Welsh Journals

Y DYNGARWRJ; t'ijE"*" Undéb mewn pethauhanfodol; Rhyddid mewnpetíiau amhëüs'; ^*»~*-<* Cariad yn mhob pethT Rupertus Moldenius. IDrçcb çr Hmseraiu I.-GARTREF- FERGOELEDD CYMRU.— Pa beth yw y feddyginiaeth rhag ofergoeledd ? Addysg yw y gyfaredd gyffredinol at bob rhyw anhwyldeb o'r nat- ur yma; yn anffodus, ond craffu,gwelir fod hyd yn oed addysg yn hollol aneffeithiol i ddifa gwraidd a symud achos ofergoeledd. Fod yr afìechyd meddyliol hwn yn ymganghenu i fydol ac eglwysig sydd eglur; gwelaf fod y Parchedig Mr. Mackonochie, un o dadau y ffurf eglwysig a'r ofergoeledd a elwir Defodaeth, newydd farw yn yr oerfel yn Ysgotland, Nid prinder gwybodaeth a diwylliad meddyliol a achosodd i Mr. Mackonochie brifio yn un o'r gwyr hygoelaf yn Mhrydain mewn pethau eglwysig; ond at y ffurf fydol ar yr afiechyd meddyliol hwn, fodd bynag, y geilw un o wyr craff eia cenedl sylw yn y geiriau hyn:— Esiamplaf.—" À fedrwch chwi wneyd rhywbeth drwy Y Dyngarwe i leihau rhwysg ac atal cynydd ofergoeledd yn ein plith ? Yr wyf er's pum' mlynedd bellach Wedi gwylio gyda graddau o ddyfalwch ^yriadau ein pobl yn y peth hwn. Er fod y Rhif I.—Ionawr. ddau ryw yn llafurio o dan effeithiau yr un clwyf, eto y mae yn deg i mi gydnabod mai ein chwiorydd a'n gwragedd sydd ddyfnaf yn y camwedd o lawer. Rhoddaf i chwi enghraipht neu ddwy. Yr oeddwn yn ciniawa gyda boneddiges ifanc, gre- fyddol, yn ddiweddar, yr hon a dderbyn- iasai yr addysg oreu a geir yn ysgolion preifat Lloegr. Gwir mai prin oedd ei gwybodaeth am lenyddiaeth a gwleidydd- iaeth y dydd, a chefais le i gredu nad oedd ganddi chwaeth at ddarllen, eto i bob am- can ymarferol yr oedd yn foneddiges ddeallus a synwyrlawn. Yn hytrach nag eslyn yr halen iddi, er ei phrofî, cynygiais ddodi yr halen ar ymyl ei phlât. Nid cynt nag y canfu hyn nag y llefodd allan, " 0 ! Mr. Hwn a Hwn, peidiwch er mwyn pob peth ; nid oes arnaf eisiau yr un amlwc tra yn aros yma." Gwelais mai am ei bod yn credu yr oedd yn llefarü. Y mae hon yn enghraipht o laweroedd o'r un ysgol yn yr un peth hwn yn unig, a hyny o bob gradd a sefyllfa o'n pobl. Yr wyf yn deall nad â "merched gweini" ein gwerin i'w lleoedd ar y Sadwrn ar un cyfrif os gallant, am nad yw yn ddiwrnod lwcus !! Ychydig o