Welsh Journals

" Duw yn ei Phala$au a adwaemr yn amddi$'\lnf<i^ ^^ ----------------------------------- --ft. xlviii. 3. iäiRuiitòptyìâ rçr f glmp. Twr y glooh trcigla nchod,—ei wy» hen I wasanaeth Duwdod; Can» ei li.fi, dinc hynod, LUii, Llan, Llan y w'r fan i fod. E3BN FABDD. 0 fewn dy gaera hrddwch boed, I'th lysoedd ôeued hawd, fyd : Er mwyn fy mrodyr mse'r arch hon, A'm cywuiydogion helÿd. Ps. cxzn. Ehif. I. Cyf. I. MEHEFIN, 1873. Peis 2o. CYNNWYSIAD. Crynodeb ... ... ... ... ... 1 Araith gan Aelod Seneddol ar yr Eglwys ... 4 Y Dadgyssylltwyr yn Llanclli ... ... ... 5 Dyfyniadau ... ... ... ... ... 6 At ein gohebwyr ... .. ... 7 At ddarllenwyr Amddiffynydd yr Eglwya ... 8 Ymladd am lonydd i weithio ... ... ... ll Snt cawn ni eetyn y " Job " ... ... ... 11 Yr Eglwys a'r Parliament ... ... ... 13 Y ffynnon a lenwa lestri y Gweinidogion Wtsleyaidd 15 Amrywion ... ... ... ... ... 16 CRYNODEB. YDIGWYDDIADAU inwyaf pwysig yn y byd politicaidd er ys talm ydoedd yr ethoîiadau diweddar yn Caerbadüon (Bath) a Chaerloyw (Glou- cester). Yr oedd aelodau Radicalaidd wedi bod yu Cynnrychioli y ddau le er's blynyddoedd lawer. Ond yn awr y mae jr etholwyr wedi cyhoeddi â llais a glybuwyd trwy y deyrna«, eu bod wedi cael digon o weithreuiadau y blaid sydd yn addaw pob bendith, ond yn cytìawni dim heblaw dinystrio sefydliadau ar- ddercboeeaf ein gwlad. Dylanwad yr Eglwys a sicr- bâodd fuddngoliaeth ArglwyddClielsea jTn Caerbaddon a Mr Waite yng Nghaerloyw. Y mae yr olaf yn Egìwygwr enwog am ei zel a'i haclioni, ac yn gyfaill gwreaog i'r dosparth gweithiol. Yr oedd o deutu 50 ' o'r " Ỳoters " ocdd wedi pleidleisio yn 1868 dros y lìadicaliaid, yn cefnogi y Ceidwadwr yn 1873. Y niae pum mlynedd o brofiad wedi argyhoeddi cannoedd ymhoL ardal mai noeihni a gwagedd, a siomedigaetb sydd yn dilyn y flrwythau têg yr olwg,ond twyllodrus jn eu heffeithiau. Y mae y Ceidwadwyr yn ddiweddar wedi ennill bron pob eisteddlea syrthiodd yn wag. Ac y mad hyd yn oed y lìadicaliaid peubocth yn cyd- nabod fod eu haul yn inachlud. MAE barn y wlad, fcl yr amlygwyd jTn yr etboliadau diwtddar, wedi efl'eithioar y Sencdd. Ar ol hir ymbarottoi, trwy gasglu a thaenu ystadegau anwireddus aui yr Eglwjs a rhifcdi Eglwyswyr, trwy anfon "agitators" cjllogedig i ddarlitbio er mwyn cynhyrfu y werin, trwy gasglu dcisebau wedi eu har- wydao gan filoedd o auwybodusion, daeth Mr Miall ymlaen yn îs'bŷ y Cyfl'redin ar ddydd Gwener, Alai 16, i gynnjg pendtrfyniad fod yn ddyltdswydd i'r genhedl ddadgyssylltu a dadwaddoli yr Eglwys SefjTdledig. Eiìiwyd y cynnygiad gan Mr McLaren, yr aelod dros Gaer Edin (Edinburgh). Beth fu'r canlyniad ? Yr oedd Mr Miall y llyncdd wedi cael 94 i gyttuno âg ef, ond eleni yr oedd ei gynffbn wedi ei bjrhâu yn agos hjTd y canol, canys 61 a bleidleisiodd gyd âg ef, tra y daeth 356 ymlaen i roddi eu lleisiau yn erbyn darostyngiad ac yspeiliad yr Eglwys. Ond y mae lle i feddwl fod araeth rj'mmus ac ymresymgar Mr Gladstone wedi gwueud mwy o niweid i achos y " Liberation Society " hjTd yn oed na'r mwj'afrf anferthol uchod. Drylliodd y Piif-weinidog achos y Dadgyssylltwyr, ac y mae yn gorwedd yn garncdd ar y llawr. YR ydym yn galaru na fuasai yr un ddyrnod wed' disgyn ar y mesur anghyfiawn, gormesol, a rhag rithiol a gynnygir gan Mr Osborne Morgan, i agor ein mynwTentydd cysscgredig nid yn unig i'r enwadau Ymncillduol uniongrêd, a fedrant ymddwjn yn wedd- us a cbrefyddol, ond hefyd, y mae lle i ofni i'r Atheistiaid a'r llwythau annmviol eraill sydd yn sathru y grefydd gristionogol dan eu traed Elynj-ddoedd yn ol yr ocdd yr YmneiIIduwyr politicaidd yn gwrth- wynebu talu y Dreth Eglwys i gynnal jTr adeiladau a'r mynwentydd plwyfoí, gan ymresymmu nad oedd ddim yn deg iddjnt hwy dalu am edrych ar ol eiddo Eglwyswyr. Ond jTn awr y maent wcdi newid eu Ilais, ac yn hawlio y mynwentjdd yn eiddo iddynt eu hunain. Nid yn aml y gwelwyd anghyssondt b mwy digywilj'dd. Y mae y mesur anghyfiawn yma wTedi cacl cymmeradwj'aeth Tŷ y Cyffredin, ond hyderwn jrn gadarn y caift' ei fwrw allau ftl jsgjmmuu-bcth 'gan Dŷ yr Arglwj'ddi. Ymaeyr etboliadaudiweddar wedi dangos mai nid llais jr wlad ydyw llais aelodau fwrth-Eglwysig Tŷ jT Cj'fl'redin a etholwj d jTn myr- wjdldra politicaióld 1868 i gynnortbwyo y Pab trwy ddarostwng Eglwys yr Iwerddon. Peth digon hylí ydyw gwTeled mab Pcrson Conwy, wedi ei fagu ar fronnau yr Eglwys, yn codi ei sawdl ỳn ei herbyn er mwyn boddhau ei gelynion cul a rhegfarn- lljd jTn 8ir Ddiubych. Kid ydym yn dymuno briwio teimladau Ymneillduwyr. Od ocs modd tyfnowid trefn y claddedigaethau, i gyfarfod â'u tcimLdau, hcb aberthu iawnderau Eglwysig a pheryglu gweddeidd- dra grcfyddol,da fyddai gennym \\cled y c\ fnewidiad. Ond yr ydym yn jstyried mtsur Mr Morgan yn ormesol, annoeth,ac anghyfiawn, ac yn hjderu y bydd i'r wlad yn jTr ttboliad dyfòdol, ei alltudio i ebargofiant. Ceisiodd Mr Morgan brofi fod angbcn am dano tiwy adrodd ymddygiad crculon dau ofleiiiad tuag at feuw