Welsh Journals

" Duw yn ci phalasau a adwaenir yn amddìjfynfa,>>-~'Pa. xlviii. 3. fntùìttifpijìiìi t;r Cgltttm Twr y gloch treigla uchod,—ci wys hen I wasanaetb Duwdod; Cana ei hsn dinc hynod, Llan, Llan, Llan yw'r fan i fod. IÌ3BIT Fabdp. 0 fewn dy gaera heddwch boed, I'th Jysocdd deued haifddfyd : Er mwyn fy nirodyr mae'r arch hon, A'm cynituydogion hefyd. Ps. ciiii. Rhif. II. Ctf. I. GORPHENAF, 1873. Peis 2o. CYNNWYSIAD. Crynodeb ... ... ... ... ... 17 Y Degymmau—Pa fodd y rhannwyd hwynt ? ... 18 Y Dreth Ysgol—Pwy sydd yn cael yr arian ? ... 19 Deddf Addysg Elfenol (1870) ... ... ... 19 Pwy sydd yn rhoùdi Addysg i'r Bobl ? ... ••• 20 YWasg ... ... ... ... .. 21 Y Cydraddolwyr yn lladd Ehyddid Crofyddol ... 24 Y Nwy-Gronfa Ganolog ... ... ... 27 Y Parliament a'r Egtwys ... ... ... 30 Ymgais i Ddadsefydlu Athrawiaethau yr Eglwys... 31 Amrywion ... ... ... '•' ... 32 CRYNODEB. YCHYDIG amserynol, darfu i Undeb Cymdeith- asau Eglwysig Sir Gaer Efrog (Yorkshire Union of Church Institutes) wncud cyfrifiad'manwl o gyllid blynyddol yr Eglwys yn ei holl rannau. Y mac y Bwm wedi ei drefnu dan y penranau canlynol: Degymmau ac Ardrethi Tiroedd ... £1,910,204 Degymmau, ardrethi, a llog arian wedi eu caffael ar ol amscr y Diwygiad.............................. £2,251,051 Casgliadau a thanysgrifiadau blyn- yddol at Achosion Plwyfol ...... £3,182,400 Cyfraniadau gwirfoddol at achosion eraill.................................... £1,500,000 £8,873,055 Cyhoeddwyd y cyfrifiad yma yn ddiweddar yn y Telegi'aph, ac mae yn deilwng o sylw difrifol Èglwyswyr ac Ymneillduwyr diduedd. Dengys íddynt fod Eglwyswyr yn cyfrannu o'u gwirfodd yn flynyddol f wy nâ hanner yr holl arian sydd yn cynnal îUihosion Eglwysig. Y mae hefyd fwy nâ hanner y ftwaddoliadau wedi cael eu hennill ar ol amser y Diwygiad, sef £2,251,051. Pe dadgyssylltid yr ílglwys ar yr un telerau ag Eglwys yr Iwerddon, ni's ^ellid ei hamddifadu o f wy nâ £1,940,204, sef y uegymmau a'r ardrethi aberthynentiddicyu y Diwyg- Hd. Y mae hyn yn esponio gair Mr Gladstone, mai ^nhawdd fyddai i'r Llywodraetb fyw ar wahân oddi Vrth Gymdeithas wedi ei chynnysgaeddu yn gyfiawn 4g etifeddiaeth mor helaeth a £90,000,000. nliYBWYLLWYD gennym yn ein Rhifyn diweddaf ^ fod Arglwydd Esgob Bangor wedi penderfynu galw Cynghorfa Esgobaethol (Diocesan Synod) i gyf- arfod ym Mangor, ynyr wythnos gyntaf o fis Awst. Cafodd holl blwyfi yr Esgobaeth orchymyn i ethot cj-nnrychiolwj'r lleygol i eistedd yn y Gynghorfa. Gan y cymmunwyr ymhob plwyf }^r oedd yr ethol- fraint, a threfnwyd i'r etholiadau gymmerj'd lle yn y cyfnod rhwng tyminor y Pasg a diwedd tymmor y Sulgwyn. Yr ydym yn hyderu fod y plwyfi wedi ethol dynion pwyllog a chymmwj-s i'w cynnrychioli, ac i drin y pyngciau pwysig sydd i fod dan sylw y Gynghorfa. Gan fod -lle i feddwl y bydd mwy nâ hanner y cynnrychiolwyr yn Gymry uniaith, a llawer o areithwyr yn awyddus i ddywedyd gair, y mao llawer o'r farn mai doeth fyddai i'r areithiau fod bob yn ail yn Saesneg ac yn Gymraeg, ac hefyd i'r areith- wyr gael eu cyfyngu i ddeng munud o amser, rhag i ryw ychydig o lefarwyr dreulio yr amser a gwneud y cyfarfodydd yn ddiílas. Gobeithiwn y bydd i Glerigwyr a chynnrychiolwja- lleol, Ijyd yn nod plwyfi pellenig yr Esgobaeth, wneuthur ymdrech i fod yn bresennol. Yr ydym yn sicr y cynllunir yr holl drefn- iadau gan y Gwir Barchedig Lywydd mewn doethineb a chydymdeimlad, gyd â'r diben o wneud yr holl ym- gynghoriadau yn ddyddorol ac yn adeiladol i Gymry a Saeson gyd â'u gilydd. Y mae llawer o anhawsderau yn cyfodi oddi wrth ddefnyddiad y ddwy iaith, ond yr ydym yn gw /bod y caiff pob dosparth chwai-eu têg. Felly y Uwydda y Gynghorfa, ac y sicrheir cyfarfodydd Uawnion yn y blynyddoedd dyfodol. MAE McMahon wedi ymsefydlu yn ei swydd fel Uywydd gwerin-lywodraeth Ffraingc. Ethol- wyd ef trwy gydweithrediad y pleidiau sydd am adferu y frenhiniaeth. Y mae tair o bleidiau yn cyttuno i ddewis brenhiniaeth yn hytrach nâ gwerin- l3rwodraeth, ond yn gwahaniaethu pan y sonir am ddewisiad brenhin. Y mae un blaid am y " Count de Chambord," plaid arall am dywysog o deulu " Orleans," a'r drydedd am fab yr Ymherawdwr sydd yn gorwedd yn ei fcdd yn Chiselhurst. Dywedir fod yr Ymherodrcs yn bwriadu dychwelyd i Paris, i weithio ffordd ei mab. Y mae yn wir fod McMahon yn gj'faill i'r teulu, ac yn hen was i Napoleon y III. Ond credwn mai ychydig o le sydd i ni ddis- gwyl am adferiad yr Ymherodraeth. Y mae y Rhyfel ddiweddar, a'r darostyngiad a gyrhacddodd ei waelod- ion yn Sedan, wedi creu gagendor mawr rhwng calon Ffraingc a theulu y Buonapartiaid. Y mae arwein- yddion Eglwys Bhufain yn Ffraiugc yn disgwyl i "N_