Welsh Journals

Y TYST APOSTOLAIDD. TACHWEDD, 1847. 35tuüefcirau ^nfooston &x líaifo^* DAYID GEOBGE, PREGETHWR DU, A'R EFENGYLWR CYNTAF YN SIERRA LEONE, YN NGQRLLEW!N AFFRIGA. (PAllHAD O Tü DAL. 212.) Auos ais j'ehydig o amser jm Savannah, ac yn Yamaeraw, ychydig o ffbrdd oddi jrno, yn cyd bregethu â'r brawd George Liele; ni a fuom yn gweithio gyd â'n gilydd fis neu ddau, eí'e yn aredig y tir, a finau yn chwjmu llafur jrr India. Aeth- um i a'm teulu i Saoannah ar ddechreu y gwersylliad (seige), a daeth pelen gwn trwj' nen jr stabal lìe yr oeddwn jrn byw, ac a'i briwiodd yn fawr, a hyn a barodd i ni symud i Yamaeraw, lle cuddiasom ein hun- ain dan lawr y tŷ. Yn fuan wedi rhoddi i fyny jr gwersylliad, digwyddodd i migael y frech wen, ar gwjrmp y fiwyddyn, a meddyliais y buaswn farw, ac nisgallaswn ond prin gerdded yn jrgwanwjrn. Yroedd fy ngwraig yn arfer golchi i General Clin- ton, ac â'r ychjTdig a ennillai, jrr oedd hi jTn ein cynnal ni ein dau Yr oeddwn i o gwmpas milldir o Savannah pan ddaeth yr Âmericaniaid jrn ei herbjTn jrr ail waith. Yr oeddwn yn dymuno ar fjr ngwraig i ddianc, a chjmieryd gofal am dani ei hun a'r plant, a gadael i mi i farw jrno. Hi aeth: yr oedd genyf fi ddau chwart o lafur jTr India, yr hwn a ferwais: bwyteais jrchydig, a daeth ci i mewn a difaodd y gweddill: ond fe welodd Duw fod jrn dda i ryw ddynion ag oedd jrn trafaelu y ffordd, i roddi i mi ychj'dig o rice: mi wellheais, ac fel na ddaeth y milwyr mor agos ag oeddwn i jTn disgwjd, mi aethum i Savannah, lle y cyfarfum â'm teulu, ac arosais yno ddwy flynedd,mewn bwth ag oedd jrn perthj'n i'r cyfreithiwr Gibbons,lley cedwaisdj^cigydd. Yr oedd brawd fy ngwraig, ag oedd yn haner In- dian o ran ei fam, ac jrn haner Negro yno: efe a ddanfonodd fustach i ni, yr hwn a werthais, ac yr oedd genj'f jTn awr i gyd 13 o ddolars, a thri gini yn chwaneg, â pha rai jTr oeddwn yn bwriadu talu fy fíbrdd, a myned ymaith i Charlestown; ond fe ddaeth gwŷr y light horse Lloegr, ac a gymerasant y cyfan. Pa fodd bynag, fel yr oedd hi yn amser da i werthu cig, mi fenthyciais arian ar rai o'r bobl dduon i brynu moch, ac a'i talais yn ol jrn fuan, ac a gytunais am fjr mordaith (passage) i Charlestown, lle y bu Major P. o fyddin Lloegr, yn dyner iawn o honof. Pan oedd gwŷr Lloegr yn myned allan o Charlestown, hwy a'm cynghorasant i fyned i Halìfax, yn Nova Scotia, ac a roddasant eu mordaith am ddim i'r bobl dduon, ac i gymaint a phum' cant o bobl wynion heí'yd. Buom ddau ddiwrnod ar hugain ar ein taith, a chawsom drin- iaeth ddrwg iawn jTn y Uong. Pan ddaethom jTmaith o Halifax, rhoddwyd caniatâd i mi i fyned i dir; ac yn ol dangos fy mhapurau i GeneralP'atterson, danfonodd am fy ngwraig a'm plant i ddyfod ar fy ol. Yr oedd hyn cyn Nad- olig, ac ni a arosasom jmo hyd fis Me- hefin; ond fel nad oedd un ffbrdd yn agoi'ed i mi i bregethu i'r bobl dduon, cefais ganiatâd i fynediShelburne, yr hon oedd o ddeuíu cant a haner o fiilldiroedd o fibrdd dros y môr, gan adael fy nheulu ar ol dros jTchjTdig. Yr oedd yma nifer fawr o'r nn lliw a finau, ond mi ddeallais- fod y bobl wjrnion yn fy erbyn. Dech- reuais ganu y noswaith gyntaf yn y gwersjdl, mewn coed; lle nid oedd un tŷ, ond j-r oeddynt yn parotoi at adeiladu tref. Y bobl dduon oeddynt jrn dj'fod o bell ac o agos i wrando, oblegyd yr oedd yn holloì newydd iddynt hwy; íelly mi barheais i wneuthur liyn bob nos jrn yr wythnos; a phwjmtiais oedfa i fod ar y Sabbath cyntaf, mewn djẅyn, ar làn aíbn, a daeth Uiaws mawr o bobl dduon a gwynion yn nghyd; ac yr oeddwn mor llawen o waith cael cyfleusdra unwaith yn rhagor i bregetbu gair Duw, fel yr oeddwn yn methu llefaru, yn ol rhoddi hymn allan, gan wylo. Cyfarfuom yn y 2 F