood, ac eraill. Onid oes modd i Eglwyswyr Cymru weithredu yn yr un cyfeiriad ? Paham nad allant godi £20,000 i helaethu hên Ysgol ragorol Ystradmeurig, a'i chym- hwyso i roddi addysg uchel i gannoedd o feibion ffermwyr a siopwyr Cymru P YMAE yr anhawsder crefyddol yn parhâu i flino awdurdodau Prifysgol Aberystwyth. Nid oes modd ffurfio Coleg yn llwyddiannus heb unffurfiaeth grefyddol o fewn y muriau. Ond y mae yn hollol bossibl i ysgolheigion Prií'ysgol gael rhyddid ac am- ryw-ffurfiaeth grefyddol, gan nad oes achos iddynt gydfyw dan yr un tô teuluaidd, megis mewn Coleg, er eu bod yn cyd-ddysgu mewn " Lecture Itooms," ac yn cael eu cyd-holi yn yr " Examination Halls." Y mae yn ymddangos i ni mai y ffordd ddoethaf fyddai i awdurdodau y Brifysgol wneud trefniadau er sicrhâu mewn addoldai cyfagos ddau wasanaeth dydd- iol bob bore, sef un yn ol Trefn yr Eglwys a'r llall yn ol Trefn yr Anghydffurfwyr, a gadael rhyddid i bob ysgolhaig fynycliu y naill neu'r Uall yn ol dewisiad ei rieni. Trwy ddefnyddio y cynllun yna, byddai y Brif- ysgol yn Gristionogol, er na fyddai yn unffurfiol yn ei sefyllfa grefyddol. Y mae y Faner yn siarad yn ysgaíh am gau crefydd allan yn hollol o drefn y sefydliad. Nis byddai hynny yn amgen mewn ymar- feriad na sefydlu Prifysgol atheistaidd. a phechu yn erbyn gorsedd Duw eiddigus trwy ddiystyru ei was- anaeth fel peth dibwys. Gall y Faner fod yn sicr mai nid y ffordd oreu i ddiogelu y llong, pan fyddo gwyntoedd a thonnau ymderfysgiadau pleidiol yn aflonyddu, ydyw ceisio bwrw y Gair Dwyfol dros ei bwrdd. Credwn yn ddiysgog nad oes modd adeiladu unrhyw sefydliad, fel y gallo sefyll yn gadarn, heb osod enw Iesu Grist fel congl-fcen ei gynlluniad. PARHAU i fyned rhagddynt mewn rhifedi a dylan- wad mae Diwygwyr Eglwysig (Old Catholics), Germani. Er eu bod yn ymwrthod âg iau y Babaeth, a'r llygredigaethau athrawiaethol a ychwanegwyd at y Ffydd, nid ydynt wedi ymwrthod â threfn ac eg • wyddorion Catholig yr Eglwys Apostolaidd. Y maent wedi sicrhâu iddynt eu hunain weinidogaeth awdur- dodol trwy gyssegriad Esgob, yn unol âg holl ofynion y drefn Eglwysig. Y gwr gaíluog a dysgedig hwnnw Dr. Keinkena ydyw eu Hesgob cyntaf. Cyssegrwyd